Sevil Berberi (Paisiello)
Sevil Berberi Opus:R 1.64 (İtalyanca: İl barbiere dı Siviglia, övvero La precauzione inutile ), libretto'su İtalyanca olarak "Giuseppe Petrosellini" tarafından Fransız Pierre Augustin Caron de Beaumarchais'nin yazdığı "Le Barbier de Séville" adlı komedi tiyatro oyunundan uyarlanarak yazılmış; besteci Giovanni Paisiello tarafından hazırlanmış "dramma giocoso" janrında bir 2 perdelik opera buffadır. İlk temsili 26 Eylül (eski Rus takvimine göre 15 Eylül) 1782'de Sankt-Peterburg Rusya'da Ermitaj Sarayı'nda "Zimnevo Dvortsa" salonunda yapılmıştır.
 Sevil Berberi operasının modern kostümlerle 2015 Theatre an der Vien, Viyana'da temsili) | |
| Özgün isim | Il barbiere di Siviglia, ovvero La precauzione inutile |
|---|---|
| Müzik | Giovann Paisiello |
| Libretto | Giuseppe Petrosellini |
| Gala | 15 Eylul 1782 |
| İlk gösterim yeri | Ermitaj Sarayı, Sankt-Peterburg, Rusya |
| Oyuncular |
|
Bu komik opera Paisiello'nun en çok bilinen ve en başarılı opera eseridir. Günümüzde bu güzel eser aynı isimle, aynı konuyu işleyen Gioacchino Rossini'nin eseri tarafından unutturulmuştur. Her iki eserde de konu akımı orijinal Beaumarchais tiyatro oyununun konu akımını genel olarak takip etmektedir. Hatta bazı şarkılar ve diyaloglar tiyatro eserinden kelime kelime çeviridir. Paisiello ile Rossini'nin eserlerinin konusu bazı ince değişiklikler yanında birbirlerine çok benzemektedirler. Genellikle Paisiello'nun libretto yazarı Petrosellini konunun aşk hikâyesine daha çok önem vermiştir; buna karşılık Rossini'nin eserinin libretto yazarı "Cesare Sterbini" komik nitelikleri ön plan çıkarmıştır.
Temsiller
Fransız tiyatro oyunu yazarı Pierre Beaumarchais 1773'te yayımladığı ve 1775 başından beri Paris'te başarı ile sahnelenen "Le Barbier de Séville" adlı komedi oyunu İtalyan libretto ve opera hazırlayıcılar tarafından müziksel opera eseri halinde uyarlanmaya başlamıştır. 1782'de Paisiello'nun gayet popüler olan "Il barbiere di Siviglia" opera eserinden önce seyirciler için aynı konulu aynı isimli birkaç opera eseri bestelenmiş ve yapımlanmıştı. Paisiello'nun eseri ilk defa "Sankt Petersburg'da yapımlanmasından hemen sonra İtalyanca ve Almanca olarak Avrupa opearaevlerinde gayet popüler olarak yapımlanıp temsil edilmeye başlandı. Bunlar arasında bu eserin 1783-1804 döneminde Viyana'da 5 değişik tiyatro salonunda hem İtalyanca hem de Almanca olarak yaklaşık 100 temsili verildi. Bunun yanında 1783'te Napoli'de; 1784'te Varşova, Prag, Versay'da; 1785'te Cassel, Bratislava, Mannheim'da; 1786'da Liege, Köln ve Madrid'de yapımlandı. 1787'de Napoli'de Teatro dei Fiorentini yapımlamaı için Paisiello eserine üç yeni müziksel parça ekledi. 1788'de opera Berlin ve Londra'da yapımlandı. Sonra sıra ile 1789'da Paris'te ; 1791'de Lizbon'da; 1793'te Brüksel'de; 1797#/de Stockholm'da ve 1801'de New Orleans, ABD'de yapımlandı.
1789'da Mozart Viyana'da şarkıcı olan görümcesi Josepha Hofer için bu eserde bulunan "Già riede primavera" adlı arya yerine "Schön lacht der holde Fruhling" (K. 580) adlı bir yeni arya bestelediği ama bunun temsil için kullanılmadığı Mozart'ın müsvedde defterlerinden tespit edilmiştir.
Paiseiello'nun "Sevil Berberi" eseri 1816'da Gioachino Rossini'nin Sevil Berberi eserinin prömiyer temsilından sonra da Rossini'nin eserine kıyasla daha fazla sevilip tutuldu. Fakat 19. yüzyıl ilerledikçe Rossini'nin eseri daha fazla sevilmeye başlandı ve seyirci gözünden düşen Paisiello'nun eseri gittikçe daha az defa tekrarlanmaya başlandı. 19. yüzyılın yarısında Paisiello'nun eseri operaevleri repretuvarından kayboldu. 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılda Paisiello'nun eseri tekrar temsil edilmeye başlandı. 1868'de Paris'te; 1875'te Torino'da, 1913'te Berlin'de, 1918'de Monte Carlo'da yapımlandı. İngilizce çevirisi 2005'te İngiltere'de Bempton Klasik Opera tarafından yeniden yapımlandı.
Roller
| Rol | Ses tipi | Prömiyerde roller, 15/16 Eylul 1782 (Orkestra şefi:--) |
|---|---|---|
| Kont Almaviva (İspanyol asılzadesi, Lisadoro adıyla kiyafet değiştirmiş, Rosina'nin sevdiği) | tenor | Guglielmo Jermolli |
| Rosina (Doktor Bartalo'nun koruması altında öksüz kız; Kont Almiviva'nın sevgilisi) | soprano | Anna Davia de Bernucci |
| Doktor Bartolo (Öğretmen, Rosina'nın kıskanç velisi) | bas | Baldasisare Marchetti |
| Figaro (Berber) | bariton | Giovanni Battista Brocchi |
| Don Basilio (Orgcu, Rosina'nın özel müzik öğretmeni) | bas | Luigi Pagnanelli |
| Giovinetto ('Gençlik', Bartolo'nun yaşlı uşağı) | tenor | |
| Svegliato ('Uyanık', gayet uyuşuk uşak) | bas | |
| Noter | bas | |
| Alcalde | tenor | |
| "Şehir muhafızlığı bekçileri ve hizmetçiler " | ||
Konu özeti
Perde I
Kont Almaviva, Lindoro adlı bir öğrenci kıyafetine girerek sokakta aşağı ve yukarı yürümekte ve bu sırada Rosina'nın yüzünü görmeyi ümit etmektedir. (Giriş Ecco l'ora s'avvıcına). Kontun bu kıyafet değiştirmiş yürüyüşü sırasında eski uşağı olan ve şimdi bu sokakta berberlik yapan Figaro ile karşılaşır. (Sahne ve ikili Diamo alla noia il bando). Figaro Kont'a yanından ayrıldıkta beri talihinin iyi gitmediğini ve eski işine tekrar girmeye hazır olduğunu bildirir.(Arya:Scorsi già molti paesi)
Sokağa bakan ev pencerelerinin birinin içinden o evde yaşamakta olan Rosina'nın bir özlem dolu şarkı söylediği duyulur. Bu ev Rosina'nın velisi Bartolo'ya aittir. Rosina bu şarkıyı sokakta bulunan Kontu uyarmak için ve onun dikkatli olmaya ikaz etmek için söylemektedir. Rosina'nın bu şarkısı ile Kont'dan bir notla kendisine bir mesaj göndermesini istediğini de iletmektedir. Fakat Bartolo bu şarkıyı duyunca, Rosina bu şarkının Bartolo'ya gönderilen bir opera eserinin notaları arasında bulunan "Geçersiz uyarı" adlı bir arya olduğunu söyler. (Arya ve ikili: Lode al ciel - Una carta Cos'è quella)
Kont berber Figaro'ya Rosina'ya aşık olduğunu söyler. Figaro Kont'a aşık olduğu kız ile buluşması için yardım edebileceğunı söyler. Berber olarak Bartolo'yu evinde tıraş etmek için her gün onun evine gitmektedir. Figaro Kont'u kıyafet değiştirerek şehirde özel evlerde zorla konutlandırılan bir yabancı subay olarak tanıtarak Bartolo'nun evine girmesini sağlayabileceğini söyler. Kont sokakta bir gitar eşliğinde Rosina'nın evinin önünde seranat söylemeye başlar. Bu seranadında ona kendini şehirde okumak için bulunan Lindoro adlı fakir bir öğrenci olarak tanıtır. (Kavatına: Şaper bramate). Figaro kontu kendi evine çağırır ve orada kıyafet değiştirebileceğini söyler. Ancak bunun için konttan altın dükalar halinde bahşiş istemektedir. (İkili: Non dubitar, o Figaro).
Figaro Bartola'nın evine onu tıraş etmek için ertesi gün gittiğinde gizlice Rosina'ya Lindoro'nun kendini sevdiği haberini verir. Rosina Figaro'ya Lindoro-Kont'a iletmek üzere bir not-mesaj verir. Figaro Bartola'nın dikkatini başka yere çekmesini sağlamak için yanında bir öksürme ve hapşırma sağlayan bir toz getirmiştir ve aynı zamanda Bartolo'nun uşaklarına Rosina'ya ne olduğunu anlamları için onları uyutmak için uyku hapları getirmiştir ve bunları Rosina'ya verir. (Üçlü; Ah! Ah! Ah!)
Don Basilio arkadaşı Bartalo'yu ziyarete gelmiştir. Şehirde Kont Almiviva'nın Bartaolo'nun velinimet olduğu Rosina'ya aşık olduğu dedikodularının yayıldığını ona duyurur. Bartolo velisi olduğu Rosina ile kendisi evlenip onun mirasının tamamını kendine almak istemektedir. Bunun için hemen harekete geçip ertesi gün Rosina ile evlenme işlemlerini tamamlamaya karar verir . Bu arada Basilio Bartolo'ya Kont Almiviva aleyhinde onu küçük düşürecek kötü dedikoduları yaymasının lazım geldiğini de bildirir. (Arya: La çalunnia, mio signore). Figaro Basilio ve Bartolo arasındaki konuşmalara kulak misafiri olmuştur ve Bartalo'nun genç Rosina ile evlenmesini önlemek için her türlü çareye kullanmaya karar verir. Bartola işe Rosina'nın kendini sevmediğinden ona karşı bazı tedbirler alacağından korkmaktadır. Bu tedbirler alıp evinden kaçmak için Rosiana'nın sevgilisine bir not mesaj gönderdiğinden şüphe etmektedir. (Arya: Veramente ho torto, è vero).
Kont bir yabancı subay kıyafetine girmiştir ve sarhoş olma taklidi yaparak Bartola'nın evine gelerek kendisinin şehir otoriteleri tarafından Bartola 'nın evinden konutlandırlmasına karar verildiğini bildirir Eve alınıp kendine bir oda verilmesini talep eder. Fakat Bartola kendisinin böyle bir yükümlülüğe girmesinin gerekmediği hakkında şehir otoritelerinden bir belge almıştır ve sarhoş şeklide gelmiş olan sahte yabancı subayın talebini kabul etmediğini ona bildirir. Lindoro Rosina'ya bir not göndererek Bartola'nın evine gelip yerleşeceğini ona bildirmiştir. Rosina Lindoro'nun durumunu; niçin evine gelip konutlandırlma talebi yaptığını ve nasıl bu talebin kabul edilmeyeceğini iyi anlamamıştır. Lindoro'nun evinde kalamamasını kendinin kötü talihine bağlayıp kötü kaderinden şikayet edici bir şarkıya başlar. (Kavatina: Giusto ciel, che conoscete).
Perde II
Rosina Basilio'dan almakta olduğu müzik derslerine devam etmek istemediğini bildirmiştir ve bu Bartolo'yu gayet tedirgin etmektedir. Çok geçmeden Bartolo'nun evine Rosina'ya müzik dersleri vermek için Don Alonzo adını taşıyan yeni bir müzik öğretmeni gelir. Bu Don Alonzo yeni bir kıyafete bürünmüş Kont Almaviva'dır. (İkili: Oh che umor!). Don Alonzo hasta olan Basilio'nun yerine Rosina'ya müzik hocalağı yapacağını açıklar. Don Alonzo ayrica Bartolo ile konusrak Bartola'ya Rosina ile evlenme entrikasına destek vereceğini bildirerek Bartolo'nun güvenini kazanır. Bu entrikayı Rodina Kont'a gönderdiği notta ona açıklamıştır.
Don Alonzo, Bartalo'nun da odada bulunduğu bir sırada Rosina'ya ilk müzik dersini vermeye başlar. Rosina için Don Alonso bu ilk ders için Già riede primavera adlı bir aryayı söylemesini ister. Bu müziksel parça Bartolo'nun gençliğinde öğrenip çok sevdiği bir şarkıdır. (İspanyol Seghidiglia: Vuoi tü, Rosina) Bartalo büyük bir hazla aryayı dinlemekteyken etrafında olanları unutur ve tam bu sırada Figaro sessizce içeri girerek Rosina'nın bu eveden kaçabilmesini sağlamak için evin balkonun kilitli pancurlarının anahtarını kurnazca asılı olduğu yerden alır.
Tam bu sırada evin kapısı çalınır. Güya hasta olan Basilio Rosina'ya verdiği derslere devam etmek amacı ile Bartalo'nun evine gelmiştir. Bu büyük bir karmaşıklık ortaya çıkartır. Fakat Figaro Basilio'ya görevine hasta olsa bile bırakmak istemeyen ve her ne olursa olsun görevine devam etmeye önem veren bir kişi olduğunu iddia edip ona büyük iltifatlar yaparak durumu kurtarır. (Beşli: Don Basilio! Giusto cielo!).
Dışarıda büyük bir fırtına kopmaktadır. (Temporal: Fırtına müziği'). Bartola ve Basilio konuşmakta ve Bartola'nın hiç beklemeden hemen o gün Rosina ile resmen evlenme formalitelerini tamamlamasını planlamaktadırlar. Rosina sahneye girince Bartolo ona Lindoro tarafından gönderilmiş olduğunu iddia ettiği bir mektubu gösterir. Bu mektup Kont Almaviva'nın temsilcisi olduğunu söyleyen Lindoro güya bir başka genç kıza aşkını ilan etmektedir. Rosina bu mektubun gerçek olduğuna inanır. Bunun Lindoro'nun kendi aşkına ihanet ettiğini açikca gösterdiğini kabul edip Lindoro'ya gayet sinirlenir. Bu ihanet dolayısıyla Rosina Bartola'ya onunla hemen evlilik yapma planını kabul ettiğini bildirir. Ayrıca Bartola'ya Figaro ve Kont Almaviva'nın anlaşarak Bartola'nun evinin balkon pencere anahtarını çalmış olduklarını ve hedeflerinin zorla Rosina'yı Bartolo'nun evinden kaçırmak olduğunu ifşa eder.
Bartola bir hakim ve bir noter bulmak için perdeden ayrılır. Hakimi Lindoro ve Figaro'yu tutuklatmak için getirmek istemektedir, Noteri ise evlilik antlaşmasını imzalayıp böylece İspanya kanun ve törelerine göre resmen nikâh yapılmış olmasını sağlamak için istemektedir.
Kont Almavia ve Figaro sahneye girerler. Rosina Lindoro'nun kendine ihanet ettiğinden kızgınlığını anlatır. (Eşli resitatif: İö t'aspettava). Fakat Lindoro'nun Kont Almavida ile aynı kişi olduğunu açıkça görür; çünkü Kont karşısındandır. Rosinq Lindoro'yu, böylece Kont'u, sevmekte olduğunu itiraf eder. Rosina kendisini aldatan mektubun Bartolo'nun bir aldatmacası olduğunu da anlar. Bartalo'nun arayıp evine gelmesini sağlamış olduğu noter de sahneye girmiştir. Böylece noter huzurunda Rosina ve Kont Almaviva birbirleriyle evlenme anlaşmalarını imzalarlar. Figaro ve hediye olarak kendine altın sikkeler verileceği vadedilen Basilio birlikte iki şahit olarak da bu evlenme anlaşmasını imzalarlar. Bartalo geri döndüğü zaman her şeyin kendi istemediği bir şekilde geliştiğini ve kendinin de yalnız başına kaldığını anlar. (Finale: Cara, tu sei il mio ben).
Enstrümantasyon
Bu eserin partitur notalarında şu küçük orkestra öngörülmüştür:
Eserdeki müziksel parçalar
Perde I
N. 1 - Giriş: Ecco, l'ora s'avvicina, sahne 1
N. 2 - Scena ve ikili: Diamo alla noia il bando, sahne 2
N. 3 - Arya: Scorsi già molti paesi, sahne 2
N. 4 - İkili: Lode al ciel, che alfine aperse, sahne 3
N. 5 - Kavatina: Saper bramate, sahne 6
N. 6 - İkili: Non dubitar, o Figaro, sahne 6
N. 7 - Üçlü: Ma dov'eri tu, stordito, sahne 11
N. 8 - Arya: La calunnia, mio signore, sahne 13
N. 9 - Arya: Veramente ho torto, è vero, sahne 15
N. 10 - Üçlü: Ah, Rosina! / Voi, Lindoro?, sahne 16
N. 11 - Kavatina: Giusto ciel, che conoscete, sahne 18
Perde II
N. 12 - İkili: Oh che umor! ohimè, che umore!, sahne 1
N. 13 - Arya: Già riede primavera, sahne 4
N. 14 - İspanyol Seghidiglia: Vuoi tu, Rosina, sahne 4
N. 15 - Beşli Don Basilio! / Giusto cielo!, sahne 11
N. 16 - Temporale Come, Basilio, voi nol conosceste?, sahne 13
N. 17 - Eşli resitatif: Io t'aspettava sol per detestarti, sahne 18
N. 18 - Finale: Cara, sei tu il mio bene, sahne 18
Seçilmiş disk kayıtları
| Yıl | Roller (Figaro, Kont Almiviva, Rosina, Dr.Bartalo, Basilio, Giovinetto, Svegliato) |
Orkestra şefi Orkestra ve koro |
Marka |
|---|---|---|---|
| 1958 | Renato Capecchi, Nicola Monti, Graziella Sciutti, Rolando Panerai, Mario Petri. |
Renato Fasano Virtuosi di Roma. |
2 CD, Carrère 9427 |
| 1984 | István Gáti, Dénes Gulyás. Krisztina Laki, József Gregor, Sándor Sólyom-Nagy, Csaba Réti , Miklós Mersei |
Adam Fischer Hungarian State Orkestra |
2CD; Hungaroton HCD 12525-6 |
| 2000 | Stefano Consolini, Pietro Spagnoli, Anna Maria Dell'Oeste, Angelo Nardinocchi, Luciano Di Pasquale |
Giuliano Carella Trieste Teatro Lírico G. Verdi Orkestrası |
2 CD. Dynamic CDS 417/1-2 |
| 2008 (Kayıt: 2005 Teatro Orfeo, Taranto, İtalya) |
Donata Di Gioia, Mirko Guadagnini, Stefania Donzelli, Maurizio Lo Piccolo, Paolo Bordogna | Giovanni di Stefano Giovanni Paisiello Festival Oda OrkestrasĭĬĬÌıı |
DVD, Bongiovanni |
| 2017 | Richard Connely, Laurie Lambert Lane, Riccardo Luzzi, Jeffrey Nelson, George Wilkinson, Roberto Vicarelli, Thomas Lansbury, Thomas Allen Smith, Bill Brownless |
Simone Perugini Harmoniae Templum Oda Orkestrası |
CD, Record Classic Label UPC 191091408087 & 191091408094 |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Bu madde kısmen İngilizce Wikipedia "The Barber of Seville (Paisiello)" maddesi kaynaklıdır. Online: (İngilizce)
- Bu madde kısmen Almanca Wikipedia "Il barbiere di Siviglia (Paisiello)" maddesi kaynaklıdır. Online: (Almanca)
Dış kaynaklar
- Lazarevich, Gordana, , "Barbiere di Siviglia, Il (i), a", Kaynak:Sadie, Stanley (Ed.), (1997) The New Grove Dictionary of Opera, Cilt:I Sayfa:309-311. Oxford: Oxford University Press ISBN 978-0-19-522186-2 (İngilizce)
- Holden, Amanda (Ed.), (2001), The New Penguin Opera Guide, New York: Penguin Putnam, ISBN 0-14-029312-4 (İngilizce)
Dış bağlantılar
 |
Wikimedia Commons'ta Sevil Berberi (Paisiello) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- IMSLP.org websitesinde "Il barbiere di Siviglia, R.1.64 (Paisiello, Giovanni)" maddesinde sesler için ve tüm eser için partitür notaları ve genel enformasyon, Online: (İngilizce)
- Librettidopera.it websitesinde Paisiello'nun "Sevil Berberi" operasının "Giuseppe Petrosellini" tarafından İtalyanca olarak yazılmış metni. Online: (İtalyanca)
- You Tube websitesinde "Giovanni Paisiello - Il Barbiere di Siviglia - sottotitoli italiano" maddesinde Haziran 2010'da Atina, Yunanistan'da Michael Cacoyannis Foundation Tiyatro Salonu'nda temsil edilen Giovanni Paisiello, Il Barbiere di Siviglia opera eserinin tümünün İtalyanca altyazılı video kaydı. Online: (İtalyanca)