Çinghay

Çinghay (Çince: 青海; pinyin: Qīnghǎi , kelime anlamıyla "yeşil/mavi deniz"; Salarca: Göxdeñiz; Tibetçe: མཚོ་སྔོན་, Wylie: mtsho sngong zhing chen), Çin'in kuzeybatısında bir eyalettir. Tibet Platosu'nda yer alır. Kuzeybatıda Kansu, güneydoğuda Siçuan eylaletleri, kuzeybatıda Sincan Uygur Özerk Bölgesi ve güneybatıda da Tibet Özerk Bölgesi'yle çevrilidir.

Çinghay Eyaleti
Çince : 青海省
Qīnghǎi Shěng
Kısaltmalar:   (pinyin: )
Adın kökeni
İdari birim türüEyalet
Başkenti
(ve en büyük şehri)		Xining
ÇKP Komitesi Sekreteri Qiang Wei
Vali Song Xiuyan
Yüzölçümü 721.000 km² (4.)
Nüfusu (2009)
 - Nüfus yoğunluğu		 5.570.000 (30.)
7.48 kişi/km² (30.)
GSYİH (2009)
 - kişi başına		 CNY 108.1 milyar (30.)
CNY 19.407 (22.)
İGE (2008) 0.720 (orta) (27.)
Başlıca etnik gruplar
İl düzeyi 8
İlçe düzeyi 43
Belde düzeyi† 429
ISO 3166-2CN-
Resmî websitesi
http://www.qh.gov.cn (Çince)

Tarih

MÖ 3. yüzyılda bazı bölümleri Çin'in denetimi altına girdi.Yüzyıllar boyunca ağırlığını Tibetli ve Moğolların oluşturduğu göçebe çobanların ve Koko Nor Gölü'nün kuzeydoğu köşesine yerleşmiş Çinli çiftçilerin yaşadığı, düşük nüfuslu bir bölge olarak kaldı. Zamanla Çinli nüfus arttı ve Çinghay 1928'de Çin'e bağlı bir yönetim bölgesi oldu.

Coğrafya

Çinghay'ın büyük bölümü dağlardan ve yüksek platolardan oluşur.Sıradağlar arasında geniş vadiler, tepelik alanlar ve masadağlar yar alır. Büyük bir düzlük olan Qaidam Havzası platonun kuzeybatısındadır. Havzanın güneydoğusunda, karla kaplı Tanggula Dağlarından gelen çok sayıda ırmağın oluşturduğu geniş bir bataklık bulunur. Çinghay tipik bir kara iklimine sahiptir. Yağışlar yaz aylarında yoğunlaşır. Kışlar soğuk ve rüzgarlı, yazlar sıcak geçer. Çin'in en büyük gölü olan Koko Nor Gölü Çinghay sınırları içindedir.

Ekonomi

Çinghay, Çin'in en küçük ekonomiye sahip eyaletidir. Demir ve çelik üretimi, ağır sanayi etkinlikleri arasında önemli yer tutar.Qaidam Havzasından çıkarılan petrol ve doğalgaz ihraç edilmektedir.

Demografi

Çinghay nüfusunun % 54.5'ini Hanlar (Çinli), % 20.87'ini Tibetliler oluşturur. Huiler (Müslüman Çinliler), Moğollar, Salar Türkleri ve Monguor (Tu) gibi pek çok ulusal azınlık da yaşar. Çin'in üçüncü büyük yönetim bölgesi olmasına rağmen nüfus yoğunluğu düşüktür.

Yörel idare birimleri
Harita # Nome Hanzi Hanyu Pinyin İdare merkezi İdare tipi
1 Haixi (Mogolca ve Tibetce) 海西蒙古族藏族自治州 Hǎixī Měnggǔzú Zàngzú Zìzhìzhōu Delingha Otonom Vilayet
2 Haibei (Tibetan) 海北藏族自治州 Hǎiběi Zàngzú Zìzhìzhōu Haiyan Otonom Vilayet
3 Xining 西宁市 Xīníng Shì Chengzhong Bölgesi Vilayet Seviyeli Şehir
4 Haidong 海东地区 Hǎidōng Dìqū Ping'an Vilayet
5 Hainan (Tibet) 海南藏族自治州 Hǎinán Zàngzú Zìzhìzhōu Gonghe Otonom Vilayet
6 Huangnan (Tibetan) 黄南藏族自治州 Huángnán Zàngzú Zìzhìzhōu Tongren Otonom Vilayet
7 Yushu (Tibetan) 玉树藏族自治州 Yùshù Zàngzú Zìzhìzhōu Yushu Otonom Vilayet
8 Golog (Tibetan) 果洛藏族自治州 Guǒluò Zàngzú Zìzhìzhōu Maqên Otonom Vilayet

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Çinghay ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.