Karakoçan

Karakoçan (Osmanlıca: تپه / Tepe[2][3], Ermenice: Oxu[3], Kürtçe: Dep[3]) Elâzığ ilinin bir ilçesidir. 1936 yılında ilçe olmuştur. İlçenin bugün itibarıyla 1 beldesi, 2 bucağı, 88 köyü, 5 mezrası bulunmaktadır. Karakoçan'a bağlı tek belde olan yerleşim yeri Sarıcan adını taşımaktadır. Sarıcan Beldesi iki mahalleden oluşmaktadır. Bunun dışında Çan ve Başyurt adıyla iki adet bucağı bulunmaktadır. 2009 yılı nüfus sayımına göre 12.708’ü merkezde olmak üzere toplam nüfusu 29.061’dir.

Karakoçan
İlçe
Dosya:Latrans-Turkey location Elâzığ.svg Türkiye'de yeri
Ülke	Türkiye
İl	Elâzığ
Coğrafi bölge	Doğu Anadolu Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Nebi Çanga [1]
• Belediye başkanı	Ayhan Akbaba (AK Parti)
Yüzölçümü
• Toplam	1.085 km² (418 mil²)
Rakım	1.090 m (3.570 ft)
Nüfus  (2018)
• Toplam	28,702
• Kır	-
• Şehir	-
Zaman dilimi	UTC+03.00 (UDAZD)
Posta kodu	23500
İl alan kodu	424
İl plaka kodu	23
Resmî site http://www.karakocan.bel.tr/

Tarihçe

Karakoçan'ın merkezinde tarihi yönden önem taşıyan herhangi bir yerleşim birimi olmamasına karşın, yakın köylerinde ve civarında tarihi yönden önem taşıyan birçok yerleşim birimi bulunmaktadır. Bunların başında Karakoçan ilçesi ile Mazgirt ilçesi (Tunceli) sınırını teşkil eden Peri çayı üzerinde yapılmış olan ve ilçeye 12 km uzaklıkta bulunan Bağin Kalesi gösterilebilir. Ayrıca ilçeye bağlı birçok köyde bulunan tarihi kiliselerde diğer eserler olarak karşımıza çıkmaktadırlar.

Zengin doğal güzelliklere sahip olan ilçede, Peri Çayı kenarında bulunan Golan kaplıcalarını her yıl binlerce kişi sağlık amacıyla ziyaret etmektedir. Yine ilçe merkezinde Kalecik Barajı Çamlığı, Beyaz Çeşme Mesire Yeri, Güzelbaba Ormanı yaz aylarında halkın rağbet ettiği dinlenme yerleridir.

Nüfus

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1965[4]	30.850	2.965	27.885
1970[5]	34.825	4.703	30.122
1975[6]	39.459	5.604	33.855
1980[7]	39.373	6.491	32.882
1985[8]	42.036	9.618	32.418
1990[9]	43.523	14.953	28.570
2000[10]	45.023	23.994	21.029
2007[11]	30.020	12.903	17.117
2008[12]	30.338	13.487	16.851
2009[13]	29.061	12.708	16.353
2010[14]	29.488	13.279	16.209
2011[15]	29.022	12.999	16.023
2012[16]	28.743	13.140	15.603
2013[17]	29.061	13.255	15.806
2014[18]	28.884	13.437	15.447
2015[19]	veri yok	veri yok	veri yok

Kültür

Festivaller

• İlçede sürekli olarak düzenlenen festivalerden ilki Bal Festivalidir. Her yıl düzenli olarak gerçekleştirilen bu etkinlikte bal üreticileri ve vatandaşlar festival havasında bir araya gelip, çeşitli etkinlikler düzenlenmektedirler.
• Ayrıca ilçeye bağlı Sarıcan Beldesi'nde her yıl düzenlenen; Sarıcan Kültür ve Sanat Festivali bulunmaktadır.
• İlçede düzenlenen bir diğer festival ise; Okçular Köyü Derneği'nce, Okçular köyünde 2009 yılında düzenlenmeye başlayan "Peri Suyu Festivali'dir".
• Pamuklu Köyünde düzenlenen yaz festivali ise ilçenin ayrı bir festivalidir. 2007 yılından bu yana geleneksel olarak tekrarlanır.
• Karakoçan köyünde her Ramazan ayı SahurCON festivali düzenlenir. Festival boyunca her iftar akşamı ekmek arası çökelek yenir ve her iftarda yöreye özel yemekler yenir. Son SahurCON olan SahurCON '14'e 128 kişi katılmıştır. Aynı zamanda, Almanya'nın Stuttgart şehrinde de eş zamanlı bir SahurCON Deutschland gerçekleştirilmiştir.

Turizm

Kalecik Baraj Gölü ve Mesire alanı

İlçeye 3 km uzaklıkta yer alan Kalecik Baraj Gölü, 1970'li yıllarda eski Kalecik köyünün üzerine inşa edilmiş ve çevre düzenlemesi yapılarak mesire alanı haline getirilmiştir. Son yıllarda bakımsız olan kalecik baraj gölü 2013 yılında kaymakamlık tarafından yapılan düzenlemeler ile tekrar halkın hizmetine açılmış burada restaurant,kır düğün salonu,koşu alanı çocuk oyun alanları ile mescit yapılmıştır

Hırsız Çeşmesi

İlçeye bağlı Hamurkesen Köyü yakınında bulunan ve ormanlık alan içerisinde bulunan Hırsız Çeşmesi mesire alanı 1 adet de çocuk parkı bulunmaktadır. 2005 yılında Karakoçan kaymakamlığı'nca yaptırılan büyük mermer yapılı birde çeşme ile mermer masası bulunmaktadır.

Bu mesire alanı etrafında ilginç doğa yapılarını barındırmaktadır. Mesire alanının 500 metre doğusunda yer alan kayalık dağ arazide, nehir kenarında tarih öncesi devirlerde insanların yaşadığı şekillendirilmiş mağaralar yer almaktadır.

Bağin Kalesi

Mazgirt iline bağlı olup, Karakoçan'dan da ulaşımı kolaydır. Kaleye merdivenle girilir. İçinde taşlar oyularak yapılan büyük bir oda mevcuttur. Kalenin içerisindeki surlardan çok az bir kalıntı kalmıştır. Ayrıca kale üzerinde çok sayıda gıda mahzeni (kaya oyuğu şeklinde) ve tünel merdiven bulunmaktadır. Bu merdivenler yer yer bölünmelere uğradığı için tam olarak işlevi anlaşılmamakla beraber, kale üzerinden kalenin bulunduğu nehrin yamacına doğru inmesi dolayısıyla su ihtiyacını karşılamada güvenli ve kısa bir yol olarak kullanıldığı varsayılmaktadır.

Kalenin yapım tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Giriş kapısı Peri Çayına bakan yamaçta olan kalenin surları büyük ölçüde yıkılmıştır. Kale’de Urartu Kralı Menuas’a ait olan yazı bulunmuş ve hâlen Harput Müzesindedir. 1200 yılından sonra Selçukluların hakimiyetine geçmiştir.

Karakoçan ilçesine bağlı Kızılca Köyü yakınlarında bulunan ve şu an terkedilmiş halde olan Tunceli İli, Mazgirt İlçesi'ne bağlı Dedebağ (Bağin) Köyü yakınındadır. Siyasi sınır olarak Tunceli İli dahilinde kalmasına rağmen, Karakoçan İlçesine fazlasıyla daha yakın bulunması ve Köyün adeta Karakoçan İlçesi'ne bağlı bulunması dolsayısıyla adı hep İlçe ile beraber anılmaktadır.

Kaleye ulaşmak için Tunceli İli'nden kullanulabilir yol bulunmaması da bu durumun daha rahat anlaşılmasına sebep olmaktadır. Kale, Mazgirt İlçesine 20, Karakoçan ilçesine ise 12 km uzaklıktadır.

Golan kaplıcası

Golan Kaplıcası, ismini Karakoçan ilcesinin 27 km kadar uzağında bulunan Yoğunağaç (Golan) Koyunden alan, sıcak su kaynağı MTA tarafından da onaylanmış [20] mineral zenginliği ile bölgenin önemli bir sağlık merkezidir.

Son zamanlarda Golan Kaplıcasına yapılan konaklama ve ulaşım hizmetleri ile de artık yurtdışına da hitap edecek seviyeye ulaşmakla beraber kış aylarında da hizmet verecek duruma gelmiştir. Suyun sıcaklığı yüzeyde 43 santigrat olmakla beraber yer yer içilebilir düzeyde ilik ve temiz pınarları bulunmaktadır.

Golan'ın kelime anlamları: 1) Yassı ve enlice bağ. 2) Hayvanın semerini ya da eyerini bağlamak için göğsünden ve kuyruk altından aşırılarak sıkılan yassı, dokuma ya da deri kemer.

Bağin Kaplıcaları

Bağin Kaplıcası Tunceli ilinin Mazgirt İlçesi’ne bağlı olan kaplıca Karakoçan İlçesi'ne 12 km uzaklıktaki Bağin (Dedebağ) köyündedir. Peri suyu kenarından çıkar. peri suyunun diğer yamacında da Golan Kaplıcası vardır. İki kaplıca birbirine oldukça yakın olmasına rağmen arada direkt bağlantıyı sağlayan bir yol bulunmamaktadır. Sular birkaç yerden fışkırır. Üzerinde konaklama tesisi bulunmaktadır. Sülfat ve klorürlü bir sudur.

Suları kaynaktan çıktığı gibi banyo yapabilecek sıcaklıkta olduğu için, bütün özelliklerinden olduğu gibi faydalanılır. Romatizma, nevralji ve kadın rahatsızlıklarının tedavisinde çok iyi sonuç verir.

Eğitim ve öğretim

Okul öncesi eğitim-öğretim faaliyetleri

İlçede okul öncesi eğitim-öğretim faaliyeti yürüten 2 anaokulunda toplamda 200 öğrenci bulunmaktadır.

Orta ve lise eğitim-öğretimi

İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü teşkilatı 1985 yılında ilçede faaliyete başlamıştır. İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı olarak faaliyet gösteren Halk Eğitim Merkezinde çeşitli mesleki ve bilgilendirici kurslar verilmekte ve bu sayede eğitim düzeyi arttırılmaktadır. Halk Eğitim Merkezi'nde verilen kurs ve faaliyetlerden bazıları; Yabancı dil kursları (İngilizce, Almanca vb.), dikiş-nakış kursları, sınavlara hazırlık (kpss, öss vb.) kurslarıdır.

İlçe Merkezinde bir genel lise, bir anadolu lisesi, bir İmam Hatip Lisesi,bir Sağlık Meslek lisesi ve birde Kız Teknik ve Meslek Lisesi bulunmaktadır.Ayrıca Nuri Özaltın İlköğretim Okulu, Cengiz Topel İlköğretim Okulu, Atatürk İlköğretim Okulu, Fatih İlköğretim Okulu ve Şehit Jandarma Kıdemli Üsteğmen Mahir Özdemir İlköğretim Okulu bulunmaktadır.Yine ilçe merkezinde 3 adet anaokulu ile bir de engelliler okulu bulunmaktadır.

Üniversite öğrenimi

İlçede, 2010-2011 eğitim ve öğretim döneminden beri Elâzığ Fırat Üniversitesine bağlı Karakoçan Meslek Yüksekokulu faaliyet göstermektedir. Yüksekokulun öğrenci kontenjanı, Bilgisayar teknisyenliği bölümünden ibaret olup 50 kişidir.

Özel eğitim-öğeretimi

Karakoçan İlçesi'nde engelli ve zihinsel engelli çocuk ve gençlerin gelişimine katkı sunmak amacıyla Milli Eğitim bakanlığına bağlı olarak Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi bulunmaktadır. Halihazırda tüm hizmetlerin sunulduğu bu merkez ücretsiz olmakla beraber etkin bir biçimde faaliyetlerini sürdürmektedir.

Coğrafi konum

İklim

Genel olarak karasal iklim hüküm sürdüğü Karakoçan'da kışlar soğuk ve kar yağışlı, yazlar ise sıcak ve kuraktır. Yağışlar en çok ilkbahar mevsimindedir.Karın yerde kalma süresi ortalama 30 gündür. Gece ile gündüz, yaz ile kış mevsimi arasında önemli sıcaklık farkları bulunur. En sıcak aylar Temmuz (ortalama 35 °C) ve Ağustos (ortalama 30 °C), en soğuk aylar ise Ocak (ortalama -15 °C) ve Şubat (ortalama -20 °C) olarak belirlenmiştir.

Ortalama yağış miktarı 382 mm'dir. İlçede son yıllarda yağış oranı önceki yıllara göre azalış göstermiştir. Bu durumun küresel ısınma ile direkt ilgili olduğu bilim adamlarınca öne sürülmektedir.

Aylar	Oca	Şub	Mar	Nis	May	Haz	Tem	Ağu	Eyl	Eki	Kas	Arl
Ort.En Yüksek °C	14,1	15,9	21,1	27,3	32,2	36,4	39,9	40,0	35,8	30,0	22,9	16,3
Ort.En Düşük °C	-20	-21	-13,2	-7,1	2	10	11,5	12	10	8	-15	-21
Kaynak:[21]

Yükseltiler

İlçenin doğusunda Kuruca Dağı (2372 m) ve Kızıldağ (1538 m), batısında Tor Dağı (1615 m), Celo Dağı (1594 m), Mezragazi Dağı (1650 m) bulunur. Karakoçan Kiğı yolu üzerinde 1670 m rakımlı Dîyare Gazê-Gaz Tepesi Geçidi bulunmaktadır. Kar yağışlarıyla kışın yolun bu kısmı sıklıkla ulaşıma kapanır ve ekipler tarafından tekrar ulaşıma açılır. Karakoçan ilçe merkezinin denizden yüksekliği ise 1090 metredir.

Akarsular

Kalecik Deresi

İlçe Kalecik Köyü'nden doğup, yine İlçeye bağlı Karapınar Köyü yakınlarında Sarıcan Köyünden doğan ve Karakoçan'dan geçerek Balcalı Köyü yakınında Peri Suyu'na katılan Ohi çayı ile birleşir. Bu dere 2005 yılında Karakoçan Belediyesine ayrılan Avrupa Birliği yardımları ile ıslah edilmiş ve sosyal kullanıma da uygun hale getirilmiştir.

Kuşçu Çayı

Palu ilçesinden doğup, Kuşçu, kümbet ve Alayağmur Köylerimizi takiben Peri Suyu'na dökülen Kuşçu Çayı

Ohi Çayı

İlçenin Sarıcan köyünden doğup, Karakoçan'dan geçerek gene ilçeye bağlı Tekardiç - Demirdelen - Hamzalı - Kızılca - Çamardı - Çayırgülü - Üçbudak köyleri hudutlarından geçerek Balcalı köyü yakınında Peri Suyu'na katılır.

Peri Suyu

Kiğı ilçesinden doğup Kiğı, Nazimiye ve Mazgirt ilçeleri ile Karakoçan arasında sınır teşkil ederek Güneye inen ve Munzur Çayı'na daha sonra da Keban Baraj Gölü'ne dökülen Peri suyu. Peri Suyu ilkbahar ve sonbahar aylarında 3 beton ve 3 asma köprü dışında geçit vermez. Kış ve yaz aylarında ancak geçit verebilir.

Yapım aşamasındaki barajlar

Pembelik Baraji ve HES

Pembelik Barajı ve HES proje yeri Doğu Anadolu Bölgesi'nde Elâzığ ili sınırlarında, Karakoçan İlçesine bağlı Akkuş ve Pamuklu köyleri ve arazileri üzerine kurulması planlanmış, Peri Suyu üzerinde bulunmaktadır. talvegden 77 m yükseklikte beton dolgu baraj tipinde inşa edilecektir. Toplam kurulu güç 108.0 MW yıllık ortalama üretim ise 367.482 GWh olacaktır.

Seyrantepe Barajı ve HES

Seyrantepe Barajı, Fırat nehrinin Peri Suyu üzerinde, Tunceli-Elâzığ sınırında, talvegden 31.00 m yükseklikte, merkezi kil çekirdekli kum-çakıl dolgu gövde tipinde bir barajdir. Toplam kurulu güç 50,4 MW yıllık ortalama üretim ise 161.000 Gwh olacaktır.

Tatar Barajı ve HES

Tatar Barajı ve HES proje yeri Doğu Anadolu Bölgesi'nde, Elâzığ ili ve kısmen de Bingöl ili sınırları içinde Peri Suyu üzerinde bulunmaktadır. Merkezi kil çekirdekli kum-çakıl dolgu gövde tipinde inşa edilecektir. Toplam kurulu güç 100,2 MW. yıllık ortalama üretim ise 364.252 GWh olacaktır. Üretiminin %80'i firm enerjidir.

Mevcut baraj ve baraj gölleri

Kalecik baraj gölü

Kalecik Baraj Gölü, Karakoçan ilçesi'ne bağlı Kalecik Köyü sınırları içerisinde bulunmaktadır. Kalecik Çayı üzerinde kurulu olup, toprak dolgu biçimindedir. Sulama amaçlı yapılmış olan barajdan konumu dolayısıyla, Kalecik ve kalkankaya köylerinin yanı sıra Karakoçan ilçesi de faydalanmaktadır.

Ekonomi

İlçe halkı geçimini genellikle tarım ve hayvancılıktan sağlamaktadır. Ancak en önemli gelir kaynakları yurt dışında yaşayan aile bireyleri veya yakın akrabaların yaptıkları yardımlardır. Bu nedenle İlçe ekonomisini tarım, Hayvancılık ve Sanayi başlıkları altında ayrı ayrı incelemek gerekir.

Ulaşım

Karakoçan ilçesi coğrafi olarak birçok ile oldukça yakın ve merkezi konumda bulunduğundan dolayı, ilçeye ulaşım konusunda birçok alternatif mevcuttur.

Karayolu

Karakoçan ilçesi, Elâzığ-Bingöl anayolu üzerinde yer alır ve ilçe merkezinin anayola olan uzaklığı 4 km'dir. Asfalt bir yolla ulaşılan ilçenin il merkezine olan uzaklığı 105 km'dir. Ayrıca Bingöl İli'nede 42 km uzaklıkta bulunmaktadır. Coğrafi konum olarak Elâzığ, Bingöl ve Tunceli illeri arasında yer alan Karakoçan'dan Tunceli İli'ne ulaşım sağlayan direkt anayol olmamasına karşın uzaklık 120 km'dir. İlçeyi Tunceli iline bağlayan stabilize yollar ise uzaklığı 80 km'ye düşürmektedir. Ancak bu yolların bozukluğu ve elverişsizliği sebebiyle ilçe ve bölge halkı dışında sık kullanımı görülmemektedir.

Havayolu

Karayolu ile ulaşım dışında Elâzığ ve Bingöl havaalanlarının ilçeye yakınlığı dolayısıyla, havayolu ile de ilçeye ulaşım mümkündür. İlçeye en yakın havaalanı Bingöl Havalimanı olup, 70 km mesafededir. Elâzığ Havalimanı ise ilçeye 110 km mesafededir. Ulaşım noktalarının fazla olmasından dolayı ilçeye ulaşım için Elâzığ Havalimanı daha çok tercih edilmektedir.[22][23]

Demiryolu

Diğer bir ulaşım seçeneği ise Demiryolu ulaşımıdır. Karakoçan İlçesine 25 kilometrelik mesafede bulunan Palu ilçesinde ve ayrıca 100 Kilometre mesafede bulunan Elâzığ İli'nde demiryolu mevcuttur. Fakat çok sık tercih edilen bir ulaşım alternatifi değildir.

İlçeye bağlı Mezralar

1- Çayırlık Mezrası - Çayırgülü Köyü

2- Ürünlü Mezrası - Koçyiğitler Köyü

3- Sarıceviz Mezrası - Yalıntaş Köyü

4- Değirmendüzü Mezrası - Koçyiğitler Köyü

5- Elif ve İlbeyi (İlbegan) Mezraları - Akarbaşı (Çakan) Köyü

6- Dede Mezrası - Üçbudak (Delikan) Köyü

7-Değirmendere Mezrası - Alabal Köyü

8- Golan (meseli)/ Dolan/Aptalan (awdelan)/ Gurhuseyin(gursen) /Sediyan (ipek) Mezraları - Okçular Köyü

Kaynakça

1. http://karakocan.gov.tr/
2. Tahir Sezen, Osmanlı Yer Adları (Alfabetik Sırayla), T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Yayın Nu 21, Ankara, p. 280.
3. Index Anatolicus
4. "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
5. "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
6. "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
7. "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
8. "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
9. "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
10. "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
11. "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
12. "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
13. "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
14. "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
15. "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
16. "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
17. "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
18. "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
19. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
20. "Arşivlenmiş kopya". 22 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2008.
21. "Worldweather.org". 30 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008.
22. Bingöl Havalimanı
23. Elâzığ Havalimanı

Dış bağlantılar

• YerelNet
• Karakoçan Kaymakamlığı
• Karakoçan Belediyesi