Onbaşı
Onbaşı, silahlı kuvvetlerde erlikten sonra gelen ilk rütbenin sahibi. Türkiye'de ilk kez batılı tarz Osmanlı askeri kuvvetinde kullanılmış olup Alman Gefreiter rütbesinden uyarlanmıştır. Er ile Uzman onbaşı arasındaki rütbedir.
Onbaşı, emrine verilen birliğin amiri ve çavuşun yardımcısıdır. Birliğin içinde disiplini korumak, emrinde bulunan personeli savaş için hazırlamak, sevk ve idare etmek, en küçük birlik olan manganın bütün iç hizmetlerini iyi bilmek, bunları astlarına öğretmek, araç ve gereçlerin bakımını yapmak zorundadır. Onbaşı, kendi erleriyle bir masada yemek yer. Sofranın temizlik ve düzenine, yemeğin eşit olarak dağıtılmasına, nöbette olan erlerin yemeğinin ayrılmasına dikkat eder. Erlerine, birlikte bulunan subayları tanıtır. Erlerin uygunsuz kimselerle görüşmelerine engel olur, onların sağlık durumlarıyla ilgilenir, hasta olanları doktora gönderir. Onbaşı, yönetmelikte yazılı olan özel nöbetleri tutar, kışla ve ordugâh hizmetinde çalışan erlerin başında âmir olarak bulunur. Aldığı emirlere göre yapacağı işler ve birlik içinde disiplinle ilgili olayları zamanında, âmiri olan çavuşa bildirir. Silâhlı kuvvetlerde onbaşılığa yükselme, özel talimatına uygun olarak, acemi eğitimini başarıyla bitirenler arasından ayrı bir sınavla olur. Onbaşı, kolunun pazu kısmına kırmızı çuhadan "V" işareti takar.
Türk Silahlı Kuvvetleri'nde sözleşmeli onbaşı
Sözleşmeli Onbaşı, 6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er kanunu kapsamında, Sözleşmeli Er olarak en az 2 yıl görev yaptıktan sonra kadro görev yeri uygun olduğu takdirde, yeterlilik durumu da göz önüne alınarak Sözleşmeli Er'in Türk Silahlı Kuvvetlerinde aldığı Onbaşı rütbesidir.
Sözleşmeli Onbaşılar, Sözleşmeli Er, Erbaş ve Erlerin üstü olup, Erbaş sayılırlar.
Sözleşmeli Onbaşılar sınıf değişikliği yapabilirler. Ayrıca askerlerde olduğu gibi sözleşme görev süresince kışlada iskan edilirler. Sözleşmeli Onbaşıların sözleşmeleri, 1 yıldan az 3 yıldan fazla olmamak şartıyla en fazla 29 yaşın bitirildiği yılın aralık ayı sonuna kadar uzatılabilir.
Sözleşmeli Onbaşılardan, kendi kusurları olmaksızın sözleşmesi feshedilenler ile kendi isteği ile sözleşmesini yenilemeyenler veya ayrılanlar, ilgili mevzuattaki şartları sağlamak şartıyla Uzman Erbaşlığa veya Astsubaylığa başvurabilirler. Başvuruda bulunan sözleşmeli Onbaşılara yönetmelikte belirtilen esaslar dâhilinde öncelik verilir.
Onbaşı