Nymphaeum Antlaşması (1261)

Nymphaeum Antlaşması, 1261'de Nymphaion'da İznik İmparatorluğu ile Ceneviz Cumhuriyeti arasında imzalanan bir ticaret ve savunma paktıdır. Bu antlaşmanın, hem daha sonra restore edilecek Bizans İmparatorluğu hem de Ceneviz Cumhuriyeti üzerinde ertesi yüzyıllarda büyük bir etkisi olmuştur.

Nymphaeum Antlaşması

Nymphaeum Antlaşması'ndan hemen sonra Latin İmparatorluğu'nun ortadan kalkması ve Bizans İmparatorluğu'nun restore edimesi, 1265.[1].
İmzalanma	13 Mart 1261
Yer	Nymphaion

Arka plan

1204 yılında Dördüncü Haçlı Seferi tarafından Konstantinopolis'in yağmalanması sonrası Bizans İmparatorluğu'nun ardıl devletlerinden biri olan İznik İmparatorluğu kuruldu. Vahşet ve alt üst oluş içeren başlangıçtan sonra İznik, Anadolu'nun batı kıyısındaki toprakları, kuzeydeki Latin İmparatorluğu'na ve doğuda Selçuklu Türklerine karşı elinde tutmayı başardı. 1214 Nymphaeum Antlaşması’ndan sonra, İznik İmparatorluğu Latinlerin aleyhine sınırlarını yavaşça genişletebildi ve orijinal Bizans topraklarının iyi bir kısmını (ancak hepsini değil) geri aldı. Latin İmparatorluğu, Konstantinopolis'in kendisinden biraz daha büyüktü. Bununla birlikte, tüm tarihinde, şehir etrafını çevreleyen denizden şehre erişiminin kontrolü olmadan asla alınamamıştır. Venedik, 1250'lerin sonlarında ve 1260'ların başında, Boğazları kontrol altında tutmak ve İzniklileri uzak tutmak için yine de Konstantinopolis'te 30 gemi devriye gezmeye devam etti.[2] İznik filosu - bu süre zarfında tarihlerinin oldukça büyük haline gelmişti - bazı Ege Adaları'nı ele geçirip, üzerlerinde kontrol uygulayabildiler,[3] ve Latin-kontrollü Konstantinopolis'e doğrudan tehdit oluşturdular,[4] fakat hala Latinlerin müttefiki olan Venedik filosu karşına çıkacak durumda değillerdi. Bu durum, açıkça ortak İznik-Bulgar 1235 Konstantinopolis Kuşatması'nda abluka uygulayan 100 gemiden oluşan İznik filosunun dörtte bir büyüklükteki Venedik kuvvetlerine mağlup olduğunda açıkça görülmüştür.[5] 1260'ta başarısız olan İznik Konstantinopolis Kuşatması, Konstantinopolis'e yapılacak gelecekteki herhangi bir saldırıya ilişkin bir filo ihtiyacını daha da artırdı.

Antlaşma

İmparator VIII. Mihail (1259–1282 arası hükümdar).

Bu deniz gücü eksikliği, İznik imparatoru VIII. Mihail'in (1259–1282 arası hükümdar) Venedik’e karşı zaten savaşa girmiş Venedik'in ticari ve denizcilik rakibi Ceneviz Cumhuriyeti ile ittifak aramasına neden oldu.[6] 13 Mart 1261’de, ticaret ve savunma antlaşması imzalandı, buna göre Cenevizliler hemen on altı gemi sağlamak ve Konstantinopolis’e öngörülen İznik kuşatması sırasında elli gemiye kadar bir filo sağlaması için İznikliler ile müttefik olarak işbirliği yaptılar. Ayrıca, antlaşma İznik tarafına Ceneviz topraklarından at ile silah alımına ve Ceneviz tebasının İznik hizmetine girmesi için de izin veriyordu.[6] Buna karşılık, Cenevizliler Konstantinopolis karşı kıyısında Haliç sahilinde Pera yanında ve diğer limanlarda ticaret bölgesi kurmak dahil Bizans İmparatorluğu içinde vergi ve gümrük imtiyazları alacaklardı.[2][7] Nymphaeum Antlaşması, Venedik'in Bizans İmparatorluğu'ndan önemli tavizler aldığı 1082 Bizans-Venedik Antlaşması'nın hedefleri ile çok benzerdi.[8].

Sonuçları

Bu antlaşmaya rağmen, Konstantinopolis beklenmedik şekilde Aleksios Strategopulos tarafından Ceneviz yardımına ihtiyaç duyulmadan 25 Temmuz 1261 günü alındı. Böylece, Nymphaeum Antlaşması, Bizanslılar için neredeyse gereksiz hale geldi ve VIII. Mihail güçlü bir "ulusal" donanma yaratmaya başladı. Fakat Venedik ve diğer Katolik güçler Bizans İmparatorluğu'nı işgal ile tehdit etmeye devam ederlerken antlaşma yürürlükte bazı küçük değişiklikler ile kalmaya devam etti. Cenevizliler için antlaşmanın ana etkisi Yakın Doğu'da kendi ticari imparatorluklarının temellerinde yatıyordu,[9] özellikle Galata (Haliç sahilinde Pera'da Ceneviz bölgesi) bölgenin önemli bir ticari merkezine dönüştü. Ancak, bu durum Doğu’daki ticaret konumlarını da tehdit ettiğinden Venedik’e doğrudan bir çekişmeye neden olacaktır.

Uzun vadede ve özellikle VIII. Mihail'in ölümünden sonra, Bizans İmparatorluğu, bir zamanlar yararlandıkları ticari ve deniz üstünlüğünün her iki güç tarafından da gasp edileceği için hem Ceneviz'in hem de Venedik'in eylemlerine mahkûm olacaktı.[7]

Kaynakça

Özel

1. Shepherd 1911, s. 89.
2. Norwich 1997, s. 315.
3. Ostrogorskiy 1969, s. 435.
4. Ostrogorskiy 1969, s. 430.
5. Nicol 1992, s. 166.
6. Bartusis 1997, s. 39.
7. Ostrogorskiy 1969, s. 449.
8. Ostrogorskiy 1969, s. 359.
9. Norwich 1997, s. 316.

Genel

• Bartusis, Mark C. (1997). The Late Byzantine Army: Arms and Society 1204–1453. Philadelphia, Pennsylvania: University of Pennsylvania Press. ISBN 0-8122-1620-2. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2018.
• Ostrogorskiy, Georgiy (1969). History of the Byzantine State. New Brunswick, New Jersey: Rutgers University Press. ISBN 0-8135-1198-4.
• Nicol, Donald M. (1992). Byzantium and Venice: A Study in Diplomatic and Cultural Relations. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-42894-1. 29 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2018.
• Norwich, John Julius (1997). A Short History of Byzantium. New York, New York: Alfred A. Knoff. ISBN 0-679-45088-2.
• Shepherd, William R. (1911). Historical Atlas. New York, New York: Henry Holt and Company.