Harold Godwinson

Harold Godwinson veya II. Harold (1022-14 Ekim 1066) İngiltere'nin son Anglo-Sakson kralıdır. Harold 6 Ocak 1066 tarihinden aynı yıl 14 Ekim günü yapılan Hastings Muharebesine kadar başta kalmıştır. Muharebede sonraları I. William olarak tahta çıkacak olan Normandiya Dükü William komutasındaki Normanlara yenilmiştir. Harold savaş meydanında hayatını kaybeden üç İngiltere kralının ilkidir.[1]

Harold Godwinson
İngiltere Kralı
Hüküm süresi 6 Ocak 1066 – 14 Ekim 1066
Taç giymesi 6 Ocak 1066
Önce gelen Günah Çıkartıcı Aziz Edward
Sonra gelen Edgar Atheling
Eş(leri) Edith Swanneck
Hanedan Wessex Hanedanı
Babası Godwine
Annesi Gytha
Doğum 1022
Wessex
Ölüm 14 Ekim 1066 (44 yaşında)
Hastings
Defin Waltham Kilisesi
Bayeux işlemesi ile alternatif tarihi yazımı. Galip William tarafından hazırlanan işlemede William, Harold'u kendisine verdiği sözü tutmamakla suçlamaktadır. Ancak işgalin gerekçesini oluşturan bu savı destekleyen bir kanıt bulunmamaktadır. İşlemedeki metnin aslı HAROLD SACRAMENTUM FECIT WILLELMO DUCI "Harold Dük William'a yemin ediyor" şeklindedir.
Harold'un ölümü Bayeux işlemesinde de işlenmiştir. Harold işlemede gözünden okla vurularak öldürülmüş şekilde resmedilmiştir. İşlemede HAROLD REX INTERFECTUS EST (Kral Harold öldürüldü) yazılmaktadır.
Harald'ın naaşı Essex'deki Waltham Kilisesinde olduğu rivayet edilmektedir
Wessex soy ağacı

Kökenleri

Harold, Wessex bölgesi Earlü olarak görev yapan Godwine ve eşi Gytha Thorkelsdóttir'in oğludur. Godwin ve Gytha'nın Sweyn, Harold, Tostig, Gyrth ve Leofwine isimli oğulları ve Edith adlı kızı olmuştur.[2]

Asil derebeyi

Kız kardeşinin kralla evlenmesinden dolayı Harold 1045 yılında Doğu Anglia Earlü olur. Babası Godwine 1053 yılında öldüğünde Wessex bölgesi Earlü olur. Bu şekilde İngiltere'deki en güçlü asillerden birisi haline gelir. 1058 yılında Hereford da Harold'un denetimine geçer. Aynı zamanda Günah Çıkartıcı Aziz Edward hanedanındaki artan Norman etkisine karşı muhalefetin önderi konumuna yükselir.[3] Harold, Galler bölgesinin hakimi Gruffydd ap Llywelyn'e karşı düzenlediği askeri seferlerde başarılı olur.

Veraset

Rivayetlere göre 1064 yılında Harold bir gemi kazası geçirecek ve Somme bölgesinde Ponthieu'da karaya çıkacaktır. William bunu öğrenince Ponthieu Dükü I. Guy'a fidye ödeyip Harold'u esir alır. Bayeux işlemesindeki rivayete göre William, Harold'u tahttaki hakkından William lehine feragat ettiğine dair yemin etmesi karşılığında bırakacağını ilan eder. Bunun üzerine Harold'un Beaurainville de kutsal emanetler üzerine yemin ettiği iddia edilir. Ancak daha önceki örneklerde de görüldüğü gibi tahta kimin geçeceğine o anda tahtta olan kral değil akil heyet olarak adlandırılabilecek Witenagemot heyeti karar vermektedir.

Harold kendi ailesi içinde istemeden düşmanlar edinecektir. Kardeşi Tostig Godwinson 1065 yılında Northumbria'da vergileri iki katına çıkartınca derebeyleri ayaklanacak, Harold da ayaklanmacıların safında yer alarak kardeşini görevden alacaktır. Edward'dan sonra tahta geçmesinde başarılı yöneticiliği etkili olacak ancak kardeşi Tostig'in Norveç kralı Harald Hardrada ile birlikte İngiltere'ye saldırmasına yol açacaktır.

Ailesi

Harold'un yaklaşık yirmi yıl Edith Swannesha ile evli kaldığı ve en az altı çocuğu olduğu bilinmektedir. Evlilik Danimarka yasalarına göre yasal olsa da Kilise tarafından kabul edilmemiştir. Hastings Muharebesinden sonra Edith ve çocuklarının akıbetine dair kesin bilgiler bulunmamaktadır.[4]

Hükümdarlığı

1065 yılı sonlarında İngiltere kralı Günah Çıkartıcı Aziz Edward kendisinden sonra kimin tahta çıkacağına dair bir belirsizlik içinde komaya girer.[5] Kralın ölümünü ardından toplanan Witenagemot, tahta Harold'un geçmesine karar verir. Harold Westminster Abbey'de 6 Ocak 1066 günü taç giyer.

Harold'un tahta çıktığını öğrenen Normandiya Dükü William İngiltere'yi işgal etme planını yürürlüğe koyar. Normandiya sahillerinde 700 savaş gemisi inşa etmeye başlar. İlk başta sefer için malî destek sorunları yaşasa da Harold'un kendisine karşı kutsal emanetler üzerine ettiği yemini bozduğu şeklinde propaganda yaparak Kilise ve asillerin desteğini kazanır. İngiltere'nin işgal edilmesini bekleyen Harold, Wight Adasında işgalcileri beklemek için birliklerini tutar. Ancak aylar süren bekleyişten sonra 8 Eylül günü orduyu terhis etmek zorunda kalır.

Aynı günlerde yine İngiltere tahtında hak iddiasında bulunan Norveç kralı Harald Hardrada adayı işgal eder. Harold'un kardeşi Tostig ile güçlerini birleştirerek gemileriyle Tyne Nehri ağzına çıkartma yapar. Hardrada ve Tostig karşılarına çıkan İngiliz baronlar Edwin ve Morcar'ı 20 Eylül günü yapılan Fulford Muharebesinde yenilgiye uğratır. Ancak ordusunu yeniden toplayarak kuzeye doğru olağanüstü hızla gelen Harold tarafından Stamford Bridge Muharebesinde mağlup edilirler.[6]

Hastings Muharebesi
Ana madde: Hastings Muharebesi

12 Eylül 1066 günü yola çıkan William'ın donanması olumsuz hava koşulları yüzünden kayıp verince gemiler Saint-Valery-sur-Somme limanına sığınır. Hava koşullarının değişmesi üzerine 27 Eylül günü donanma yeniden yola çıkar. East Sussex kıyılarındaki Pevensey kıyılarına ertesi gün ulaşıldığı düşünülmektedir. Yeni bir işgal girişimiyle karşı karşıya kalan Harold yine bir olağanüstü çabayla ordusunu 386 kilometre yürüterek William'ı karşılamak için bölgeye gider. William'ın yaklaşık olarak 7 bin Norman savaşçıyla çıkartmayı gerçekleştirdiği sanılmaktadır. Harold büyük bir muharebeden çıkmış yorgun ordusunu Hastings'deki hakim bir tepenin üzerinde mevzilendirir. Bugün Battle adı verilen kasabanın olduğu yerde 14 Ekim günü yapılan Hastings Muharebesinde saatler süren çarpışmanın ardından Normanlar galip gelecek ve Harold öldürülecektir.

Ölümü

Dönemi işleyen tarihçiler Harold'un ölümünü farklı şekillerde aktarmışlardır. Amiens piskoposu Guy tarafından 1067 gibi çok erken bir tarihte kaleme alındığı düşünülen Carmen de Hastingae Proelio[7] adlı eserde Harold'un dört Norman şövalyesi tarafından öldürüldüğü ve vücudunun parçalandığı anlatılır. Benedikt rahip Monte Cassinolu Amatus tarafından kaleme alınan L'Ystoire de li Normant[8] adlı eserde ise Harold'un gözünden okla vurulduğu yazılır. Bayeux işlemesinin bu iki kaynaktan da etkilendiği ve Harold'un önce okla vurulduğunu sonra da parçalandığını sahnelediği sanılmaktadır.

Cenazesi

Harold'un cenazesiyle ilgili kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Rivayete göre kafası kesilmiş olan naaşın muharebe meydanında bulunabilmesi ancak eşi Edith'in sayesinde olabilmiştir. Ayrıca bulunan cenazenin Harold'un annesinin ısrarlarına rağmen kendine verilmediği ileri sürülmektedir. Harold'un 1060 yılında kurulmasına katkıda bulunduğu Essex'deki Waltham Kilisesinde gömülü bulunduğu rivayet edilir.

Geleneği

Harold'un kızı Gytha Kiev Knezliği hükümdarı II. Vladimir Monomak ile evlenmiştir. Çocukları aracılığıyla Galiçya, Smolensk ve Yaroslavl hanedanlarının atası konumundadır. Harold'un oğullarından Ulf ise William tarafından 1087 yılında ölüm döşeğindeyken affedilmiştir. Ulf, Robert Curthose ile birlikte davransa da tarih sayfalarından silinmiştir. Harold'un oğullarından Godwine ve Edmund'da William'a karşı ayaklanma başlatmaya çalışsalar da başarısız olacak, İrlanda'da unutulmuş bir şekilde öleceklerdir.

Kaynakça
  1. Diğerleri I. Richard ve III. Richard'dır
  2. Edith (1029–1075), Günah Çıkartıcı Aziz Edward'ın eşi olmuştur
  3. 1013 yılında Danmarka kralı Çatalsakal Sweyn'ın İngiltere kralı olmasıyla beraber ailesiyle birlikte 10 yaşında sürgüne gitmek durumunda kalan Edward 25 yıl Normandiya'da sürgünde kalmıştır
  4. Edith'in önce kardeşleri Edwin ve Morcar'ın yanlarına gittiği ancak bu baronların William'a karşı ayaklanıp öldürülmelerinden sonra muhtemelen Harold'un annesi Gytha ile birlikte İrlanda'ya sığındığı düşünülmektedir.
  5. Kralın eşi Edith tarafından yazdırıldığı ancak kimin tarafından kaleme alındığı bilinmeyen Vita Ædwardi Regis olarak bilinen tarih anlatımına göre 5 Ocak 1066 günü ölen Edward ölmeden önce yeniden bilincine kavuşmuş ve krallığı koruması için Harold'u görevlendirmiştir. Ancak bu anlatımın da Bayeux işlemesi gibi objektif olmama ihtimali yüksektir
  6. İzlandalı tarihçi Snorri Sturluson muharebeden önce şöyle bir olayın yaşandığını aktarır: Muharebeden önce cesur bir atlı Hardrada ve Tostig'in karşısına çıkarak eğer Tostig kardeşine ihanetinden vazgeçerse topraklarının geri verileceğini söyler. Bunun üzerine Tostig, böyle yapması durumunda Hardrada'nın sefer masrafları nedeniyle nasıl tazmin edileceğini sorduğunda atlı ona 7 ayak toprak verileceğini çünkü onun diğer savaşçılardan daha uzun olduğunu söyler. Hardrada'nın beğenisini kazanan ve dikkatini çeken bu cesur kişinin Harold'un bizzat kendisi olduğu anlatılır.
  7. Hastings Muharebesi şarkısı
  8. Normanların tarihi

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar
Resmî unvanlar
Önce gelen:
Günah Çıkartıcı Aziz Edward		 İngiltere Kralı
Ocak 1066 – 14 Ekim 1066		 Sonra gelen:
Edgar Atheling
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.