Imre Nagy

Imre Nagy (7 Haziran 1896 – 16 Haziran 1958), Macar siyasetçi. İki kez Macaristan başbakanlığı görevini yürüttü.

Imre Nagy
Macaristan Halk Cumhuriyeti Bakanlar Konseyi Başkanı
Görev süresi 24 Ekim 1956 - 4 Kasım 1956 (11 gün)
Yerine geldiği	András Hegedüs
Yerine gelen	János Kádár
Görev süresi 4 Temmuz 1953 - 18 Nisan 1955 (1 yıl, 288 gün)
Yerine geldiği	Mátyás Rákosi
Yerine gelen	András Hegedüs
Kişisel bilgiler
Doğum	7 Haziran 1896 Kaposvár, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu
Ölüm	16 Haziran 1958 (62 yaşında) Budapeşte, Macaristan Halk Cumhuriyeti
Partisi	Macar Komünist Partisi Macar Çalışma Halk Partisi
Evlilik(ler)	Mária Égető

I. Dünya Savaşı sırasında Avusturya-Macaristan Ordusu saflarında çarpışırken esir olarak götürüldüğü Çarlık Rusyası'nda Bolşeviklerden etkilendi. Ekim Devrimi sonrasında Kızılordu'ya katıldı. 1921'de Macaristan'a döndü ve Komünist Parti'ye katıldı. 1930 yılında Sovyetler Birliği'ne geri döndü ve Komintern'de Macaristan temsilcisi olarak görev aldı.

İkinci Dünya Savaşı sonrasında Macaristan'ın Kızılordu tarafından Alman işgalinden kurtarılmasının ardından Macaristan'a döndü ve kurulan hükümette Tarım Bakanı oldu. 1947-1949 yılları arasında Macar Ulusal Meclisi sözcülüğü görevini üstlendi.

SSCB lideri Stalin'in ölümünden kısa bir süre sonra Temmuz 1953'te Başbakanlığa getirildi.[1] Siyasi baskıları yumuşatarak bazı ekonomik reformlara girişen Nagy[2], Moskova'nın desteğini yitirince[3] 18 Nisan 1955 tarihinde Macaristan İşçi Partisi Merkez Komitesi tarafından görevinden alındı ve partiden atıldı.[4]

1956 yılında CIA tarafından da desteklenen Macar Devrimi'nın ardından, direnişçiler tarafından Başbakanlık makamına getirildi.[5] Tek parti yönetiminin sona erdiğini açıkladı. 1 Kasım'da Varşova Paktı'ndan ayrılma kararını açıklayarak Birleşmiş Milletler aracılığıyla büyük devletlerin korumasını istedi.

Bu gelişmeler üzerine Sovyet Kızılordu birlikleri Budapeşte'yi işgal etti; Nagy Yugoslavya'nın Budapeşte'deki büyükelçiliğine sığınırken, reformcu önderlerin çoğu tutuklandı. Sovyet birliklerine karşı silahlı direniş bir gecede kırıldı. İşçilerin başlattığı genel grevin ve direnişin Sovyet tankları tarafından sona erdirilmesi ise birkaç haftayı aldı. Düzenin sağlanmasından sonra geniş çaplı tutuklamalara girişildi. Bu arada 150 bin kadar Macar yurt dışına kaçtı.[6]

Sovyet tanklarının işgal ettiği Macaristan'da işbirlikçi Macar askeri hakimler tarafından "Vatana İhanet" suçuyla yargılanan Nagy, iki yıl sonra asılarak idam edildi.[7]

Kaynakça

1. "Macaristan Başbakanı azledildi". Cumhuriyet Gazetesi. 5 Temmuz 1953. s. 1.
2. Coşar, Ömer Sami (8 Temmuz 1954). "Neler vaad edilmişti". Cumhuriyet Gazetesi.
3. Coşar, Ömer Sami (25 Ekim 1956). "Macaristan ithilali ve verdiği neticenin manası". Cumhuriyet gazetesi. s. 2.
4. "Macaristan Başbakanı azledildi". Cumhuriyet Gazetesi. 19 Nisan 1955. s. 1.
5. "Peşte'de patlak veren kanlı ihtilal". Cumhuriyet Gazetesi. 25 Ekim 1956. s. 1.
6. "1956'da Macaristan'ı da işgal etmişlerdi". Cumhuriyet Gazetesi. 22 Ağustos 1968. s. 3.
7. "Macar İhtilalinin Lider Nagy idam edildi". Cumhuriyet gazetesi. 18 Haziran 1958. s. 1.