Türkiye Sosyalist Partisi

Türkiye Sosyalist Partisi, Türkiye Komünist Partisi (1920) kadroları içinden gelen bir kısım sosyalist tarafından 1946 yılında kurulmuş siyasi parti.

Türkiye Sosyalist Partisi
Kısaltma TSP
Genel başkan Esat Adil Müstecaplıoğlu
Kuruluş tarihi 14 Mayıs 1946
20 Temmuz 1950
Kapanış tarihi 16 Aralık 1946
17 Haziran 1952
Öncülü Türkiye Komünist Partisi (1920)
İdeoloji Marksizm, Sosyalizm
Siyasi pozisyon Aşırı sol

Kuruluşu

Mustafa Suphi ve 14 arkadaşının öldürüldüğü 1921 yılından sonra uzunca bir dönem faaliyetlerini yurt dışında, illegal bir vaziyette sürdüren Türkiye Komünist Partisi üyelerinin, Türkiye'de yasal bir zeminde siyaset yapma arayışı sonucunda, Esat Adil Müstecaplıoğlu, Macit Güçlü ve İhsan Kabalıoğlu tarafından kuruldu.[1]

TKP kökenliler arasında bu grubun karşısında yer alan ve siyasi duruşları itibarıyla Sovyetler Birliği ve Bolşevizm yanlısı Şefik Hüsnü etrafında toplanan grup ise, bir ay sonra Türkiye Sosyalist Emekçi Köylü Partisi'ni oluşturdu.

Görüşleri

Parti programının birinci maddesi; "Türkiye Cumhuriyeti devletini tam bir halk devleti hâline getirmek. Halka kendi kendini idare etmesi için gerekli olan siyasi, iktisadi e içtimai şartları kanunlarla yaratmak" şeklinde; ikinci maddesi ise "Türkiye halkının refah, kültür ve sağlık durumunun yükseltilmesine mani olan bütün engelleri ortadan kaldırmak. Her türlü iktisadi ve içtimai haksızlıkları bertaraf etmek. Emek ve kabiliyeti doğru değerlendirmek." şeklindedir.[2]

Yargılamalar

Parti, açılışından çok kısa bir süre sonra, İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı'nın 16 Aralık 1946 tarihli ve 947/62 sayılı kararıyla siyasi faaliyetlerden men edildi. Ayrıca "komünist gaye ve maksatlara hizmet ettiği" iddiasıyla parti yöneticileri hakkında tahkikatlar ve uzun süren dava süreçleri başladı, bu davaların tamamı İstanbul 3. Ağır Ceza Mahkemesi'nin 29 Eylül 1949 tarih 960/177 sayılı kararıyla beraatle sonuçlandı.

Yeniden kuruluş ve kapatılma

Haklarında açılan tüm davaların düşmesi üzerine, partinin ileri gelenleri, TSP'yi yeniden kurmak üzere dilekçe verdiler ve parti 20 Temmuz 1950 tarihinde yeniden açıldı. Kısa süre sonra bir defa daha, "komünist emellere hizmet etmek" suçlamasıyla parti hakkında dava açıldı ve Eminönü Sulh ve Ceza Mahkemesi'nin 17 Haziran 1952 tarih ve 57/99 sayılı kararıyla tüm siyasi faaliyetlerden men edilerek kapatıldı.

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. Yaşlı, Fatih (2019). Antikomünizm, Ülkücü Hareket, Türkeş: Türkiye ve Soğuk Savaş (2019 bas.). İstanbul: Yordam Kitap. s. 33. ISBN 978-605-172-320-4.
  2. Yaşlı, a.g.e. s. 34.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.