Hair (Lady Gaga şarkısı)
"Hair", Amerikalı şarkıcı Lady Gaga'nın ikinci stüdyo albümü Born This Way'den bir şarkı. Yapımcılığını ve yazımını Gaga ile RedOne'ın üstlendiği şarkı, iTunes Store'da "Countdown to Born This Way"in parçası ve albümden bir tanıtım single'ı olarak dünya genelinde 16 Mayıs 2011'de dijital olarak yayımlandı.[2] "Hair", albümün üçüncü single'ı yapılmadan önce tanıtım single'ı olarak yayımlanan "The Edge of Glory"den sonra yayımlandı. Buna rağmen Gaga, "Hair"ın single olarak düşünülmediğini; ancak "The Edge of Glory" gibi iTunes Store'da iyi satış yaparsa belki single olarak yayımlanabileceğini belirtti.
"Hair" | ||||
---|---|---|---|---|
Born This Way albümünden Lady Gaga tanıtım single'ı | ||||
Yayımlanma | 16 Mayıs 2011 | |||
Format | Dijital indirme | |||
Kaydedilme | 2010 | |||
Tarz | Disko | |||
Süre | 5:08 | |||
Şirket | Streamline · Interscope · Kon Live | |||
Yazar | Lady Gaga · RedOne[1] | |||
Yapımcı | Lady Gaga · RedOne | |||
Born This Way şarkı listesi | ||||
|
Lady Gaga'ya göre "Hair"ın melodisi Kiss ve Iron Maiden gibi metal grupların çalışmalarına benzerken ayrıca Bruce Springsteen esintileri barındırıyor. Şarkı, Lady Gaga'nın ergenlik yıllarında ailesinin onu düzgün giyinmesi konusunda zorlamasından edindiği deneyimlerden ilham alan yüksek tempolu bir kulüp şarkısıdır. Gaga kendisini ifade etmesinin tek yolunun saçı olduğunu anladı. Bu yüzden şarkıyı serbest kalma ve kendi yolunu seçme yeteneği olarak tanımladı. Şarkı sözleri bir insanın saç modelinin onun özgürlüklerini ifade ediş biçimi olduğundan bahsediyor. "Hair", Gaga The Monster Ball Tour kapsamında Avrupa'dayken kaydedildi. Şarkıda E Street Band'in önemli bir üyesi olan saksafoncu Clarence Clemons'ın solo saksafon performansına yer veriliyor. Şarkıdaki saksafonu çalması için Gaga bizzat Clemons'ı istedi. Clemons da Florida'daki evinden Manhattan'a uçtu ve bir stüdyoda gece yarısı kendi bölümünü kaydetti.
"Hair" taşıdığı kendini özgürleştirme, bireysellik ve güçlendirme mesajlarından dolayı eleştirmenlerin beğenisini kazanırken bazıları bu mesajların saç aracılığıyla verilmesinin yeni olmadığını belirtti. "Hair" birçok müzik markette listelere girdi; İskoçya ve Yeni Zelanda'da ilk ona girerken aralarında ABD'deki Billboard Hot 100 listesinin de bulunduğu diğer ülkelerdeki listelerde ilk yirmiye girdi. Gaga şarkıyı "Summer Concert Series" kapsamında Good Morning America'da, Birleşik Krallık'taki Paul O'Grady Live'da ve The Howard Stern Show'da seslendirdi. Şarkı, daha sonra Gaga'nın üçüncü turnesi The Born This Way Ball'un şarkı listesine eklendi.
Arka plan ve yayımlanma
"Hair"ın yapımcılığını ve yazımını Gaga ile RedOne üstlenirken, adı Şubat 2011'de Vogue ile yapılan bir röportaj sırasında açıklandı.[3][4] The Graham Norton Show'da Gaga, saçıyla özgürlüğü arasındaki benzerlikten ve saçının bedeninin kimse tarafından yargılanmadan değiştirebileceği tek parçası olduğundan bahsederek şarkının nasıl ortaya çıktığını anlattı.[5] Şubat ayında basında çıkan haberlere göre "Hair", Pat Benatar'ın hit şarkısı "We Belong" esintileri taşırken "Born This Way"dekine benzeyen güçlendirici sözlere odaklanıyor.[6] Gaga şarkının nereden esinlendiğini daha sonra Twitter hesabında paylaştığı bir video ile anlattı: "Ben çocukken ailemin evinde merdivenlerden aşağı inerdim ve 'Çık yukarı saçını tara, giysilerini değiştir, bununla dışarı çıkamazsın.' derlerdi ve ben kimliğimin bastırıldığını hissederdim... Saçlarım benim gururumdu. Kendimle ilgili değiştirebildiğim tek şeydi."[7]
Başlangıçta "Hair", 16 Mayıs 2011'de "The Edge of Glory"den sonra Born This Way'in ikinci tanıtım single'ı olarak yayımlanacaktı.[8][9] Fakat "The Edge of Glory", yakaladığı dijital satışlarla Gaga tarafından Born This Way'in üçüncü single'ı yapıldı.[10] Dolayısıyla "Hair" albümün ilk tanıtım single'ı oldu.[8] Gaga, "Hair"ın resmî single olarak yayımlanmasının planlanmadığını belirterek "'The Edge of Glory' gibi yüksek satış rakamlarına ulaşsaydı yayımlanabilirdi." dedi.[7] Gaga ayrıca "Hair"ın kapak görselini 13 Mayıs 2011'de Twitter hesabından gösterdi. Siyah beyaz kapakta pembe saçlı Gaga, meme uçlarında çıkıntılar olan sivri köşeli deri kıyafetiyle baş aşağı uzanıyor. Kapak fotoğrafı Gaga'nın uzun zamandır birlikte çalıştığı ve arkadaşı Nick Knight tarafından çekildi.[3][7][11] Aynı gün Gaga bu cümleyi tweetledi: "The Born This Way Itunes Countdown yarın şarkım HAIR'ı saat birde yayımlıyor."[12] Ayrıca "I'll dye living just as free as my Hair!" tweetini attı; sonradan cümledeki "dye"ın "die" olması gerektiğini söyledi.[3]
Kayıt ve kompozisyon
Ryan Seacrest ile On Air With Ryan Seacrest adlı radyo programında yaptığı bir röportajda Gaga, "Hair"ı Bruce Springsteen esintileri barındıran yüksek tempolu bir kulüp şarkısı olarak tanımladı. Ayrıca şarkıda Clarence Clemons'ın saksafon çaldığını açıkladı.[13][14] Melodide ise Kiss ve Iron Maiden gibi metal gruplardan esinlenildi.[13] Gaga şarkının bazı bölümlerini Seacrest'in programında açıkladı: "This is my prayer, that I'll die living just as free as my hair".1 Ayrıca "Hair"ın kompozisyon açısından saksafonla dans kaydını birleştirmesinden dolayı ilginç olduğunu söyledi.[13] Radyo istasyonu Z-100 ile bir röportajında "Bu temaların bazıları albümde daha detaylı işleniyor. Sözümün arkasında durmak için." dedi.[6] Gaga'nın solo saksafon için referansları E Street Band ve Bruce Springsteen'in müziğiydi; Gaga'ya göre onlar farklı bir müzik türünü temsil ediyorlardı ve aynı zamanda farklı ögeleri barındırıyorlardı.[15] Şarkıcı en sonunda E Street Band üyesi Clemons'tan enstrümanı çalmasını istedi.[16]
Clemons, Rolling Stone'a Gaga ile saksafon kaydını nasıl yaptığını anlattı.[16] Ocak 2011'de Clemons Florida'daki evinde bir spor aletini kurarken eşi Gaga'nın temsilcisinin telefonda olduğunu ve Gaga'nın yeni albümünde saksafon çalmasının istendiğini söyledi.[16] Telefon görüşmesi cuma gerçekleştiğinden Clemons kaydı haftaya yapabileceğini belirtti; ancak Gaga sanatçıyı o gün New York'taki kayıt stüdyosuna getirtmekte kararlıydı.[16] Ricayı kabul ettikten sonra Clemons, New York'a gitti ve gece yarısı Manhattan'daki stüdyoya ulaştı.[16] Gaga sanatçının aralarında "Hair"ın da bulunduğu birkaç şarkıda saksafon çalmasını istedi.[16] Clemons şarkı üzerinde çalışmadan önce Gaga ona sözleri anlattı. Clemons bu durumu söyle anlattı: "Çok mantıklı geldi. Büyümekle ilgili bir hikâye."[16] Gaga, sanatçıyı şarkıda nasıl çalacağıyla ilgili bilgilendirdi ve "Biz kasedi koyacağız ve sen sadece çal. İçinden geldiği gibi çal. Ne hissediyorsan onu çal." dedi. Kayıt birkaç denemeden sonra sabah üçte bitti.[16] Clemons, işin sonunda para aldığı için şaşırdığını belirtti ve "Bunu ücretsiz de yapabilirdim. Bu kadar iyi hissettiren bir şeyden para kazandığıma inanamıyorum." dedi.[16] Sony/ATV Music Publishing tarafından Musicnotes.com'da yayımlanan nota kağıdına göre "Hair", üç dörtlük ölçü işaretiyle yazıldı. Fa majör ile bestelenen şarkıda dakikada 135 tempo bulunmaktadır. Gaga'nın sesi tonal olarak Fa3 ile Fa5 aralığındadır ve şarkı Fa majör–Do majör–Re minör–Si♭ akor dizisini takip etmektedir.[17]
"Hair" çoğunlukla Gaga Avrupa'da turnedeyken kaydedildi; fakat miksaj Gene Grimaldi tarafından Burbank, Kaliforniya'daki Oasis Mastering'de yapıldı.[18] Disko türünde olan şarkı, Gaga'nın "Whenever I dress cool, my parents put up a fight / And if I'm a hot shot, Mom will cut my hair at night / And in the morning I'm short of my identity / I scream, 'Mom and Dad, why can't I be who I want to be?'"2 demesiyle başlıyor. Şarkı ilerledikçe Gaga nakaratı söylüyor ve daha sonra sahip olduğu değişik saç modellerinden bahseden ve retro müzikten izler taşıyan break'e geçiyor.[3][19] MTV'den Jocelyn Vena, "iyi zaman geçirmekle ilgili" olduğunu belirttiği şarkı için "Yumruğunuzu sıktırıyor ve meydan okuyor." dedi.[3] Rolling Stone'dan Matthew Perpetua şarkı için "'We Belong'un özlenen romantik melodramı ile Nine Inch Nails'ın sert endüstriyel metal müziğinin karışımı" dedi. Chicago Tribune'dan Greg Kot, şarkı boyunca Gaga'nın sesinin Auto-Tune ile değiştirildiğini belirtti.[20] "Hair"ın sözleri saç tarzının bir kişinin kimliğini ifade etme şekli olduğundan bahsediyor ve dolayısıyla Gaga en sonda "I am my hair!"3 diye haykırıyor.[21]
Eleştiriler
"Hair" çoğunlukla olumlu tepkiler aldı. The Monster Ball Tour'un son ayağının başlamasından bir saat önce Gaga, Rolling Stone'a incelemesi için "Scheiße", "Yoü and I" ve "The Edge of Glory" de dahil olmak üzere dört şarkı yolladı. Matthew Perpetua, "Hair" ile ilgili yazdığı olumlu değerlendirmede şarkıyı "Born This Way" gibi esin kaynağı olan başka bir şarkı olarak tanımladı; fakat biraz garip olduğunu belirtti. Perpetua değerlendirmesini bir espriyle bitirdi ve "Şarkı tüm kuaförler için bir marş olacak." dedi.[21] Aynı dergiden Jody Rosen ise "Gaga, öz saygı ile serbestçe dalgalanan saçların özgürlüğü arasındaki bağı yaratan ilk şarkıcı değil. Yine de bu düşüncedeki en kararlı kişi gibi duruyor." dedi.[22] NME'den Dan Martin "Hair"ı albüme adını veren şarkıdan daha etkili bir şekilde Kendini-Sev-Ve-Rahat-Ol mesajını vermek için rüzgar birinin saçlarını uçuruyor gibi basit bir imgeyi kullanan güçlendirme temalı bir marş olarak değerlendirdi.[23] The Guardian yazarı Tim Jonze "Hair"ın verdiği mesajın yeni olmadığını, 1960'lardaki aynı adlı müzikalin de farklı bir mesaj vermediğini belirtti. Bazı sözleri "bayat" bulan Jonze, "Bu zayıflıklar ayrıca dayanıklılık da olabilir ve şarkının kimliklerini arayan kafası karışık gençlere sesleniş biçiminde hayranlık uyandıran şeyler var." dedi.[24] The Vancouver Sun yazarı Leah Collins şarkı için "Saç köklerinizi onurla doldurmak için yazılmış bir marş" yorumunda bulundu ve şarkıdaki genel hissi retro dans müziğine benzetti.[25]
E! Online'dan Natalie Finn, şarkının kendisini hayal kırıklığına uğrattığını belirtirken Born This Way'deki şarkıların pek "akılda kalıcı" olmadıklarını ve hepsinin "kendimiz olmanın önemi" hakkında olduğunu söyledi. "Ah evet, belki ayaklarımızı yerden kesmesi için bir sonraki 'Bad Romance'i bekliyoruz. Veya bizi ağlatması için bir sonraki 'Speechless'ı. Veya gerçekten dans etmemizi sağlayacak bir sonraki 'Just Dance'i." yorumunda bulundu.[26] Billboard yazarı Jason Lipshultz, şarkının bireysellik ile ilgili başka bir marş olduğunu belirtirken Gaga'nın saçını vahşi kişiliğini anlatmakta bir metafor olarak kullandığını söyledi.[27] Slant Magazine'den Sal Cinquemani yaptığı yorumda şarkıdan "taklit fakat çok uzun ömürlü bir kulüp şarkısı" olarak bahsetti.[28] Daily Record yazarı Rick Fulton "Hair" için "harika bir melodi" ve "yüksek enerjili europop destanı" yorumunu yaparken şarkıya beş yıldız üstünden dört yıldız verdi.[29] BBC Online'dan Ian Hope, "Hair"ı "kendini ifade hakkında güçlendirici bir otoyol rockçısı" olarak tanımladı.[30] The Independent yazarı Andy Gill, şarkıyı gitarist David Crosby şarkılarıyla karşılaştırdı ve şarkıdan "isyankar bireyselliğin ifadesi" olarak söz etti.[31] Los Angeles Times'tan Randall Roberts'a göre ise Gaga şarkıda "saç köklerini kutluyor".[32]
Liste başarıları
"Hair" birçok müzik markette listelere girerken ilk hafta ulaştığı sıranın üzerine çıkamadı ve bir listede en fazla iki hafta kaldı. Birleşik Krallık'ta şarkı UK Singles Chart listesine on üçüncü sıradan girdi. Gaga'nın diğer single'ları "The Edge of Glory", "Judas" ve "Born This Way" ile birlikte "Hair" eş zamanlı ilk yirmide bulunarak Gaga'yı 1955 yılından beri aynı anda listede dört şarkısı bulunan ilk kadın sanatçı yaptı.[33] "Hair", Avustralya'da ARIA Singles Chart listesine yirminci sıradan girdi ve ilk ellide iki hafta kaldı.[34] Hollanda'da Single Top 100 listesine on beşinci sıradan girerken[35] İrlanda'da Irish Singles Chart listesine on dördüncü sıradan girdi.[36]
ABD'de "Hair", Hot Digital Songs listesine 147.000 kopyalık ilk hafta satışıyla beşinci sıradan girdi.[37] Bu nedenle Billboard Hot 100 listesine on ikinci sıradan girerek haftanın en yüksek girişini yapan single'ı oldu.[38] Nielsen SoundScan'e göre "Hair", 22 Ocak 2012 itibarıyla 174.000 dijital kopya sattı.[39] Kanada'da ise 15.000 dijital kopya satarak Canadian Hot 100 listesine on birinci sıradan girdi ve haftanın en yüksek girişini yaptı.[40] "Hair" ayrıca İskoçya, İspanya, İtalya, Norveç ve Yeni Zelanda'da ilk ona, Belçika (Flandre ile Valonya bölgeleri) ve Fransa'da ise ilk yirmiye girdi.[35][41] Şarkının en düşük sırası yirmi dokuzuncu sırayla Danimarka'da Tracklisten listesinde olurken Güney Kore'de Gaon Chart listesinde yirmi birinci sıraya ulaştı.[35][42]
Canlı performanslar
27 Mayıs 2011'de Gaga, "Hair"ı "Summer Concert Series" kapsamında Good Morning America'da seslendirdi.[43] Gaga, şarkıyı sarı ve siyah at kuyruğu saçıyla merdivenlere oturarak ve bir ayağını siyah tekboynuz şeklindeki piyanosuna koyarak söyledi. Şarkıyı annesine armağan etti, "Hair"ın akustik bir versiyonunu söyledi ve ABC News'ten Sheila Marikar "seyirciyi coşturduğu" yönünde olumlu yorum yaptı.[43] Entertainment Weekly'den Christian Blauvelt de akustik versiyondan etkilendi ve "Gaga klavye başında, yeterince tutku aşılamakta ve böyle bayat sözleri satmakta hiçbir zaman daha iyi olmamıştı" dedi.[44]
Gaga, "Hair"ı 17 Haziran 2011'de Paul O'Grady Live'da seslendirdi.[45] Şarkı planlanan dört performansın ilkiydi ve gösteriyi piyanonun başına oturarak başlattı. Kel olarak sahneye çıkan Gaga, turkuaz saçaklı bir elbise giydi ve önündeki turkuaz renkli peruğa bakarak "Hair"ın akustik bir versiyonunu söyledi.[46] Çaldığı piyanonun üstü kahverengi kıvırcık perukla örtülüydü ve etrafı alevlerle çevriliydi.[47] Performansın ortasında Gaga turkuaz peruğu alıp başına taktı.[48] Digital Spy'dan Ryan Love, gösterinin kaydını önceden izledi ve "İşte bu piyano başındaki GaGa [sic] ve etkilenmekten başka bir şey yapamazsınız." yorumunda bulundu.[46] The Huffington Post yazarı Cynthia Robinson'ın teorisine göre Gaga'nın kendisini kel gibi göstermesinin "modayla ilgisi" yoktu. Robinson "Kostümleriyle, koyduğu bariyerle ilgili bir şeyler söylüyordu -en azından insanlar bunlar olmadan onun özünde nasıl biri olduğunu biliyorlar." dedi.[48]
Fransız televizyon programı Taratata'da Gaga limuzininin camından sarkarken görüldü.[49] Daha sonra "Hair"ı söylemek için kıyafetini değiştirdi.[50] Performansın kaydı daha sonra Gaga tarafından kendi YouTube kanalına yüklendi.[51] Taratata programının yapımcısı Air Productions videonun yüklendiğini belirledi ve YouTube'u telif ihlali iddiasıyla haberdar etti.[51] YouTube Gaga'nın resmî hesabını şu açıklamayla kapatmak durumunda kaldı: "YouTube ladygagaofficial hesabı, aralarında Air Productions'ın da bulunduğu üçüncü kişilerden telif hakkı ihlalleri ile ilgili pek çok bildirim aldığımız için kapatılmıştır."[51] Daha sonra Air Productions bildirimin yanlışlıkla yapıldığıyla ilgili bir açıklama yaptı ve Google ile YouTube'tan bunun giderilmesini rica etti; Gaga'nın hesabı tekrar açıldı ve Taratata şarkıcıdan özür diledi: "YouTube ile olan sorundan dolayı özür dileriz. Her şey eskisi gibi!"[51] Tayvan'da Born This Way'deki şarkıların tanıtım performansları sırasında Gaga, Tayvan için özel hazırlanan arka planda kırmızı fenerlerin olduğu bir sahnede "Hair"ı söyledi ve siyah sütyeniyle piyano çaldı. Daha sonra Gaga performansın ilham kaynağını bir basın toplantısında açıkladı: "Beyefendinin [sunucu] de dediği gibi zenginliği ifade eden o lambalar gelecek ile ilgili. Ben her zaman kendi kuşağımın geleceğini ve şarkılarımı yazarken kendi kuşağımın sesini düşünürüm."[52]
24 Eylül 2011'de Las Vegas'taki iHeartRadio Music Festival'da Gaga, "Hair" performansını gey olmasından dolayı okulda sürekli yaşıtları tarafından zorbalığa uğradığı için intihar eden Jamey Rodemeyer'a armağan etti.[53] "Hair"ın piyano versiyonunu söylemeden önce Rodemeyer'ın bir resmi arka planda gösterildi ve Gaga şu açıklamayı yaptı: "Bu hafta bir Küçük Canavar'ı kaybettik. Bu şarkıyı kimliğinizin okulda gerçekten sahip olduğunuz tek şey olduğunu göstermek için yazdım... o yüzden bu akşam, Jamey, yukarıdan bizi izliyorsun biliyorum ve sen bir kurban değilsin... hepimize bir derssin. Biliyorum bu biraz moralimizi bozdu fakat bazen doğru şey müzikten daha önemlidir."[53]
Şarkı ayrıca Gaga'nın The Born This Way Ball turnesinin şarkı listesine eklendi.[54] The Korea Times yazarı Kwaak Je-yup, şarkının turnedeki performansı hakkında olumlu görüş bildirdi ve "Gecenin öne çıkanı Gaga'nın Born This Way'deki favori parçası olarak tanıttığı 'Hair'ın yavaş versiyonuydu... Gitar şeklindeki klavyeyi çalarken şarkı sözlerini karıştırdı ve hemen kabul etti -'Çok heyecanlıyım ve sözlerimi unuttum.' dedi- fakat o an kişisel bir deneyimdi." dedi.[55] Gaga'nın Filipinler'deki gösterisinin ikinci akşamında "Hair"ın düşük tempolu bir versiyonundan önce şarkıcı bir tartışmayla ilgili açıklama yaptı. Piyano çalarken müziği ve imajı hakkındaki konuların farkında olduğunu belirtti, tüm dinlere, insanlara ve kültürlere -Filipin kültürü de dahil- saygı duyduğunu vurguladı.[56] Ayrıca herkesin düşünce özgürlüğü hakkına saygı duyduğunu söyledi, fakat bir noktaya dikkat çekti: "Saydı duymadığım şey homofobi ve nefret... Gey topluluğuna gösterilen hoşgörüsüzlüğü reddediyorum."[56] Bu açıklaması izleyicilerden alkış aldı. Bazılarının kendi adını nefreti yaymak için kullandığının farkında olduğunu söyleyen Gaga, buna kendi yoluyla "pozitiflik" yaymaya devam ederek karşılık verme niyetinde olduğunu belirtti.[56]
Yapım görevlileri
- Lady Gaga – vokal, şarkı yazarı, yapımcı
- RedOne – şarkı yazarı, yapımcı, vokal düzenleme, aranjman, arka vokal, ses mühendisliği, enstrümantasyon, programlama, kayıt
- Trevor Muzzy – gitar, kayıt, vokal düzenleme, ses mühendisliği, mixing
- Dave Russell – kayıt, ses mühendisliği
- Clarence Clemons – saksafon
- Gene Grimaldi – mastering
Yapım görevlileri Born This Way albüm kitapçığından alınmıştır.[18]
Listeler
|
Notlar
- 1.^Türkçe: Bu benim duam, saçım gibi özgür yaşayarak öleceğim.
- 2.^Türkçe: Ne zaman havalı giyinsem, ebeveynlerim kavga çıkarır / Ve eğer küstah olursam, Annem akşam saçımı kesecek / Ve sabah kimliğimden yoksun olurum / Bağırırım 'Anne ve Baba, neden olmak istediğim gibi olamıyorum?'
- 3.^Türkçe: Ben saçımım!
Kaynakça
- "Hair (Legal Title) – BMI Work #12871275". Broadcast Music Incorporated. 2011. 31 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2011.
- "iTunes Countdown to Lady Gaga's Born This Way Album Kicks Off Today With New Single "The Edge of Glory"" (Basın açıklaması). Interscope Records. 12 Mayıs 2011. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2011.
- Vena, Jocelyn (17 Mayıs 2011). "Lady Gaga's 'Hair' Embraces Style Freedom". MTV (MTV Networks). 21 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2011.
- Van Meter, Jonathan (4 Şubat 2011). "Lady Gaga: Our Lady of Pop". Vogue. Condé Nast Publications. 18 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2011.
- Lady Gaga (13 Mayıs 2011). "Lady Gaga – Graham Norton 13†5†2011". (Transcription). Londra. Etkinlik zamanı: 15:12. BBC Online. Eksik ya da boş
|seri=
(yardım) - Vena, Jocelyn (15 Mayıs 2011). "Lady Gaga To Release New Born This Way Single 'Hair'". MTV (MTV Networks). 26 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2011.
- Sperling, Daniel (14 Mayıs 2011). "Lady GaGa reveals 'Hair' cover art". Digital Spy. 22 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2011.
- Lipshutz, Jason (9 Mayıs 2011). "Lady Gaga's 'Edge of Glory' Single Premieres, 'Hair' Coming Next Week". Billboard. Prometheus Global Media. 28 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2011.
- Wete, Brad (10 Mayıs 2011). "Lady Gaga to release fourth single, 'Hair,' a week before Born This Way's release: Still anxious for the full album?". Entertainment Weekly. Time Inc. 13 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2011.
- Corner, Nick (11 Mayıs 2011). "Lady Gaga Makes Edge Of Glory Official Single?". Digital Spy. 27 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2011.
- TJ (14 Mayıs 2011). "Lady Gaga Highlights "Hair" Release With Single Cover". Neon Limelight. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2011.
- "MSN: Lady Gaga Twitter". MSN. 15 Mayıs 2011. 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2011.
- Turner, Sadao (15 Şubat 2011). "Lady Gaga: Whitney Houston Was My Vocal Idol Growing Up". On Air with Ryan Seacrest. KIIS-FM. 15 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2011.
- Vena, Jocelyn (8 Mayıs 2011). "Lady Gaga's Born This Way: What We Know So Far". MTV (MTV Networks). 19 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2011.
- Vena, Jocelyn (13 Mayıs 2011). "Lady Gaga's 'Edge Of Glory' Is A 'Bold Move,' Co-Producer Says". MTV (MTV Networks). 21 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2011.
- Greene, Andy (18 Şubat 2011). "Exclusive: How E Street Band Saxophonist Clarence Clemons Ended Up on Lady Gaga's New Album". Rolling Stone. Jann Wenner. 6 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2011.
- Germanotta, Stefanie; Khayat, Nadir (2011). "Digital Sheet Music – Lady Gaga – Hair". Musicnotes.com Sony/ATV Music Publishing.
- Germanotta, Stefanie (2011). Born This Way (CD liner notes) . Lady Gaga. Manhattan, New York: Interscope Records. s. 4. 2771838.
- Ruan, Jim; Hickley, Catherine (18 Mayıs 2011). "Lady Gaga's Disco-Crazy 'Born This Way' Debuts Online: Review". San Francisco Chronicle. Hearst Corporation. 18 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2011.
- Kot, Greg (20 Mayıs 2011). "Review – Born This Way". Chicago Tribune. Tribune Company. 19 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2011.
- Perpetua, Matthew (18 Şubat 2011). "An Early Report on Six Songs From Lady Gaga's 'Born This Way'". Rolling Stone. Jann Wenner. 23 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2011.
- Rosen, Jody (18 Mayıs 2011). "Lady Gaga's 'Born This Way': A Track-by-Track Breakdown". Rolling Stone. Jann Wenner. 28 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2011.
- Martin, Dan (17 Mayıs 2011). "Album Review: Lady Gaga, 'Born This Way'". NME. IPC Media. 18 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2011.
- Jonze, Tim (18 Mayıs 2011). "Lady Gaga: Born This Way – review". The Guardian. Guardian News and Media. 24 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2011.
- Collins, Leah (17 Mayıs 2011). "Lady Gaga puts latest singles online". The Vancouver Sun. Postmedia Network Inc. 18 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2011.
- Finn, Natalie (16 Mayıs 2011). "Listen Now: Lady Gaga Lets Her "Hair" Down". E! Online. 12 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2011.
- Lipshultz, Jason (17 Mayıs 2011). "Lady Gaga's 'Hair' Hits iTunes: Listen". Billboard. Prometheus Global Media. 22 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2011.
- Cinquemani, Sal (18 Mayıs 2011). "Album Review: Lady Gaga Born This Way". Slant Magazine. 15 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2011.
- Fulton, Rick (19 Mayıs 2011). "World reacts to new Lady Gaga Album: Here's our review". Daily Record. Trinity Mirror. 22 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2011.
- Hope, Ian (19 Mayıs 2011). "Cut away the hype, image and psychobabble and there's still a great pop album here". BBC (BBC Online). 22 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2011.
- Gill, Andy (20 Mayıs 2011). "Album: Lady Gaga, Born This Way (Polydor)". The Independent. 22 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2011.
- Roberts, Randall (20 Mayıs 2011). "Album review: Lady Gaga's 'Born This Way'". Los Angeles Times. Gannett Company. 27 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2011.
- Press Release (22 Mayıs 2011). "Lady Gaga & Pitbull dominate Official Singles Chart". Official Charts Company. 26 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2011.
- "Australian-charts.com – Lady Gaga – Hair". Australian Recording Industry Association. 23 Mayıs 2011. 17 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2013.
- "Ultratop.be – Lady Gaga – Hair" (Felemenkçe). Ultratop 50 (Flandre). Hung Medien. 30 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2011.
- "Top 50 Singles, Week Ending 19 May 2011". Irish Recorded Music Association. GFK Chart-track. 19 Mayıs 2011. 17 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2011.
- Caulfield, Keith (25 Mayıs 2011). "Seether Scores Top Billboard 200 Debut, Adele Still No. 1". Billboard. Prometheus Global Media. 20 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2011.
- Trust, Gary (25 Mayıs 2011). "Adele Remains Atop Hot 100, Lady Gaga Makes 'Hair'-Raising Bow". Billboard. Prometheus Global Media. 3 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2011.
- Trust, Gary (22 Ocak 2012). "Ask Billboard: What Should Lady Gaga's Next Single Be?". Billboard. Prometheus Global Media. 30 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2012.
- Tuch, Paul (27 Mayıs 2011). "Pitbull Makes Big Gains At Digital & Radio" (PDF). Nielsen SoundScan. 26 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2011.
- "Scottish Singles Chart – Archive 28 May 2011". Official Charts Company. 22 Mayıs 2011. 18 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2011.
- "Digital Comprehensive Charts: May 2011" (Korece). Gaon Chart. 15 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2011.
- Marikar, Sheila (27 Mayıs 2011). "Lady Gaga Wows Crowd, Ziplines Onto 'Good Morning America' Concert Stage". ABC News. s. 2. 30 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2011.
- Blauvelt, Christian (27 Mayıs 2011). "Lady Gaga kicks off 'Good Morning America' Summer Concert Series: How did she do?". Entertainment Weekly. Time Inc. 30 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2011.
- Pielak, Alex (14 Haziran 2011). "Lady Gaga admits 'obsession' with Versace to Paul O'Grady". Metro. Associated Newspapers. 26 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2011.
- Love, Ryan (13 Haziran 2011). "Lady GaGa 'Paul O'Grady' interview: Behind the scenes". Digital Spy. 16 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2011.
- Little John, Georgina (19 Haziran 2011). "Baldy Gaga! Singer stuns TV audience as she whips off green wig to reveal hairless head". Daily Mail. Associated Newspapers. 28 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2011.
- Robinson, Cynthia (18 Haziran 2011). "Lady Gaga Goes Bald For 'Hair' Performance On Paul O'Grady Show". The Huffington Post. Arianna Huffington. 19 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2011.
- "My Little Gaga". DailyFill. Elliot Press. 19 Haziran 2011. 14 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2011.
- Varin, Claire (19 Haziran 2011). "Lady Gaga chante en Français dans Taratata". Plurielles. e-TF1 Tous droits réservés. 19 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2011.
- Rostagnat, Melanie (6 Temmuz 2011). "YouTube Ferme le Compete de Lady Gaga". OZAP. Pure Medias. 9 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2011.
- "Lady Gaga promises full concert in Taiwan". The China Post. 5 Temmuz 2011. 10 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2011.
- Kaufman, Gil (26 Eylül 2011). "Lady Gaga Honors Jamey Rodemeyer At iHeartRadio Festival". MTV (MTV Networks). 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2011.
- Mitchell, John (27 Nisan 2012). "Lady Gaga's Born This Way Ball Kicks Off Amid Protests". MTV News. MTV Networks. 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2012.
- "Gaga's Tour Playful But Not Shocking". The Korea Times. 29 Nisan 2012. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2012.
- Jojo P. Panaligan (23 Mayıs 2012). "Lady Gaga: I respect all kinds of culture". Manila Bulletin.
- "Lady Gaga – Hair – Single". iTunes Store. Apple. 30 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2011.
- "Ultratop.be – Lady Gaga – Hair" (Felemenkçe). Ultratop 50 (Valonya). Hung Medien. 5 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2014.
- "Suomen Virallinen Latauslista" (Fince). Musiikkituottajat – IFPI Finland. 12 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2011.
- "Classement officiel des ventes de singles & titres en France – du 16 mai au 22 mai 2011" (Fransızca). Chartsinfrance.net. Syndicat National de l'Édition Phonographique. 31 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2011.
- "Top 50 Canciones Singles" (PDF) (İspanyolca). Productores de Música de España. 22 Mayıs 2011. 16 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2011.
- "Classifica dei singoli in Italia dal 16/5 22/5 2011" (İtalyanca). Federation of the Italian Music Industry. 14 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2011.