Gabriel García Márquez
Gabriel José de la Conciliación García Márquez (6 Mart 1927 – 17 Nisan 2014), Kolombiyalı, tüm Latin Amerika'da Gabo olarak bilinen yazar, romancı, hikâyeci ve oyun yazarı.
Gabriel García Márquez | |
---|---|
García Márquez, 2012 | |
Doğum |
6 Mart 1927 Aracataca, Magdalena, Kolombiya |
Ölüm |
17 Nisan 2014 (87 yaşında) Meksika |
Takma ad | Gabo |
Meslek | Romancı, gazeteci, yayımcı, siyasi aktivist, kısa hikâye yazarı |
Milliyet | Kolombiyalı |
Dönem | 1955 - 2014 |
Tür | Büyülü gerçekçilik |
Önemli ödülleri | Nobel Edebiyat Ödülü (1982) |
Etkiledikleri
| |
Etkilendikleri
| |
| |
İmza |
|
|
20. yüzyılın en önemli yazarlarından birisi olarak nitelendirilir. 1972'de Neustadt Uluslararası Edebiyat Ödülü'nü ve 1982'de Nobel Edebiyat Ödülü'nü[1] kazanmıştır.
Hayatı
Montessori eğitim modelini benimsemiş bir anaokulunda eğitim gördü.[2] Sucre'ye geldikten sonra, Gabriel'in resmi eğitimine başlamasına karar verildi ve Río Magdalena'nın ağzındaki bir liman kenti olan Barranquilla'da bir staja gönderildi. Orada, mizahi şiirler yazan ve mizahi çizgi romanlar çeken ürkek bir çocuk olma konusunda bir üne kavuştu. Atletik faaliyetlerde ciddi ve az ilgi duyduğu için sınıf arkadaşları tarafından "El Viejo" olarak anılmıştır.
García Márquez, 1940'tan itibaren Colegio jesuita San José'de (bugün Instituto San José'de) lise yıllarını tamamladı ve ilk şiirlerini Juventud'daki okul dergisinde yayınladı. Daha sonra, Hükûmet tarafından verilen bir burs sayesinde Gabriel, Bogotá'ya okumaya gönderildi. Başkentten bir saat uzaklıktaki Liceo Nacional de Zipaquirá'ya taşınarak, orta öğrenimini burada tamamladı.[3] Kendi imkanlarıyla okumaya çalıştığı Hukuk Fakültesindeki eğitimini yazar kariyeri için yarıda bıraktı.
Genç yaşından itibaren, hiç çekinmeden dış politika ve Kolombiya'yı eleştirdi. 1958 senesinde Mercedes Barcha ile evlendi ve Rodrigo García ve Gonzalo isimli iki çocuğu oldu.[4]
García Márquez, yazar olarak başladı ve beğeni toplamış kurgusal olmayan çalışmalar ve kısa hikâyeler yazdı. En iyi bilinen romanları Yüzyıllık Yalnızlık (1967), Başkan Babamızın Sonbaharı (1975), Kırmızı Pazartesi (1981) ve Kolera Günlerinde Aşk (1985) olmuştur. En önemlisi sıradan ve gerçekçi durumların aksine sihirli öğeleri ve olayları kullanan Büyülü Gerçekçilik olarak adlandırılmış bir edebiyat tarzı yaygınlaşırken, eserleri önemli eleştirel beğenileri ve geniş bir ticari başarı elde etti. Bazı eserlerinde Macondo (doğduğu şehir olan Aracataca'dan esinlenerek) ismi verilen kurgusal bir köyü anlatır ve çoğunda yalnızlık teması işlendiği gözlemlenir.
17 Nisan 2014 tarihinde Meksika'daki evinde 87 yaşında hayatını kaybetti.[5] Ölümünden sonra, Kolombiya Cumhurbaşkanı Juan Manuel Santos, onu "bugüne kadar yaşamış en büyük Kolombiyalı" olarak lanse etmiştir.[6]
Yazarın kişisel arşivi ölümünün ardından ailesi tarafından Amerika'nın Austin kentinde bulunan Teksas Üniversitesi'ne satıldı. Arşivde, Marquez'in kitaplarından onun el yazısı ile orijinal kopyaları ve Graham Greene, Gunter Grass ve Carlos Fuentes gibi yazarlarla yaptığı yazışmalara ait mektuplar da bulunmaktadır.[7] Teksas Üniversitesinden yapılan açıklamada arşiv için 2,2 milyon dolar ödendiği belirtilmiştir.[8] Marquez’in külleri, 2015 yılının Aralık ayında Meksika'dan Karayipler’deki Cartagena kentine getirileceği bildirilmiştir.[9] Nitekim açıklandığı gibi yazarın küllerinin bir kısmı Cartagena'ya taşınmış; kalan kısmı ise Meksiko şehrinde bırakılmıştır.[10]
2015 yılında The Washington Post'un bulduğu arşivlere göre; FBI'ın 24 yıl boyunca (1961'den 1985'e kadar) Marquez'i takip ettiği ortaya çıktı. Takibin sebebinin Marquez'in Kübalı haber ajansı Prensa Latina'nın kuruluşuna yardımcı olması, olduğu söyleniyor. Marquez'in 1982'de Nobel Edebiyat Ödülü almasına rağmen, 3 yıl daha takip edildiği bildirildi.[11]
Türkçeye çevrilmiş eserleri
Roman, novella ve öykü
- Yaprak Fırtınası, 1955 (La hojarasca)
- Albaya Mektup Yazan Kimse Yok ,1961 (El coronel no tiene quien le escriba)
- Hanım Ana'nın Cenaze Töreni ,1962 (Los funerales de la Mamá Grande)
- Şer Saati ,1962 (La mala hora)
- Yüzyıllık Yalnızlık ,1967 (Cien años de soledad)
- Sevgiden Öte Sürekli Ölüm ,1970 (Muerte constante mas alla del amor )
- Mavi Köpeğin Gözleri ,1973 (Ojos de perro azul)
- Başkan Babamızın Sonbaharı ,1975 (El Otoño del patriarca)
- İyi Kalpli Erendira ile İnsafsız Büyükannesinin İnanılmaz ve Acıklı Öyküsü ,1978 (La increíble y triste historia de la cándida Eréndira y de su abuela desalmada)
- Kırmızı Pazartesi ,1981 (Cronica De Una Muerte Anunciada)
- Kolera Günlerinde Aşk ,1985 (El amor en los tiempos del cólera)
- Labirentindeki General ,1989 (El general en su laberinto)
- On İki Gezici Öykü, 1992 (Doce cuentos peregrinos)
- Aşk ve Öbür Cinler, 1994 (Del amor y otros demonios)
- Benim Hüzünlü Orospularım, 2004 (Memoria de mis putas tristes)
Edebiyat dışı
- Bir Kayıp Denizci ,1970 (Relato de un náufrago)
- Latin Amerika'nın Yalnızlığı ,1982
- Marquez'le Konuşmalar Plinio Apuleyo Mendoza ile birlikte,1982 (El olor de la guayaba. Conversaciones con Plinio Apuleyo Mendoza)
- Şili'de Gizlice (Miguel Littin'in Serüveni) ,1986 (La aventura de Miguel Littín clandestino en Chile)
- Bir Kaçırılma Öyküsü ,1996 (Noticia de un secuestro)
- Anlatmak İçin Yaşamak ,2002 (Vivir para Contarla)
Diğer eserleri
- Un día después del sábado, 1955
- Monólogo de Isabel viendo llover en Macondo, 1968.
- Cuando era feliz e indocumentado, 1973.
- Chile, el golpe y los gringos, 1974.
- Ojos de perro azul, 1974.
- El otoño del patriarca, 1975.
- Todos los cuentos (1947-1972), 1976.
- Textos costeños, 1981.
- Viva Sandino, 1982.
- El olor de la guayaba, 1982.
- El secuestro, 1982.
- El asalto: el operativo con el que el FSLN se lanzó al mundo, 1983.
- Erendira, 1983.
- Kızıl Oidipus, senaryo 1996
- Erendira, senaryo
Ayrıca yazarın Aralık 1982 de Stokholm'de yaptığı Latin Amerika'nın Yalnızlığı başlıklı Nobel edebiyat ödülü töreni konuşması da dahil olmak üzere bazı yazılar Turhan Ilgaz tarafından çevirisi yapılan Marquez'le Konuşmalar (Metis Yayınları, Aralık 1983) içinde yer almıştır.
Kaynakça
- "The Nobel Prize in Literature 1982 22 Haziran 2013 tarihinde WebCite sitesinde arşivlendi". Retrieved 18 April 2014.
- https://okul.com.tr/okul-oncesi/makaleleri/montessori-egitimi-almis-basarili-insanlar-182
- Gerald MARTIN: Gabriel García Márquez: una vida. Nueva York: Knopf Doubleday Publishing Group, 2009; ISBN 0-307-47228-0, 9780307472281.
- Author Gabriel Garcia Marquez dies, BBC, 17 April 2014.
- Gabriel Garcia Marquez öldü
- http://www.theguardian.com/books/2014/apr/19/gabrielgarciamarquez-colombia
- "Marquez'in kişisel arşivi Teksas Üniversitesi'nde". BBC Türkçe. 25 Kasım 2014. 23 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2014.
- "Gabriel Garcia Marquez'in kişisel arşivi 2.2 milyon dolara satıldı". Hürriyet. 26 Şubat 2015. 12 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2015.
- "Garcia Marquez'in külleri, Cartagena'ya getiriliyor". BBC Türkçe. 12 Ağustos 2015. 24 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2015.
- "Gabriel Garcia Marquez'in külleri Kolombiya'ya döndü". 24 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- http://www.bbc.com/mundo/noticias/2015/09/150906_garcia_marquez_investigacion_fbi_hr