Bitinya
Bitinya Krallığı veya Bitinya (Yunanca: Βιθυνία Bithynia), MÖ 377 ve MÖ 64 [1] yılları arasında Nikea (İznik) başkentli, İzmit Körfezi, İstanbul, Sakarya ve Bursa arasında kalan bölgede hüküm sürmüş, Trakya kökenli Bitinler tarafından kurulmuş devlet.
Βιθυνία Bithynia Bitinya Krallığı | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
MÖ 377-MÖ 64 | |||||||||
Roma İmparatorluğu'nun Bithynia eyaleti, M.S. 120 | |||||||||
Başkent | Nikea | ||||||||
Yaygın diller | Grekçe | ||||||||
Hükûmet | Monarşi | ||||||||
• MÖ 377 - MÖ 327 | Bas | ||||||||
• MÖ 327 - MÖ 279 | I. Zipoites | ||||||||
• MÖ 279 - MÖ 250 | I. Nikomedes | ||||||||
• ? - MÖ 64 | IV. Nikomedes | ||||||||
Tarihçe | |||||||||
• Kuruluşu | MÖ 377 | ||||||||
MÖ 334 | |||||||||
• Roma'ya Bağlanması | MÖ 64 | ||||||||
• Dağılışı | MÖ 64 | ||||||||
|
Coğrafya
Antik Çağ ve Roma İmparatorluğu döneminde Marmara Denizi'ni çevreleyen Nicomedia, Chalcedon, Cius ve Apamea pek çok kenti kapsayan verimli topraklara sahip bir bölgedir. Strabo, Antik Anadolu coğrafyasını anlattığı Geographika adlı eserinde Mithridates Eupator'u yenen Romalı komutan Pompeius'un yıktığı Pont Krallığı'nın Karadeniz ve Kalkedon ağzına kadar olan bölümlerini Bitinya Krallığı'nın idaresi altına verdiğini,[2] bu bölgede Bitin adlı bir halkın yaşadığını bildirmiştir.[2] Sahil bölgelerinde oldukça verimli vadilere sahip olan bölge genelde dağlık ve ormanlık alanlarla kaplıdır. En önemli dağ antik Mysia'da yer alan Bursa Uludağ'dır.
Tarihi
Bölge adını Thak kökenli Bitinler'den almıştır. Herodot, Bitinler'in Trakya'dan Anadolu'ya geçtiğini belirtmektedir.[3] Bu kavimler MÖ 11. yüzyıl civarında bölgeye göç etmişlerdi. MÖ 7. yüzyıldan itibaren Lidya içerisinde yer alan Bitinya bölgesi, MÖ 513 / 512 yıllarında I. Darius'un Trakya seferinden sonra, Hellespontus Frigyası'na bağlandı. Büyük İskender'in MÖ 334 yıldındaki Granikos Savaşında Persleri yenmesine kadar da onların yönetiminde kalmıştır.[1]
Büyük İskender'in komutanı Kalas bölgeyi ele geçirmeye çalışmış, Botiras'ın oğlu Bas Kalas'ı yenmiştir. Bas'ın oğlu Zipoites zamanında Bitinya Krallığı, sağlam zeminler üzerine oturtulmuştur. Onun oğlu I. Nikomedes zamanında ise ülke sınırları genişlemiştir.
MÖ 74 yılında IV. Nikomedes krallığı bir vasiyetle Roma İmparatorluğu'na bırakınca, Roma egemenliğine giren bölgeyi Gnaeus Pompeius Magnus tarafından MÖ 64 yılında oluşturulan Bitinya - Pontus Eyaleti'ne bağlanmıştır.[4][5][6]
Bitinya Kentleri
- Prousa/Prussa - Bursa
- Apollonıa/Apolyond - Gölyazi
- Myrleıa- Mudanya
- Kios- Gemlik
- Besbikos- İmralı Adası
- Nikaia,İlirya- Ìznik [7]
- Posedion burnu- Bozburun, Armutlu
- Ksenodokhion- Yalova
- Basilinopolis- Çeltikçi
- Prainetos- Karamürsel
- Nikomedeia- Ìzmit
Bitinya Kralları
- Bas (MÖ 377 - MÖ 327)
- Zipoites (MÖ 327 - MÖ 279)
- I. Nikomedes (MÖ 279 - MÖ 250)
- IV. Nikomedes (? - MÖ 64)
Kaynakça
- Bahar, Hasan (2014). Eskiçağ Uygarlıkları (4. Basım bas.). Konya: Kömen Yayınları. ss. 350 - 351. ISBN 9789756527627. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016.
- Strabon (2000). Antik Anadolu Coğrafyası (Geographika XII-XIII-XIV). İstanbul: Kanaat Basımevi. ss. 14-15. ISBN 9757538205. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016.
- Herodot. VII 75.
- Mansel, Arif Müfid (1995). Ege ve Yunan Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu. ISBN 9789751607263. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016.
- Kurul (1982). "Anadolu'da Helenistik Dönem". Anadolu Uygarlıkları Ansiklopedisi. 2. İstanbul: Görsel Yayınları. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016.
- Sevin, Veli (2001). Anadolu'nun tarihi coğrafyası. Ankara: Türk Tarih Kurumu. ISBN 9751609844. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016.
- "Bithynia'daki Antik Kentler". Mootol Kültür Sanat. Araştırma Yazı.Tekin Gün-Mayıs 2018. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.