Sütunlu Lahitler
Sütunlu Lahitler ya da sidamara tipi lahit üzerinde sütun bulunan lahitlerdir. Sütunlar kesik veya burgulu verilebilir. Roma döneminde yapılan sütunlu lahitlerin sayısı oldukça fazladır. Ancak Roma döneminden önce yapılan sütunlu lahitler de vardır. MÖ. 3. yüzyıla ait olan Ağlayan Kadınlar Lahdi buna en güzel örnektir. Sütunlu lahitlerin Anadolu'da sıklıkla görünmüş olmaları kökenlerinin Anadolu olabileceğini düşündürmektedir.[1]
Kökenine ilişkin tartışmalar
Klasik dönem ve Helenistik döneme tarihlenen ve Kaunos'ta bulunan bazı kaya mezarlarının girişlerinde sütunların bulunduğu görülmektedir. Helenistik döneme ait Ağlayan Kadınlar Lahdi de sütunlu bir lahittir. Lahidin üzerinde 18 kadın ölen için yas tutmaktadır. Kadınların uzun chiton (klasik tarzda elbise grekçe χίτων) türü elbiselerinde Ahameniş ve Fenike etkisi bulunmaktadır.[1]
Sütunlu lahitler Roma döneminde yaygın şekilde kullanılmıştır. Bu dönemde lahitlerin Pamphylia atölyelerinde hazırlandığı ve buradan çeşitli yerlere sevk edildiği ileri sürülmüştür.[1]
Sınıflandırmalar
Tarihlerine göre
Roma dönemi sütunlu lahitler toplam 4 grup altında toplanmıştır.[2]
- Lidya I grubu (MS 160–190 arası)
- Lidya II grubu (MS 190–200 arası)
- Sidamara I grubu (MS 200–210 arası)
- Sidamara II grubu (MS 210–250 arası)
Atelye bölgelerine göre
- Bitinya bölgesi sütunlu lahitleri: Sade görünümleri vardır.
- Dokimeion (İscehisar) bölgesi sütunlu lahitleri: Gösterişlidir. Yüksek sanat kalitesi ile göz alıcıdır. Bu atölyeye ait ustalar Roma’ya kadar gitmiş ve burada eserler vermişlerdir. MS 160 yıllarından M.S. 260 yıllarına kadar fazla değişikliğe uğramamıştır.[3]
- Afrodisias bölgesi sütunlu lahitleri: Gösterişlidir. Bu lahitlerde merkezi niş içine ölen kişi de yerleştirilmiştir. Aphrodisias lahitleri de 3 grupta incelenmiştir.[4]
- Ayakta duran giysili kadın ve erkeklerden oluşan lahitler. Bu tipte figürlerin her biri bir sütun arasında durmaktadır.
- Esin perileri Musalı lahitler
- Mitolojik konulu lahitler
Türkiye'deki sütunlu lahitler
| Adı | Resmi | Bulunduğu Yer | Bulunduğu Müze | Yapım Yılı |
|---|---|---|---|---|
| Sidamara Lahdi |  | Konya | İstanbul Arkeoloji Müzesi | MS 3. yüzyıl |
| Ağlayan Kadınlar Lahdi | Resmini yükleyerek yardım ediniz! | Sayda, Lübnan | İstanbul Arkeoloji Müzesi | MÖ 360 |
| Konya Herakles Lahdi |  | Konya | Konya Arkeoloji Müzesi | MS 220-260 yılları |
| Antakya Lahdi |  | Antakya | Hatay Arkeoloji Müzesi | MS 3. yüzyıl |
| Domitias Julianus ve Domitias Philiskas Lahdi | Resmini yükleyerek yardım ediniz! | Perge | Antalya Müzesi | MS 2. yüzyıl |
Kaynakça
- Adana Müzesi Roma Imparatorluk Dönemi Lahitleri 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Yüksek Lisans Tezi, Ahmet Celik, 2010
- Ferrari, G. (1966), İl Commercio dei Sarkofagi Asiatici, Roma, aktaran Ahmet Çelik Adana Müzesi Roma Imparatorluk Dönemi Lahitleri 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Koch, G. (2001), Roma İmparatorluk Dönemi Lahitleri, (Çev. Z. Zühre İlkgelen), İstanbul, aktaran Ahmet Çelik
- Işık, F. (1984), “Die Sarkophage von Aphrodisias”, Marburger Winckelmann-Programm, 243–281., aktaran Ahmet Çelik