El-Kuseyr
El-Kuseyr, (Arapça: القصير) diğer adıyla El Kuseyir ya da El Kuseyr, Suriye'nin batısında, Humus İli'ne bağlı, El-Kuseyr ilçesi'nin başkenti ve en büyük şehridir. Aynı zamanda, Suriye idari yapılanmasına göre, şehrin oluşturduğu nahiyeye birçok kasaba ve köy de bağlıdır. Humus İli'nin başkenti, Humus'un, 4.8 kilometre (3 mil) güneybatısında, Suriye-Lübnan sınırına bakan, dağlık bir alanda yer alır. Bu sebeple şehir, 539 metrelik (1771 fit) bir rakıma sahiptir.[1] 2012 yılı hesaplamalarına göre şehrin nüfusu 46,772'dir. Bu nüfusun büyük çoğunluğu Müslüman olup, şehirde önemli oranda Hristiyan azınlık da bulunmaktadır.[2]
| El-Kuseyr القصير El Kuseyir El Kuseyr | |
|---|---|
|
Şehir | |
  El-Kuseyr El Kuseyr'in Suriye'deki konumu. | |
| Ülke |
.svg.png.webp){kind=small} Suriye |
| İl | Humus İli |
| İlçe | El Kuseyr İlçesi |
| Nahiye | El Kuseyr |
| Rakım | 539[1] m (1.771 ft) |
| Nüfus (2012) | |
| • Toplam | 46,772[2] |
| Zaman dilimi | UTC+02.00 (DAZD) |
| • Yaz (YSU) | UTC+03.00 (DAYZD) |
Tarih
El Kuseyr, tarihte büyük önemi olan, bir tepe üstüne kurulu (1766 ft. civarı) antik surlarla kaplı, Kadeş şehrine (bugün harabeler Tell Nebi Mend adıyla bilinmektedir) en yakın modern şehirdir. Kadeş, MÖ 1550 ile MÖ 1069 arasında hüküm süren Yeni Mısır Krallığı'nın antik güzellik tanrıçası Keteş'in (Qetesh) ardından isimlendirilmiştir. Kadeş, Asi Nehri'nin doğusundaki ovanın kuzeyinde, tepede kurulmuştur. Kadeş'in önündeki ovadaysa, tarihçiler, MÖ 1274 yılında, Mısır Kralı II. Ramses ve Hitit İmparatoru, Anadolulu, II. Muvatalli arasında yapılan ve tarihte bilinen en büyük antik, iki tekerlekli at arabası savaşı olan Kadeş Savaşı'nın yapıldığını belirlemişlerdir. Bu savaş sonucunda da tarihin ilk yazılı antlaşması olan Kadeş Antlaşması, MÖ 1275 yılında, civarda imzalanmıştır.
13. yüzyıl başlarında, El Kuseyr, Eyyubi kontrolündeyken, ünlü Arap coğrafyacı Yakut al-Hamavi, şehri ziyaret etmiş ve büyük Şam'ın kuzeyinde bulunan şehrin, içinde kervansarayda bulunan, geniş ve büyük bir hana sahip olduğunu ve çevresinin güzel bahçelerle çevrili bir şekilde kaplı olduğunu yazmıştır.[3]
İç Savaş
El Kuseyr halkının oldukça büyük bir kısmı, başta Beşşar Esad olmak üzere, Suriye hükümetine ve Esad ailesine karşı başlayan 2011-2012 Suriye Ayaklanması'nda, Suriye muhalefetine katılarak, rol almıştır. Nisan 2011'de ayaklanmanın başlamasından, El Kuseyr Savaşı'nın başlaması 10 Şubat, 13 Şubat ve Esad kuşatmasının bitişi olan 20 Nisan 2012'ye kadar, toplam 70 ila 80 şehir sakini ve muhalif asker öldürülmüştür.[4] Kasım 2011'den bu yana El Kuseyr ve çevresindeki kırsal, Suriye Ordusu tarafından kuşatılmıştır.[5] 13 Şubat 2012'de, yaklaşık 400 Suriye Ordusu askeri ve Esad yanlısı milis, şehrin ana hastanesine ve belediye binasına el koymuştur ve bunun sonucunda şehirde gün boyunca ağır çatışmalar yaşanmıştır. Bunun dışında, El Kuseyr'de günlük yaşamın durmasını sağlayan, Esad yanlısı keskin nişancıların da hazır bulunduğu bildirmiştir. Ayrıca, Suriye muhalefetinin bel kemiği Özgür Suriye Ordusu (ÖSO, FSA), oldukça büyük çoğunluğu Esad rejimi karşıtı muhalif olan El Kuseyr'e bir askeri üs kurmuştur.[4]
El Kuseyr halkı, şehirdeki azınlıkları da korumak için, bir yerel siviller komitesi kurmuştur.[4] 7 Şubat ve 9 Şubat tarihleri arasında, Özgür Suriye Ordusu, kendisinin hükümet güçleriyle işbirliği yaptığından şüphelendiği, ailesinin ise El Kuseyr'in hemen dışında resmi olmayan bir kontrol noktası kurarak, Esad yönetimine karşı olanları taciz ve rahatsız ettiğin iddia ettiği, Hristiyan bir Suriye Ordusu onbaşısını kaçırmıştır. Bunun üzerine, karşılık olarak, şehirde azınlık olmalarına rağmen, Esad rejimi yanlısı bazı şehir sakinleri, El Kuseyr'den, muhalif olduklarını iddia ettiği, 6 Sünni Müslüman vatandaş kaçırarak, 1'ini öldürmüşlerdir. Bu davranış ise yerel bir çeteyi kışkırtarak, El Kuseyr ve çevresinden toplam 20 Hristiyanı kaçırmalarını sağlamıştır.[4][6] Tüm rehineler, yerel siviller komitesinin aracılığıyla yapılan bir takas anlaşmasında, onbaşı ve ailesinin El Kuseyr'den uzağa sürgün edilmesi garantisi karşılığında serbest bırakılmıştır. Onbaşı ve ailesi hain sayılarak şehirden sürülmüştür. 13 Şubat 2012'de, şehrin belediye binası ve hastanesinin Esad güçleri ve yanlıları tarafından ele geçirilmesi üzerine, ÖSO, Arabistan bölgesinde, istihbarat teşkilatı anlamına gelen bir muhabarat olan Suriye Askeri İstihbarat Teşkilatı'nın şehirdeki karargahını ele geçirmiş ve bu sırada, binada görevli 5 Esad yanlısı, askeri istihbarat ajanını öldürmüştür.[4]
Bu olaylar üzerine, tansiyonun gerilmesiyle, Suriye Ordusu, bölgeye 4 tank ve asker desteği göndermiştir. Ancak tanklardan birisi ve beraberindeki 30 asker, hükûmet tarafından, Özgür Suriye Ordusu tarafına geçmiştir ve bu sayede, kendi taraflarına geçen tankla beraber, ÖSO, geriye kalan 3 Suriye Ordusu tankını etkisiz hale getirmiş ve beraberindeki askerleri de, yerel savaşçılara göre 20'sini öldürerek, püskürtmeyi başarmıştır. Bunun ardından, Özgür Suriye Ordusu, belediye binası ve hastanenin kontrolünü de geri almış ve bölgedeki diğer hükümet mevkilerini hedef almaya odaklanarak, çalışmalarına devam etmiştir. 10 Şubat'ta başlayan savaş, bu şekilde seyretmiştir ve 25 Şubat'ta ise şehir tamamen Özgür Suriye Ordusu'nun ve şehir sakinlerinin kontrolüne yeniden geçmiştir. Hükümetin daha fazla destek birlik göndermemesiyle, geriye kalan 80 civarı Esad yanlısı askerde, kaçarak, bölgeyi terk etmiştir. Ancak buna rağmen, El Kuseyr Savaşı son bulmamıştır.[7]
25 Şubat'tan 20 Nisan'a kadar süren küçük çaplı çatışmalar süresince, belediye binası ve ana hastane tekrar, Esad yanlısı Suriye Ordusu kontrolüne geçmiştir. El Kuseyr Savaşı'nın son bulduğu 20 Nisan 2012 tarihindeyse, patlayıcı uzmanı ve Suriye muhalefeti safında yerini alan, Fetih el-İslam'ın komutanlarından, Abdel Ghani Jawhar, El Kuseyr'de, Esad'a karşı kullanmak için, patlayıcı cihazlar hazırlarken, yaptığı bir hata sonucu, kendini ve çalıştığı binayı havaya uçurmuştur. Abdel Ghani Jawhar, Fetih el-İslam çerçevesinde ve kendi adına, sadece Lübnan'da toplam, 200 cinayet, bunun dışındaysa, birçok suikast, suikaste teşebbüs ve bombalı saldırı davasından aranmaktaydı.[8] 20 Nisan 2012 günü El Kuseyr Savaşı sona ermiştir.
20 Nisan'dan, Temmuz 2012'ye kadar, Suriye Ordusu kontrolünde kalan belediye binası ve ana hastane, daha sonra Haziran-Temmuz 2012 El Kuseyr Saldırısı kapsamında, El Cezire'nin haberine göre, 9 Temmuz 2012 tarihinde, Özgür Suriye Ordusu, Suriye Ordusu'nun 3 aylık sürede elinde bulundurarak, bölgedeki Suriye Ordusu'na bağlı, Esad yanlısı birliklerin komuta merkezi olarak kullandığı El Kuseyr Belediye Binası'nı tekrar ele geçirmiş ve Suriye Ordusu'nun binayı tekrar ele geçirerek, merkezi komuta sağlaması riskine karşın, binayı patlatarak kullanılamaz harabe haline getirmiştir.[9] Bu zaferden sonra bildirilenlere göre, Haziran-Temmuz 2012 El Kuseyr Saldırısı sona erdiğinde, Özgür Suriye Ordusu, sadece Suriye Ordusu komutasında, şehrin çıkışındaki birkaç küçük kontrol noktası ve şehir merkezindeki ana hastane hariç, tüm şehri tekrar kontrol altına almış ve daha sağlam koruma sağlamıştır.[9]
Daha sonra yapılan küçük çatışma ve operasyonlar ile 2012 Yaz'ının sonlarında, ana hastane ve tüm kontrol noktaları da dahil olmak üzere, El Kuseyr ve çevresindeki kırsalın tamamı tekrar bütünüyle, Özgür Suriye Ordusu kontrolüne geçmiştir. Ancak Yaklaşık 2 yıldır süren çatışmalar sonucu Suriye Esad rejimi ve Hizbullah desteğiyle tekrar ele geçirildi.[9]
Nüfus ve Demografi
2012 hesaplamalarına göre 46,772 kişilik nüfusa sahip şehrin,[2] %89'u Sünni Müslüman iken, %10 ile önemli derecede bir Hristiyan azınlıkta şehirde yer almaktadır.[10] Ayrıca geriye kalan %1 arasında diğer Müslümanlık mezhepleri yer alırken, bu mezheplerden en belirgini, birkaç yüz kişilik azınlık ile Alevi Müslümanları'dır.[10]
Kaynakça ve Referanslar
- "Al Qusayr, Syria Page". FallingRain. 2010. 23 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2012.;
El Kuseyr'e ait Coğrafi, Demografik ve Fiziki Bilgiler. - "Population Data of al-Qusayr, Syria". World-Gazetteer. Ocak 2012. Erişim tarihi: 20 Eylül 2012.;
2012 hesaplamalarına göre, El Kuseyr'e ait Demografik ve Coğrafi bilgiler. - Le Strange, Yakut al-Hamavi'nin Bölümü, 1890, syf.489.
- Carrasco, Mayte. Humus'un güneyindeki El Kuseyr'de ölüm günlük bir olay 20 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi. Monsters and Critics: Middle East News. 13.03.2012. 20 Eylül 2012 tarihinde erişilmiştir.
- Suriye Cephesi - Resimlerle, El Kuseyr 28 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The Guardian. 01.02.2012. 20 Eylül 2012 tarihinde erişilmiştir.
- Wood, Paul. Suriye'nin iç savaşa doğru sürüklenişi 26 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. BBC News. 12.02.2012. 20 Eylül 2012 tarihinde erişilmiştir.
- Askerleri Esad'a karşı dönüyor 28 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The Australian.
- Lübnan'ın En Çok Aranan Sünni Teröristi Suriye'de Kendini Havaya Uçurdu 1 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. TIME. 23.04.2012. 20 Eylül 2012 tarihinde erişilmiştir.
- Battle of Al-Qusayr.
- Kuşatma altındaki Suriye şehri El Kuseyr zorluk çekiyor, saldırıyı bekliyor. Şehirden nüfus izlenimleri. Reuters. 03.03.2012. 21 Eylül 2012 tarihinde erişilmiştir.