Bizans-Norman savaşları

Doğu Roma-Norman savaşları, Doğu Roma İmparatorluğu ile Normanlar arasında yaklaşık 1050 yılından 1185 yılına kadar yapılan sayısız çarpışmayı anlatır. Savaşların sonunda iki taraf da birbirine kesin üstünlük sağlayamayacak ve güçten düşecektir. Doğu Roma İmparatorluğu Anadolu bölgesine doğru egemenliğini genişleterek ilerleyen Türk kavimlerinin saldırıları sonucu güçten düşecek, Normanların ve özellikle Hauteville ailesinin Sicilya Krallığındaki egemenliği ise Hohenstaufen Hanedanı tarafından devrilecektir.

Doğu Roma-Norman savaşları
1084 yılında Güney İtalya ve Balkanların durumu
Tarih 1050-1185 Bölge Güney İtalya ve Balkanlar Sonuç Normanlar Güney İtalya'yı işgal etse de Balkanlarda tutunamazlar, Uti possidetis[1]
Taraflar
Doğu Roma Venedik Kutsal Roma İmp.	Normanlar (daha sonra Sicilya Krallığı)
Komutanlar ve liderler
I. Aleksios II. İoannis I. Manuil I. Andronikos II. İsaakios	Robert Guiscard I. Boemondo II. Rugerro

1025 yılında Doğu Roma toprakları

1135 yılında Antakya Prensliği

1112 yılında Güney İtalya

Güney İtalya (1050-1071)

Normanlar günümüzde Fransa sınırları içindeki Normandiya bölgesine yerleşen Vikinglerden gelirler. Çok iyi savaşçı olan Normanlar özellikle İngiltere ve İtalya'ya geçerek bu topraklarda egemen olabilmişlerdir. Güney İtalya'da ilk Norman varlığı görülen 11. yüzyılın başlarında, bölgede çökmekte olan Doğu Roma hakimiyeti ve yerel Lombardlar arasında çekişme hakimdir. II. Basileios döneminde oldukça iyi durumda olan Doğu Roma İmparatorluğu kısa bir süre zarfında çöküşe geçecek, başa geçen hükümdarlardan I. İsaakios ve daha sonra tahta çıkan Romen Diyojen de durumu değiştiremeyeceklerdir. Savaşçı Normanların bölgeye gelmesi jeopolitik durumu hızla değiştirecektir.

Bölgede çeşitli saflarda paralı askerlik yaparak İtalya'da varlık gösteren Normanlar ünlü komutanları Robert Guiscard önderliğinde 1060 yılında Reggio Calabria bölgesini ele geçirirler. İlerleyen Normanlar 1068 yılı Ekim ayında Otranto'yu fethederler. Aynı yıl bölgedeki Doğu Roma merkezi konumundaki Bari kenti kuşatılır. Uzun bir kuşatmanın ardından yardım birlikleri de yenilgiye uğratılınca şehir 1071 yılı Nisan ayında Normanların eline geçer. Güney İtalya'daki Doğu Roma hakimiyeti fiilen sona ermiş olur.

Normanların ilk Balkan seferi (1081-1085)

Güney İtalya'nın fethinden sonra Normanlar Doğu Roma hakimiyetindeki topraklara saldırmaya devam ettiler. Ekonomik olarak zor durumdaki Doğu Roma İmparatorluğu topraklarının fethedilmesi için bir engel görülmemekteydi.

Robert Guiscard ve oğlu Boemondo Korfu ve Dyrrhachium'ı alır. Normanlar Dyrrhachium Muharebesi'nde başarılı olsalar da iç bölgelere ilerleyişlerinde başarısız olacaktır. Yeni tahta geçmiş olan imparator I. Aleksios Kutsal Roma İmparatoru IV. Heinrich'e yüklüce bir rüşvet vererek Normanların İtalya'daki topraklarına saldırmasını sağlar. Bu sayede İtalya'ya dönmek zorunda kalan Normanların büyük kısmının savaş alanından ayrılmasıyla Doğu Roma birlikleri Normanları Tesalya bölgesinden atacaktır.[2] Robert Guiscard'ın 1085 yılında ölmesi ve Normanlara karşı Venedik Cumhuriyetinden alınan yardımlar sayesinde Balkanlarda Doğu Roma egemenliği yeniden sağlanır.

Kutsal topraklar (1104-1140)

Birinci Haçlı Seferinin ardından çok sayıda Norman savaşçı ve asilzade ganimetin büyük olduğu askeri maceraya dahil olmak için Kutsal Topraklara giderler. Bu dönemde Doğu Roma İmparatorluğu bu savaşçıları Selçuklulara karşı kullanarak önemli başarılar kazanacaktır. Ancak Selçuklu hakimiyetindeki Antakya şehri fethedilince Normanlar şehre Doğu Romalılara devretmek istemezlerse de Normanlar hakim olamaz. İmparator II. İoannis'un 1143 yılında ölmesinin ardından Antakya'daki Normanlar ayaklanarak şehirde denetimi ele alırlar, Antakya Prensliği ilan edilir. Normanlar Kıbrıs ve Kilikya bölgelerine de saldıracaklardır. Yeni İmparator I. Manuil Antakya yayılmacılığını dengelemeyi başarır. Bölgede Selçuklulara saldırmama güvencesi verilince, Nureddin Mahmud Zengi de Antakya ile saldırmazlık antlaşması yapacaktır.

Normanların ikinci Balkan seferi (1147-1149)

1147 yılında Doğu Roma İmparatoru I. Manuil Sicilya Kralı II. Rugerro ile yoğun bir savaş halindedir. Norman donanması Doğu Roma toprakları olan Korfu'yu ele geçirmiş, Thebai ve Korint'i yağmalamıştır. I. Manuil , Balkanlarda Kuman saldırılarına maruz kalmasına rağmen Kutsal Roma Cermen İmparatoru III. Konrad ile işbirliği yapar. Venedik Cumhuriyeti donanmasının da yardımıyla Normanları yenilgiye uğratır. 1149 yılında Korfu'yu geri alan Manuel Komnen Cermenlerle ittifakını güçlendirerek Norman tehlikesini savuşturmaya çalışır.

II. Rugerro'nun 1154 yılında ölümünün ardından başa geçen oğlu I. Guglielmo Norman egemenliğine karşı Güney İtalya ve Sicilya'da patlak veren isyanlarla karşı karşıya kalır. Doğu Roma sarayına sığınan asil mültecilerin etkisi ve yeni tahta çıkan Kutsal Roma Cermen İmparatoru Friedrich Barbarossa'nın konuyla ilgilenmemesi üzerine İtalya'daki Norman egemenliğine Doğu Roma saldırıları yoğunlaşır. Puglia bölgesine Sebastos unvanıyla gönderilen Mihail Palaiologos ve İoannis Doukas adlı Doğu Romalı komutanlar kısa sürede başarı kazanırlar. Yeni tahta geçen kralın tecrübesizliği, yerel baronların rüşvetle satın alınması ve halkın Norman egemenliğine karşı ayaklanmaya razı edilmeleriyle birlikte Norman varlığı sarsılmaya başlar.

Normanların üçüncü Balkan seferi (1185-1186)

Kısa süre önce büyük çaplı bir karşılaşma yaşanmış olsa da aynı dönemde yoğun bir çatışma yeniden yaşanır. I. Andronikos yönetiminin zaaflarından faydalanmak isteyen Normanlar savunmasız Selanik'e saldıracak ve şehri korkunç bir şekilde yağmalayacaklardır.[3] Selanik yağmasının verdiği panik sonucunda II. İsaakios düzenlediği saray darbesiyle başa geçer. 7 Kasım 1185 yılındaki Demetritzes Muharebesiyle Norman istilacıları büyük oranda Doğu Roma topraklarından atar.[4]

Sonrası

Balkanlar'da ilerleyemeyen Normanlar dikkatlerini Avrupa'ya çevirecektir. Doğu Roma İmparatorluğu ise İtalya'ya yeni bir çıkartma yapacak güce ve kaynaklara sahip değildir. Özellikle 13.yüzyıl başlarında Doğu Roma İmparatorluğu hayatta kalma mücadelesi verdiğinden Adriyatik Denizinin öte yakasındaki bir koloni artık çok önemsenmemektedir. Sicilya Krallığında kurumsallaşan Normanlar ise 1194 yılında yerlerini Hohenstaufen Hanedanına bırakacaktır.

Kaynakça

1. Latince terim, uluslararası ilişkilerde bir savaşın ardından aksi yönde bir antlaşma yapılmamışsa tarafların ellerinde bulundurdukları toprakların sahibi olma halidir
2. Bu dönem Komninos Restorasyonu olarak adlandırılır
3. Bakınız Selanik'in Yağmalanması (1185). Bu olaydan sonra Katolikler ile Ortodokslar arasında köprülerin onarılmaz biçimde atıldığı iddia edilir. Ayrıca Norman istilaları kısa bir süre sonra olacak olan Konstantinopolis'in yağmalanması hakkında erken bir uyarı niteliğindeydi.
4. Bölgedeki tek istisnai Norman egemenlik alanı Kefalonia ve Zakintos Adaları 1479 yılına kadar Brindisi kökenli Norman asıllı Margaritus ailesinin denetiminde kalır.

Ayrıca bakınız

• Latin İmparatorluğu
• Latin istilası

Dış bağlantılar

• İlgili internet sitesi (İngilizce) 8 Haziran 2012 tarihinde erişilmiştir