Güzellik yarışması
Güzellik yarışmaları, geleneksel olarak kadınların fiziksel özelliklerinin ön planda tutularak değerlendirildiği yarışmalardır. Ancak zaman içinde bu yarışmaların çoğu; yarışmacıların kişilik özelliklerini, zekâları, yeteneklerini ve jüri sorularına verdikleri yanıtlar da değerlendirme kriterleri arasına almıştır. "Güzellik yarışması" terimi çoğu zaman, evlenmemiş genç kızların katıldığı ulusal ve uluslararası yarışmaları tanımlamak için kullanılır.
Tarihçe
Antik zamanlar
Homeros'un İlyada destanına göre tarihte bilinen ilk güzellik yarışması MÖ 2000'de bugün Kaz Dağları olarak bilinen İda Dağı'nda yapılmıştır. Yarışmacılar Eris, Hera, Athena ve Afrodit'tir. Güzellerin her biri kendisini seçmesi için Paris'e önerilerde bulunurlar, sonuçta Paris elindeki elmayı Afrodit'e (Venüs) verir. Yarışma sonrası Paris âşık olduğu Helen'i Afrodit yardımıyla kaçırır ve Troya Savaşı'na neden olur.
Modern zamanlar
Günümüz dünyasının ilk güzellik yarışması 19 Eylül 1888 tarihinde Belçika'da Concours de Beaute adı altında 350 aday ile yapılmış 18 yaşındaki Bertha Soucaret ilk güzellik kraliçesi olmuştur.
İlk resmî ve uluslararası yarışma 14 Ağustos 1908 tarihinde İngiltere Folkestone şehrinde, ilk Dünya Güzellik Kraliçesi yarışması ise 19 Nisan 1951 tarihinde Londra Festivali kapsamında düzenlenmiştir.
Organizasyonlar
Miss Globe International
Dünyanın en eski ve büyük güzellik yarışması organizasyonudur. İlk defa 1925 yılında İstanbul'da Beyoğlu ilçesinde yer alan Melek Sinema Salonu'nda düzenlenmiştir. Yarışmayı aynı sinemada yer gösterici olarak çalışan Bayan Araksi Çetinyan kazanmıştır. Ancak basın olayı büyütmüş ve aleyhte yorumlar yazarak, Araksi Çetinyan'ın sinemada çalışan bir kişi olmasından ötürü kayırıldığını iddia etmiştir. Bunun üzerine yarışma yok sayılmıştır. Yarışmanın düzenleyicisi olan Halil Demiral, ABD'ye gittikten sonra adını Charlie See olarak kaydettirmiştir. Öncelikle Boston yakınlarındaki Winnipesauke Garden'da yaz sezonunda motor yarışları sırasındaki dans yarışmasının içinde düzenlenmeye başlamıştır. Yarışma 1940 yılından sonra Hollywood'a taşınmıştır. 1949 yılında Charlie See'nin ölümünden itibaren yarışmaları yöneten Li Sun olmuştur. Aslen Malezyalı olan Li Sun 2007 yılında Kaliforniya'da ölmüştür.
1970 yılından sonra uluslararası alanda da tescil edilen yarışma 1988 yılından itibaren uluslararası finalini Türkiye'de düzenlemeye başlamıştır. Milli Çapkın olarak ünlenen Süha Özgermi yarışma organizasyonunun onursal başkanlığına kadar kariyer yapmıştır. 1997 yılında güzellik yarışmaları örgütü Türk Casino İşkolu tarafından himaye edilerek dünya çapında pek çok görkemli etkinlik düzenlemiştir. Türk casino işkolunun hükûmet tarafından çıkarılan bir yasayla kapatılmasından sonra 2003 yılına kadar uluslararası finallerini Türkiye'de düzenleyen örgüt 2004-2009 yılları için yapılan bir anlaşma ile Arnavutluk'un başkenti Tiran'a taşınmıştır. 2010 yılından itibaren KKTC'ye giden yarışma üç yıllık bir antlaşma ile bu ülkede düzenlenmiştir. Yarışma örgütü halen RCA Global Entertainment Co. ismi altında iş yapmaktadır. Topluluğun Başkanı Bay Rasim Aydın aynı zamanda Miss Globe International ve Miss Globe National yarışmalarının dünyadaki tek sahibidir. Bu sahiplik hakkı 157 ülkeyi kapsamaktadır.
2010 yılının Miss Globe International®, güzellik kraliçesi unvanını Miss Globe İspanya®, 2011 tacı ve unvanın da sahibi olan Yenife Solis Duran kazanmıştır. 2011 yılı final yarışması ise 13-23 Kasım 2011 zamanında KKTC'deki Kaya Artemis Hotel'de düzenlenmiştir. Yarışmayı kazanan Norveç adına yarışan Nina Elise Fjalestad olmuştur. 2012 yılında ise yarışma KKTC'de başkent Lefkoşa'da Golden Tulip Hotel'de gerçekleşmiştir. Yarışmaya Borajet, Energy Dring, Rixos Premium, WOW oteller zinciri, Reina Clup ve Jolly Tour destek vermiştir. Yarışmayı Brezilya adına yarışan Jakelyne Oliveira De Silva kazanmıştır.
Miss Eurovision International
Güzellik yarışmaları etik anlamda en çok tartışılan konulardan biri olmakla beraber, ülke ve sponsor firma tanıtımları açısından sağladığı fayda tartışılmaz bir olgudur. Bunun en güzel örneği, Venezuela’nın doğal kaynakları ve siyasi duruşundan çok güzellik yarışmalarında elde ettiği birinciliklerle tanınmasıdır.
Miss Eurovision güzellik yarışması 2008 yılında TPE alınan marka patenti ile Teksen Burakhan Işıklı'ya ait olup kurucusu Ayhan Işıklı'dır. %100 Türk markası olup tüm dünyada tek lisans sahibidir.
Tüm dünya da olduğu gibi Türkiye'de de birçok güzellik yarışması organizasyonu gerçekleşmektedir. Yarışmaların çok olması sektörde hareket ve rekabeti artırmak yerine resmî makamların ve özel sektörün desteğinin azalmasına neden olmuştur.
Miss Eurovision güzellik yarışmasının en büyük farkındalığı ise şeffaf oylama sistemi TVS ve akıllı telefon oylaması MİSSEUROVİSİON ile halka da açık oylamasına açılmış uygulaması mevcuttur
İşte tüm bu mevcut şartlar altında bu yıl ilk kez gerçekleştirilecek olan ama gelecekte tüm dünya üzerinde güçlü bir Türk markası olmaya aday “Miss Eurovision ” sektöre dâhil olmuştur. www.misseurovision.com resmî web sitesidir.
Miss Universe
Miss Universe (Kainat Güzeli) Organizasyonu, Yarışmanın ilk düzenleyicisi Charlie See'dir. 1950 yılında yarışmayı Batı ve Körfez endüstrilerine devretmiştir. Amerikalı Emlak Geliştirme Uzmanı olan Donald J. Trump 1996 yılında Miss Universe, Miss USA, Miss, Teen USA 'den oluşan üç yarışma organizasyonunu satın almıştır ve NBC ile ortak olarak yürütmektedir.
1952 yılından beri Kainat güzellik yarışması yapılmaktadır.
Miss Grand International
Miss Grand International, Tayland merkezli Miss Grand International Organization tarafından her yıl düzenlenen uluslararası bir güzellik yarışması. Miss Universe, Miss World, Miss Supranational ve Miss International ile birlikte dünyanın en büyük beş güzellik yarışmasından birisi olarak kabul edilir. Dünya çapında 170'dan fazla ülkenin katıldığı yarışmayı her yıl yaklaşık 100 milyon kişi izler.
Miss International
Miss International 1960 yılından beri düzenlenen ve geniş katılım sağlanan dört büyük organizasyon arasındadır.
Miss Earth
2001 yılı yani Milenyumla birlikte düzenlenmeye başlayan yeni bir yarışma olan Miss Earth dört büyük organizasyonun en yeni olanıdır.
Miss Europe
1928 yılından beri düzenlenen en eski güzellik yarışmalarından biridir. Sadece Avrupa kıtası ülkeleri temsilcileri katılabilir. II. Dünya Savaşı döneminde dokuz sene düzenlenememiştir.
Diğer güzellik yarışmaları
Başlangıç tarihleri parantez içinde belirtilmiştir:
- Miss Intercontinental (1971'den beri)
- Miss Asia-Pasific International (1968'den beri)
- Miss Tourism Queen International (2004'ten beri)
- Miss Teen International (1993'ten beri)
- Miss Latin America (1983'ten beri)
- Miss America (2006'dan beri)
- Miss Tourism World (1993'ten beri)
- Miss Hawaiian Tropic (1984'ten beri)
- Miss Bikini International
- Mrs. World (1985'ten beri)
- Miss Europe (1928'den beri)
- Miss Scandinavia (1962'den beri)
- Miss Baltic (1991'den beri)
- Dream Girl
- Beauty Of The Year
- Dünya Engelliler Güzellik Yarışması
Modellik yarışmaları
- The Best Model Queen
- Miss Model of Models
- The Best Model of the World
- The Elitte Look Model
- Supermodel of the World
- The Miss Model of the World
Erkek yarışmaları
- Mr. World
- Mister International
- Manhunt International
- Mr. Universe
- Mr. International
Türkiye'deki durum
Türkiye'deki ilk güzellik yarışması 1926 yılında İpek Film önderliğinde Melek Sineması'nda (bugünkü Emek Sineması) düzenlenmiş ve yarışmayı sinemanın yer göstericisi kızı Matmazel Araksi Çetinyan kazanmıştır. Fakat yarışma geçersiz sayılmıştır.
İlk ciddi ve resmî organizasyon 1929 yılında Mustafa Kemal Atatürk direktifiyle Cumhuriyet Gazetesi tarafından düzenlenmiştir. 25 Şubat 1929 tarihinde yapılan duyurularda 16 ila 25 yaş arası her namuslu Türk kızının iştirak edebileceği ve bar kızlarının yarışmaya alınmayacağı açıklanmıştır. 2-3 Eylül 1929 yılında yapılan yarışmayı 19 yaşındaki Feriha Tevfik (Dağ) kazanmıştır.
3 Temmuz 1932 yılında yapılan yarışmada ise Keriman Halis Türkiye güzeli seçilmiş , 31 Temmuz 1932'de Brüksel'de yapılan ve 28 ülkenin katıldığı Dünya Güzellik yarışmasında birinci seçilmiştir. Keriman Haris 1934 yılındaki Soyadı Kanunu ndan sonra Ece soy ismini almıştır.
1970'lardan sonra Ses ve hayat dergilerinin himayesinde yapılan yarışmalar 1980-1990 arasında Hürriyet Gazetesinin kelebek eki ve Günaydın gazetesinin saklambaç eki tarafından himaye edilmiştir. 1990'dan itibaren yarışma Star Tv tarafından himaye edilmiştir. Ardından Kanal D, Show TV ve Kanal 1'de yarışma organizasyonlarında etkin bir konum yakalamıştır. Halen, Miss Globe Turkey örgütünün ulusal rekabetini Kanal D; Miss Turkey örgütünün ulusal rekabetini ise Kral TV desteklemektedir.
Türkiye'de güzellik yarışmaları konusunda Mıss Globe Turkey ve Miss Turkey olmak üzere iki ayrı örgüt tanınmakta ve ilgi görmektedir.
Miss Globe Turkey örgütü 1925 yılından itibaren güzellik rekabeti için kızların taleplerini kabul etmeye başlamıştır. O tarihe kadar Miss Globe örgütü uluslararası finaline katılacak Türkiye güzeli Türkiye organizasyonu tarafından belirlenmekteyken, bu tarihten sonra Miss Globe kendi ulusal örgütünü kurmuş, Miss Turkey Örgütü ise, başlık ve unvanı kazananı Miss World'e, birinci Nedimeyi Miss Universe'e, ikinci Nedimeyi Miss Europe'a ve üçüncü Nedimeyi Miss International yarışmasına göndermeye başlamıştır.
Miss Turkey yarışması Türkiye'nin ulusal temsilcisini belirleyen ikinci yarışmadır.
Dünya çapında ünlenen Türk güzelleri:
- 1932 : Keriman Halis - Miss World
- 1952 : Günseli Başar - Avrupa Güzellik Yarışması
- 1971 : Filiz Vural - Avrupa Güzellik Yarışması
- 1982 : Nazlı Deniz Kuruoğlu - Avrupa Güzellik Yarışması
- 1983 : Neşe Erberk - Avrupa Güzellik Yarışması
- 1993 : Arzum Onan - Avrupa Güzellik Yarışması
- 2002 : Azra Akın - Miss World
Türkiye'nin başarıları:
- Miss Europe: 5 birincilik (1952), (1971), (1982), (1983), (1993)
- Miss World Avrupa Kıta Güzeli: 3 birincilik (1991), (1997), (2002)
- Miss Asia-Pasific International: 2 birincilik (1979), (1984)
- Miss World: 1 birincilik (2002)
- Miss Intercontiental: 1 birincilik (1999)
Eleştiriler
Güzellik yarışmalarını olumsuz eleştirenlere göre bu yarışmalar, genç kızların ve kadınların fiziksel görünümlerine göre değerlendirilmesi gerektiği fikrini savunmaktadır. Bu da kadınların söz konusu güzellik standartlarını yakalamak için moda, kozmetik, saç ve hatta plastik cerrahiye para ve zaman harcamalarına yol açmakta; kadınlar üzerindeki baskıyı artırmaktadır. Eleştirmenlere göre bazı kadınlar fiziksel güzellik adına girdikleri diyetlerle sağlıklarına da zarar vermektedir.