Elâzığ (il)

Elâzığ
	İl
	; Elâzığ'ın Türkiye'deki konumu
Ülke	Türkiye
Bölge	Doğu Anadolu Bölgesi
Alt idari birimler	Daraltılmış liste Ağın ; Alacakaya ; Arıcak ; Baskil ; Elâzığ (il merkezi) ; Karakoçan ; Keban ; Kovancılar ; Palu ; Sivrice; Maden;
İdare
• Vali	Erkaya Yırık [1]
Yüzölçümü
• Toplam	9,383 km² (3.622 mil²)
Rakım	1.070 m (3.510 ft)
En yüksek nokta	2.118 m (6.948 ft)
Nüfus (2019)[2]	591.098
Zaman dilimi	UTC+03.00 (UDAZD)
Alan kodu	(+90) 424
Plaka kodu	23
	Resmî site; T.C. Elâzığ Valiliği

Elâzığ (Türkçe telaffuz: [elɒzə.]; eski adları ile: Harput, Ma‘mûretü'l-Azîz[not 1], El-Azîz[not 2], El-Azık), Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nde Yukarı Fırat Havzası'nda bulunan, on bir ilçeden oluşan il. Konumu itibarıyla; ili doğudan Bingöl, kuzeyden Keban Baraj Gölü aracılığıyla Tunceli, batı ve güneybatıdan Karakaya Baraj Gölü vasıtasıyla Malatya illerinin arazileri çevrelemektedir. İlin sınırları 8.327 km²si kara, 826 km²si baraj ve doğal göl olmak üzere toplam 9153 km²lik alanı kapsamaktadır.

2016 yılında TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 11 ilçe, 20 belediye, bu belediyelerde 148 mahalle ve ayrıca 552 köyü vardır.

Nüfus bakımından Doğu Anadolu Bölgesi'nin Van, Erzurum ve Malatya illerinden sonra en büyük dördüncü ilidir.[3] Halk arasında Elâzığlı olanlara, Elâzığ ağzında kardeş ve ağabey anlamlarına gelen gakgoş hitabı kullanılır.[4] İlin tarihi MÖ 20. yüzyıla dayanır.[5] Tarihte Anadolu'yu Mezopotamya'ya bağlayan kervan yollarının geçiş güzergâhı içinde önemli yerleşim yeri olmuş, birçok kültüre ev sahipliği yapmıştır.[6] Müslüman, Rum, Ermeni ve Süryani halklarının uzun yıllar birlikte yaşadığı bu bölgede günümüzde halâ farklı kültür ve medeniyetlerin kalıntıları görülmektedir.[6] İlin ismi 1937 yılında Atatürk'ün şehre yaptığı ziyaretinde sunduğu teklif ile Azık[not 3] ili manasına gelen El-Azık olarak değiştirilmiş, Türkçe uyumu ve söyleyiş kolaylığı nedeniyle Elâzığ hâlini almıştır.[7]

Tarihçe

Harput'un eski bir resmi.
[not 4]

Elâzığ, eski Harput 'un devamı niteliğindedir.[5] Bu nedenle Elâzığ tarihi Harput tarihi ile birlikte ele alınmaktadır. Harput, Anadolu'yu Mezopotamya'ya bağlayan kervan yollarının geçiş güzergâhı içinde yer almış, birçok kültüre ve medeniyete ev sahipliği yapmıştır.[6] Harput'un, bilinen en eski sakinleri MÖ 2000'li yıllarda Doğu Anadolu'ya yerleşmiş Hurriler'dir.[5] Hurriler'in ardından Hitit hakimiyetine girmiş, çok sürmeden MÖ 9. yüzyıl itibarıyla Doğu Anadolu'da devlet kuran Urartular hüküm sürmüştür. Harput, 1085 yılında Türklerin eline geçmiş, daha sonra İlhanlılar, Dulkadiroğulları, Akkoyunlular ve Safeviler hükmetmiştir. 1516 yılında gerçekleşmiş olan Çaldıran Muharabesi sonrasında Osmanlı Ordusu tarafından fethedilmiştir. Sonralarında Harput'taki yaşamın, şimdiki Elâzığ Merkez İlçesi'nin bulunduğu ovaya 19. yüzyıl ortalarında taşınması ve çevre ilçelerin bağlanması ile birlikte bugünkü Merkez İlçe ve 9 ilçeyi kapsayan Elâzığ ili sınırları oluşmuştur. Esas gelişimini Cumhuriyet yıllarının başında göstermeye başlamıştır.[5][8] Sultan Abdulaziz'in tahta çıkmasıyla, Ahmed İzzet Paşa devrinde tayin edilen vali teklifiyle 1867 yılında şehre Ma‘mûretü'l-Azîz adı verilmiş, halk arasında telaffuz zorluğu nedeniyle kısaca Elaziz olarak söylenmiştir.[7] 1937 yılında Atatürk'ün ziyaretinde teklifi ile azık ili manasına gelen El-azık adı verilmiş daha sonra Elâzığ halini almıştır.[7]

İlk Çağ dönemi

Hazar Gölü kıyısı (19. yüzyıl sonları - 20. yüzyıl başları)

Elâzığ bölgesinin ilk yazılı tarihi Hitit tabletlerindeki bilgilerle aydınlatılmıştır. Yazılı bilgilerde elde edilen bulgulara göre yöre İşuva adıyla anılmaktaydı. [9][10] Arkeolojik kazılarla birlikte bölgedeki Hitit varlığı teyit edilmiştir. MÖ 12. ve MÖ 7. yüzyıllar arasında bölgeye kökenleri Hurrilere dayanan Urartu Devleti hâkim olmuştur.

[9] Yazılı belgeler haricinde Harput Kalesi, Altınova Norşuntepe’de ortaya çıkarılan Urartu yerleşkesi, Palu Kalesi ve İzoli çivi yazılı kitabelerine ait bulgular ile Urartu hakimiyetindeki dönemi aydınlatılmıştır. MÖ 7. yüzyıl ile birlikte Asur ve İskit Akınları ile Urartu Devleti zayıflamış, Harput ve bölgesi Med egemenliği altına girmiştir. Kısa süren Med hakimiyeti ardından Pers hakimiyetine girmiş, MÖ 4. yüzyıl döneminde Pers İmparatorluğunun tarihe karışmasının ardından Elâzığ yöresi Sofen Krallığı olarak adlandırılmıştır. Sonrasında Romalılar hakimiyetinde kalan Elâzığ bölgesi, MS 6. yüzyıla kadar sık sık Bizans ile Sasani hakimiyetinde el değiştirmiştir.

Bizans dönemi ve Türk hakimiyetine geçiş

Eski Elâzığ yerleşkesi (19. yüzyıl sonları - 20. yüzyıl başları)

Elâzığ bölgesi 7. yüzyıldan itibaren ikinci Bizans hakimiyetine kadar Bizans - Arap mücadelelerine sahne olmuş ve 10. yüzyıl itibarıyla tam anlamıyla Bizans hakimiyetine girmiştir.[9] 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi ile birlikte Elâzığ bölgesi de Türklerin hakimiyeti altına girmiş; 1085 yılında Çubuk Bey önderliğinde Çubukoğulları Beyliği kurulmuştur. Yine Beylik'in hakimiyeti uzun sürmeyerek, bölge 1110 yılında Belek Gazi önderliğinde Artuklular'ın eline geçmiştir. Belek Gazi'nin ardından hükümdarlık önce Davud, sonra Davud'un kardeşi İmadeddin Ebu Bekir'in eline geçerek burada Harput Artukluları diye adlandırılan bağımsız bir beylik kurmuştur. [9] 1234 yılında bu beyliğe son veren Anadolu Selçukluları'nın hakimiyetini sonraki dönemlerde sırasıyla Dulkadiroğulları, Kadı Burhaneddin, Timur ve Akkoyunlu egemenlikleri izledi. 16. yüzyıl başlarında bir süre Safevi hakimiyetinde kalan topraklar 1514 yılında Osmanlı egemenliğine girdi.[6]

Cumhuriyet Dönemi ve Yakın Tarih

Elâzığ, gelişme ve büyümeye Cumhuriyet yıllarının başında başlamıştır.[5][8] Cumhuriyetin ilk yıllarında Harput'tan şimdiki Elâzığ ilçesi ve şehir merkezi olan Uluova'ya yeni yerleşkeler kurulmuş, çeşitli bölgelerinde düz arazide tarım yapılmaya başlanmıştır. Cumhuriyetin ilanı ile birlikte yaşanan olaylar ve 1925 yılındaki Şeyh Said tarafından Ergani ilçesine bağlı Eğil bucağında başlayan isyan, Elâzığ'a da sıçramış; bölgede 1 ay süreyle sıkıyönetim ilan edilmiştir. Atatürk 1937 yılında şehre bir ziyarette bulunmuş ve sunduğu teklif ile şehre azık (bolluk) ili manasına gelen El-Azık adı verilmiş daha sonralarında günümüzdeki haliyle Elâzığ ismini almıştır.[7] Cumhuriyet tarihinde çeşitli dönemlerde şehirde şeker ve çimento fabrikaları açılmış; bunların yanı sıra çeşitli maden ve mermer fabrikaları ile halkın bir bölümüne istihdam ve ekonomisine katkı sağlamıştır. Cumhuriyet döneminin en önemli olaylarından biri de 2010 yılında yaşanan depremdir. Depremde 41 kişi ölmüş[not 5], yüzlerce kişi yaralanmıştır. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü'nün verilerine göre; saat 04.32'deki ilk depremin ardından bölgede büyüklükleri 5.5 ile 3.0 arasında değişen 84 sarsıntı, büyüklü küçüklü toplamda 796 artçı deprem kaydedilmiştir. Şimdi ise 2020 yılında 24 ocak saat 20.55 de 6.8 büyüklüğünde bir deprem yaşanıp 1000'i aşkın sarsıntılar olmuştur. Birçok bina da yıkımlar olmuş. Göçük altında 10'larca ölü vardır

Coğrafya

Harput'tan Elâzığ görünümü

Konum

ElâzığDoğu Anadolu Bölgesi'nin güneybatısında, Yukarı Fırat Bölümü'nde yer almaktadır. Toplam alanı 9153 km²'yi bulan ve bu alanı ile Türkiye topraklarının %1,2'sini kaplayan il sahası, 40º 21 ile 38º 30 doğu boylamları, 38º 17 ile 39º 11 kuzey enlemleri arasında kalmaktadır. Şekil olarak kabaca bir dikdörtgene benzeyen ve etrafını çevreleyen sular nedeniyle Türkiye karasını andıran Elâzığ topraklarının doğu-batı doğrultusundaki uzunluğu yaklaşık 150 km, kuzey-güney yönündeki genişliği ise yaklaşık 65 km civarındadır. İlin deniz seviyesinden ortalama yüksekliği (rakımı) 1067'dir. İli, doğudan Bingöl, kuzeyden Tunceli, batı ve güneybatıdan Malatya, güneyden ise Diyarbakır ilinin arazileri çevrelemektedir. Aynı zamanda Elâzığ ili; doğu, batı ve güneyinden, Güneydoğu Toroslar'ın batı uzantıları ile çevrilidir. Elâzığ ilinin sınırlarının 8.327 km²'si kara, 826 km²'si baraj ve doğal göldür. İl Sınırları içindeki en önemli akarsu Fırat ve kollarıdır. 86 km² yüzölçümü olan Hazar Gölü, il merkezine 30 km mesafededir. Ayrıca Elâzığ Keban, Karakaya, Kralkızı ve Özlüce gibi önemli baraj gölleri ile çevrilidir.

İklim

Elâzığ, karasal iklimin etkisindedir. Yaz ayları sıcak ve kurak, kış ayları ise soğuk ve sert geçer. Doğu Anadolu'nun diğer illeri ile karşılaştırıldığında kışlar çok daha yumuşaktır. Son zamanlarda Elâzığ çevresine yapılan barajlar nedeniyle iklimde sapmalar gözlenmiştir.[10] En fazla kış ve ilkbahar aylarında yağış alan ilde bu iklim yapısı tarımsal ürünlerde çeşitliliği arttırmıştır.[10]

Yıllık sıcaklık ve yağış değerleri

Elâzığ iklimi
Aylar	Oca	Şub	Mar	Nis	May	Haz	Tem	Ağu	Eyl	Eki	Kas	Ara
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C)	2,8	5,0	11,3	17,8	23,6	29,6	34,3	34,1	29,4	21,7	12,4	5,3
Ortalama sıcaklık (°C)	−0,9	0,6	5,9	12,0	17,2	22,9	27,4	26,7	21,5	14,5	6,9	1,7
Ortalama en düşük sıcaklık (°C)	−4	−3,1	1,1	6,4	10,5	15,0	19,3	18,9	14,2	8,9	2,7	−1,3
Ortalama yağış (mm)	37,4	39,1	50,7	64,9	49,5	12,9	3,3	1,2	8,6	44,4	46,1	42,2
Kaynak: Devlet Meteoroloji Genel Müdürlüğü[11]

Bitki örtüsü

Karasal iklimin hakim olduğu Elâzığ, doğal bitki örtüsünün giderek yok olmasıyla birlikte bozkır (step) görünümündedir.[10] Dağlarının yüksek kesimlerinde meşe ormanlarına rastlanır.[10] Ormanları genellikle bozuk baltalık olarak bilinen sağlıksız ağaçlardan oluşmaktadır.[10]

Coğrafi yapılar

Hazar Gölü

Dağlar

İlin önemli dağları, Akdağlar (2450 m), Hazarbaba (2347 m), Mastar dağı (2148 m), Haşto dağı (2069 m), Asker dağı (1768 m), Hasan dağı (2118 m), Yaylım dağı (2097 m), Taşkele dağı (1430 m), Meryem dağı (1490 m.) olarak sıralanabilir. Elâzığ ili doğu, batı ve güney bölgelerinden Güneydoğu Toroslar'ın batı uzantıları ile çevrilidir.[12] İlin batısı, Hasan Dağları (2118 m.), Bulutlu Dağı (2004 m.), Karga Dağı (1925 m.) ve Kamışlık Dağı (2016 m.) yer alır. Güneyinde Meryem Dağı (1490 m.) bulunmaktadır.[12]

Akarsular

Elâzığ ilinde, Palu İlçesi'nde Keban Baraj Gölü’ne karıştığı noktaya kadar 500 km. uzunluğunda 42000 km²’lik akaçlama havzasıyla Murat Nehri bulunur.[12] Bunun yanı sıra Karasu ile Murat Nehri kollarının Keban İlçesinin kuzeyinde birleşimiyle güneybatı yönünde akan 2800 km uzunluğu ile bilinen Fırat Nehri bulunmaktadır.[12]

Ovalar

Elâzığ ilinde; ilçe merkezinin kurulu olduğu Elâzığ Ovası (Uluova) ile birlikte, Yarımca Ovası, Behremaz (Sivrice) Ovası ve Kuzova olmak üzere 4 ova bulunmaktadır.[10][12] Bunlardan Elâzığ ve Palu ovası, Elbistan-Malatya-Uluova-Palu-Muş çöküntü alan dizisi içinde yer almaktadır.[10] Özellikle Cumhuriyet dönemi başlarında Uluova'ya (Elâzığ Ovası) Harput'tan yoğun göç yaşanarak şimdiki Elâzığ yerleşkesi kurulmuştur.

Göller

Elâzığ ilinde Gölcük ya da Sivrice adıyla da bilinen uzunluğu yaklaşık 22 km, genişliği 5–6 km uzunluğunda il merkezine 25 km uzaklıkta Hazar Gölü bulunmaktadır.[12] Aynı zamanda Keban ilçesinde bulunan Keban Baraj Gölü ve Cip Baraj Gölü olmak üzere iki adet baraj gölü bulunmaktadır.[12]

Yönetim

İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.

İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)

İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.[13][14]

Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.

Elâzığ Valisi, 1968 Aksaray doğumlu Erkaya YIRIK’dır. 9.06.2020/274 sayılı kararla Kayseri-Melikgazi Kaymakamı iken atanmıştır.[15]

Elâzığ Belediye Başkanı, 1980 Elâzığ doğumlu Şahin Şerifoğulları (AK Parti), 31 Mart 2019 seçimlerinde %40,38 oy oranıyla seçilmiştir.[16] 2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Düzce İl Genel Meclisi üye sayısı, 20 AK Parti, 8 MHP, 1 HDP ve 1 Bağımsız olmak üzere 30’dur. Elâzığ Belediye meclisi ise 20 AK Parti, 4 İYİ Parti ve 13 MHP olmak üzere 37 üyeden oluşur.[17]

2018 Genel seçimleri sonucu, Elâzığ'ı temsilen TBMM'de AKP'den dört milletvekili (Metin Bulut, Sermin Balık, Zülfü Tolga Ağar, Zülfü Demirbağ), CHP'den bir milletvekili (Gürsel Erol) seçilmiştir.[18]

Demografi

Toplumsal yapı

Elâzığ'da Ermeni Bakkal Hovhannes

Elâzığ'da 11. yüzyıldan günümüze kadar Selçuklular, Memlükler, Çubukoğulları, Artuklular, Dulkadiroğulları, Akkoyunlular, Eretna (Kadı Burhaneddin Ahmet) Devleti, Osmanlı İmparatorluğu, Türkiye Cumhuriyeti gibi Türk Devlet ve Beylikleri hüküm sürmüştür.[19] Müslümanlar, Rumlar, Ermeniler ve Süryaniler uzun yıllar birlikte bu bölgede yaşamışlardır.[6]

Nüfus

Kentteki nüfus çoğunluğunu şehrin yerli halkı oluşturmakla beraber, nüfusun geri kalanını komşu şehirlerden ve ilde bulunan üniversite dolayısıyla farklı şehir ve ülkelerden gelenler oluşmaktadır. Son zamanlarda doğum oranındaki artışın yanı sıra; batı illeri çoğunu oluşturmakla beraber, il dışına kısmi göç vermektedir. Aynı zamanda son dönemlerde yaşam ve imkân şartları dolayısıyla, kırsal bölgelerden çoğunluğu il merkezine olmak üzere ilçelere yaşanmaktadır.

Güncel Nüfus Değerleri (TÜİK 4 Şubat 2020 verileri[20])

Elâzığ ili nüfusu: 591.098'dir. Bu nüfusun %82,77'si şehirlerde yaşamaktadır (2019 sonu). İlin yüz ölçümü 9.383 km²dir. İlde km²ye 63 kişi düşmektedir (Bu sayı merkez ilçede 196’dir.).

İlde yıllık nüfus %0,76 oranında azalmıştır. Nüfusu en çok artan ilçe: Merkez ilçe (% 4,26). Nüfusu en çok azalan ilçe: Baskil (-%32,87).

4 Şubat 2020 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 10 ilçe, 20 belediye, bu belediyelerde 151 mahalle ve ayrıca 550 köy vardır.

2019 yılı sonunda Elâzığ ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri[21]
İlçe	Nüfus 2018	Nüfus 2019	Nüfus Artışı %	Belediye Sayısı	Mahalle Sayısı	Köy Sayısı	Köy Nüfusu	Şehir nüfusu	Şehirde oturan %	Alanı km²[22]	km²'ye düşen kişi
Ağın	2.776	2.626	-5,40	1	4	16	1.010	1.616	61,54	242	11
Alacakaya	6.566	6.151	-6,32	1	6	10	3.599	2.552	41,49	318	19
Arıcak	17.028	14.620	-14,14	4	23	10	3.867	10.753	73,55	354	41
Baskil	20.505	13.764	-32,87	1	6	60	8.608	5.156	37,46	1.318	10
Karakoçan	28.702	28.142	-1,95	2	9	88	11.823	16.319	57,99	1.049	27
Keban	8.409	7.068	-15,95	1	4	30	2.932	4.136	58,52	641	11
Kovancılar	38.774	39.079	0,79	1	12	76	14.853	24.226	61,99	960	41
Maden	16.608	11.275	-32,11	1	2	38	7.531	3.744	33,21	819	14
Merkez ilçe	421.726	439.687	4,26	5	64	135	34.843	404.844	92,08	2.243	196
Palu	23.834	19.776	-17,03	2	14	37	8.078	11.698	59,15	730	27
Sivrice	10.710	8.910	-16,81	1	7	50	4.726	4.184	46,96	710	13
ELAZIĞ	595.638	591.098	-0,76	20	151	550	101.870	489.228	82,77	9.383	63

İlin yıllara göre nüfusları

Elazığ il nüfus bilgileri
Yıl	Toplam	Sıra	Fark	Şehir - Kır
1965[23]	322.727	42		%33 106.180 216.547 %67
1970[24]	376.915	40	%17	%40 151.555 225.360 %60
1975[25]	417.924	40	%11	%42 175.675 242.249 %58
1980[26]	440.808	42	%5	%42 187.025 253.783 %58
1985[27]	483.715	42	%10	%48 233.621 250.094 %52
1990[28]	498.225	41	%3	%55 272.790 225.435 %45
2000[29]	569.616	39	%14	%64 364.274 205.342 %36
2007[30]	541.258	38	-%5	%72 389.774 151.484 %28
2008[31]	547.562	37	%1	%70 384.034 163.528 %30
2009[32]	550.667	37	%1	%71 392.722 157.945 %29
2010[33]	552.646	37	%0	%73 400.675 151.971 %28
2011[34]	558.556	37	%1	%74 410.625 147.931 %26
2012[35]	562.703	37	%1	%74 418.991 143.712 %26
2013[36]	568.239	37	%1	%71 406.131 162.108 %29
2014[37]	568.753	37	%0	%75 424.994 143.759 %25
2015[38]	574.304	36	%1	%76 438.846 135.458 %24

Ekonomi

Elâzığ çarşısında yan yana dükkânlar

İlin ekonomisi sanayi, tarım ve ticarete dayanır. Keban Barajı'nın yapılmasından sonra tarıma elverişli toprakların bir kısmı su altında kaldığından, tarım alanlarının azalması paralelinde sanayi canlanmıştır. Gayri safi gelirinin % 30’u sanayi, % 10’u ticaret ve % 25’i tarım sektöründen elde edilir.

Tarım

İlin ovaları az, fakat çok verimlidir. Bol suları bulunan büyük akarsuların suladığı bu ovalarda; buğday, arpa, pirinç, şeker pancarı, tütün, fasulye, nohut, mercimek, fiğ, burçak, soğan, sarımsak, pamuk, üzüm, elma, armut, kayısı, ceviz, badem ve dut yetişir. Yetiştirilen ürünler arasında lahana, kavun ve çilek önemli gelir kaynağı haline gelmiştir.

Madencilik

Elâzığ, madenciliğin tarımla yarıştığı ve hatta tarımı geçtiği bir yerdir. Topraklarında bakır, krom, simli kurşun ve betonit gibi başlıca maden kaynakları bulunmaktadır. Ergani Bakır İşletmesi’nde blister, bakır, sülfürik asit ve prit tüvenan cevher istihsal edilir. Diğer maden işletmeleri Guleman Krom İşletmesi, Ferro Krom Tesisleri ve Elâzığ Betonit Fabrikası'dır. Bunun yanı sıra Alacakaya ve Arıcak ilçelerinde mermer çıkarılmaktadır. Kendine has özelliği bulunan Elâzığ mermerini işlemek üzere son senelerde birçok mermer işleme fabrikası kurulmuştur.

Sanayi

Elâzığ topraklarının maden bakımından zengin oluşu ve Türkiye’nin en büyük hidroelektrik santrallerinden birinin bu ilde olması nedeniyle sanayi gelişmiştir. İrili ufaklı 1200 sanayi iş kolu vardır. Elâzığ, sanayi alanında Doğu Anadolu Bölgesi'nde önemli bir yere sahiptir. Özellikle Organize Sanayi Bölgesi'nin kurulması ile fabrika sayısı hızla artmıştır. 49 fabrikalık sanayi bölgesinde 20 fabrika inşaatı tamamlanarak üretime geçmiştir. Diğerlerinin inşaatı devam etmektedir. Un, deri, şeker, çimento, pamukyağı, pamuk ipliği, kiremit, yün, süt, yem, azot, süper fosfat, kireç, plastik boru, tüpgaz imalatı ve dolum, kâğıt, tekstil, meşrubat, matbaacılık, mermer, ayçiçek yağı, ayakkabı, mobilya, sabun, tıbbi malzeme fabrikaları başlıca büyük sanayi kuruluşlardır.

Kültür ve sanat

Geçmişte Müslümanlar, Rumlar, Ermeniler ve Süryaniler'in uzun yıllar birlikte yaşadığı bu bölgede günümüzde hala farklı kültür ve medeniyetlerin izleri görülmektedir.[6] Çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapan bölgede tarihin çeşitli dönemlerinde çok kültürlü bir yaşayış biçimi görülmüştür. Kültürler; şehrin yemeklerine konuşma diline ve müziğine yansımış uzun tarihler boyunca canlılığını yitirmeden günümüze ulaşmıştır. Günlük hayatta duyduğumuz birçok türkü ve ağıtların doğduğu Harput Musikisi ve bununla süregelen Kürsübaşı Geleneği, şehrin önemli kültürel ve sanatsal birikimlerindendir.

Müzik

Harput müziği, Elâzığ mahalli müzik konusunda da Osmanlı sarayının hemen arkasında yer almıştır ve bugün hala müzik geleneği kürsübaşı denilen geleneksel etkinliklerle de icra edilmektedir. Mamoş, Necibem, Kar Mı Yağmış, Hüseynik'ten Çıktım Şeher Yoluna, Ahçik Türküleri Harput musikisinin sayısız eserlerinden bazılarıdır.

Kürsübaşı geleneği

Restore edilmiş eski bir Elâzığ evi

Eski Harput evlerinde soba biçimli bir masa etrafında bireylerin sohbet etmek, eğlenmek ve bağları güçlendirmek amacıyla bir araya geldiği gelenektir.[39] Bu toplantılarda güncel olaylar konuşulmuş ve Harput Musikisi'nden eserlere yer verilmiştir. 2010 yılı itibarıyla bu gelenek, UNESCO Dünya Kültür Mirası Temsili Listesi'ne kabul edilmiştir.[39]

Elâzığ ağzı

Harput ağzı olarak da bilinen Elâzığ ağzı, Türkiye Türkçesi ağızlarının doğu grubunda yer almaktadır. Kullanılan kelime ve telaffuzlar temelini Harput'tan alır. Git- (gitmek) fiilinin Elâzığ ağzı 1.2.3. tekil ve çoğul şahıs telaffuzları şöyledir:

1. tekilde (ben) kelimenin sonuna -im eki getirilir. Örneğin: Gid -(i)yor -um kelimesinde -yor eki atılarak 'Gidim' şeklinde telaffuz edilir.

2. tekilde (sen) kelimenin sonuna -isin eki getirilir. Örneğin: Gid -(i)yor -sun kelimesinde -yor eki atılarak 'Gidisin' şeklinde telaffuz edilir.

3. tekilde (o) kelimenin sonuna -i eki getirilir. Örneğin: Gid -(i)yor kelimesinde -yor eki atılarak 'Gidi' şeklinde telaffuz edilir.

1. çoğulda (biz) kelimenin sonuna -ik eki getirilir. Örneğin: Gid -(i)yor -uz kelimesinde -yor eki atılarak 'Gidik' şeklinde telaffuz edilir.

2. çoğulda (siz) kelimenin sonuna -isiz eki getirilir. Örneğin: Gid -(i)yor -sun -uz kelimesinde -yor eki atılarak 'Gidisiz' şeklinde telaffuz edilir.

3. çoğulda (onlar) kelimenin sonuna -iler eki getirilir. Örneğin: Gid -(i)yor -lar kelimesinde -yor eki atılarak 'Gidiler' şeklinde telaffuz edilir.

Halk oyunları

Çayda Çıra, halay türünden halk oyunudur. Dünyada "Mumlu Dans" olarak da bilinir.[40] Genellikle sazsız olarak, "nanay" adı verilen türküler eşliğinde oynanır. Eskiden yalnızca kadınlar oynarken, günümüzde halk oyunları toplulukları tarafından gösteri amacıyla kadınlı erkekli oynanmaktadır. Günümüz Elâzığ yöresi düğünlerinde oldukça yaygındır.

"Cevizli sucuk" olarak da bilinen orcik

Yöresel Yemekler

Elâzığ mutfağında 150'ye yakın yemek ve tatlı çeşidi bulunmaktadır.[41] Bunlardan bazıları Harput köfte, peynirli ekmek, orcik, içli köfte, gömme, dolanger, ekmek tatlısı ve patiladır.[41][42] Yöre yemeklerinin tarihi Harput'a dayanmakta ve Türk yemek kültürü ile benzerlikler göstermektedir. Yörede yaygın olarak yapılan tatlılarından biri yöreyle özdeşleşen ve halk arasında cevizli sucuk olarak da bilinen orciktir. Orcik, üzüm ya da dut şırası ve ceviz kullanılarak yapılmaktadır. Bunun yanı sıra Elâzığ ovasında Sürsürü bağlarında, "Sürsürü Üzümü" olarak da bilinen Öküzgözü Üzümü yetişmekte; yapılı, kalıcı, kırmızı meyvemsi, dolgun ve hafif taneli oluşuyla ve yıllandırılmaya uygunluğuyla şarap yapımında kullanılmaktadır.

Uluslararası Çayda Çıra Film Festivali

İlk olarak 24 Ekim 2008 tarihinde tertiplenen; Türk sinema ve tiyatro sanatçılarının katılımlarıyla, film gösterimleri ve etkinliklerin Elâzığ'da yapıldığı film ve sanat festivalidir.[43] Her yıl festivale katılan sanatçı konuklara bir de Çayda Çıra Onur Ödülü ve Çayda Çıra Özel Ödülü verilmektedir.2013 yılı itibarıyla uluslararası statü kazanan, 2008'den bugüne tertiplenmekte olan festivale Türkan Şoray, Oya Aydoğan, Fatma Girik, Nuri Alço, Ediz Hun, Ata Demirer gibi Türk sinema ve tiyatro sanatçılarından önemli isimler katılmıştır.[44][45][46][47][48]

Harput Senfonisi

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Elâzığ Valiliği, Ankara Elâzığ Kültür ve Tanıtma Vakfının tertiplediği; Çukurova Devlet Senfoni Orkestrası ve mahallî Elâzığ sanatçılarının ortak çalışması ile şefliğini Bujor Hoinic'in yaptığı Harput Senfonisi organizasyonu, ilk olarak 31 Mayıs 2013 tarihinde Elâzığ'da icra edilmiş; daha sonra 26 Mayıs 2014 tarihinde Ankara TRT Stüdyolarında, 26 Aralık 2015 tarihinde İstanbul Cemal Reşit Rey Konser Salonunda düzenlenmiştir. Organizasyonlarda Elâzığ - Harput musikisinden eserler yer almıştır. Ayrıca organizasyon 2013-2014 yıllarında TRT Müzik, 2015 yılında Kanal 23'ten canlı yayımlanmıştır.[49]

Hazar Şiir Akşamları

Elâzığ Valiliği tarafından tertiplenen ve Fırat Şiir Akşamları adıyla başlayıp 1992 yılından bu güne düzenlenen (1994 ve 2015 yılları hariç[50]) uluslararası şiir festivalidir.[51] İlk olarak 5 Aralık 1992 tarihinde Fırat Şiir Akşamları adıyla düzenlenmiş; alınan kararlarla 22 Eylül 1995 tarihi itibarıyla Hazar Şiir Akşamları, 26 Haziran 1998 tarihi itibarıyla Hazar Şiir ve Musiki Akşamları, 13 Haziran 2000 tarihinden günümüze Uluslararası Hazar Şiir Akşamları adıyla tertiplenmiştir.[50]

Konum

Konum Bilgileri Tablosu

Konum Bilgileri
İlçe	Kuruluş Yılı[52]	Alanı km²	Rakım mt.	Merkeze km[53]	Ulaşan Yollar[53]
Ağın	1954	242	889	85	-19=>44-05, -05=>44-03
Alacakaya	1990	318	1.147	77	-25=>23-05, -10=>23-31
Arıcak	1987	354	1.092	108	-25=> Alacakaya=>23-05
Baskil	1926	1.318	1.212	38	-20=>23-53, -24=>23-54
Elâzığ Merkez		2.243	1.041		-20, -24, 23-77
Karakoçan	1936	1.049	1.095	102	-26=>23-09
Keban	Cumh.önce	641	799	47	-20
Kovancılar	1987	960	967	66	-26, 23-03, -09
Maden	Cumh.önce	819	1.021	78	-10
Palu	Cumh.önce	730	871	74	-09 (Kovancılar)=>23-03
Sivrice	1936	710	1.273	30	-10=>23-27
ELAZIĞ	Cumh.önce	9.383

Spor

2018-2019 sezonunda Elazığspor 1. Lig'den düşmüştür. Elaziz Belediyespor ise 3. ligi 15. sırada tamamlamıştır. BAL takımı Hankendi Spor küme düşmüştür. Kadın Basketbol 1. Lig takımı Elâzığ İl Özel İdare süper lige çıkmıştır. Voleybol 2. Lig'de 2 takımı vardır. Elâzığ Sosyal Yardımlaşma SK de hentbol kadınlar 1. ligdedir.

Ziraat Türkiye Kupası'nda Elaziz Belediyespor ve Elâzığspor katıldıkları ilk turda elenmişlerdir.

Basketbol Kadınlar Federasyon Kupası 'nda Elâzığ İl Özel İdaresi şampiyon olmuştur. Hentbol kadınlar Türkiye Kupası'nda Elâzığ Sosyal Yardımlaşma, 2. grup turunda elenmiştir.

Önemli spor tesisleri: Elâzığ Atatürk Stadyumu (13.923), Fırat Üniversitesi Spor Salonu (5.000), Olimpik Kapalı Yüzme Havuzu (1.000), Elâzığ Hipodromu (2.500).

Altyapı

Sağlık

Elâzığ’da her 100.000 kişiye 502 hastane yatağı düşmektedir. Bu oran, 262 olan Türkiye ortalamasının iki katından fazladır. Elâzığ’da 2002-2006 yılları arasında toplam hekim sayısı %15,4; diş hekimi sayısı %26,15; diğer sağlık personellerinin sayısı ise %13,64 artmıştır. Elâzığ, Devlet Planlama Teşkilatı tarafından 2003 yılında yapılan sağlık sektörü gelişmişlik sıralamasında sağlık sektöründe en gelişmiş iller bazında 12. sıradır. Fırat Üniversitesinin tıp fakültesi bünyesinde bulunan araştırma hastanesi, TRB1 bölgesi ve bölge dışına hizmet veren önemli hastanelerden biridir.[54] Elâzığ sağlık sektöründe epey gelişmiş bir il olup CNBC-e Business dergisinin yaptığı araştırmalara göre Türkiye'nin en iyi sağlık altyapısına sahip ikinci şehridir.

Ulaşım

Elâzığ ili, Doğu Anadolu Bölgesi’nin geçiş merkezi konumundadır. Elâzığ, Türkiye’nin dört bir yanına ana yollarıyla bağlı olup ayrıca demir yolu ve hava yolu ulaşımına da sahiptir. Keban Barajı’nın yapımıyla Elâzığ’ın bazı ilçeleri ve komşu illere bağlı ilçeleriyle Keban Baraj Gölü’nden feribotla yapılmaktadır.

Kara yolu ulaşımı

İlin en önemli kara yolu bağlantısı; Ankara-Kayseri -Malatya üzerinden gelerek Tunceli ve Erzurum’a giden devlet yoludur. Bu kara yolunun 156 km'si Elâzığ İl sınırları içindedir. Yolun Elâzığ-Palu kesiminin 87. km sindeki Kovancılar yöresinden kuzeydoğuya ayrılan bir kol; Bingöl ve Muş üzerinden Van’a kadar ulaşmaktadır.

İlin ikinci önemli devlet yolu Diyarbakır ve Mardin üzerinden Suriye sınırında Nusaybin ve Cizre, Irak sınırında Habur sınır kapılarına kadar ulaşır.

Hava yolu ulaşımı

Elâzığ Havalimanı (TR-EZS)

Kara ve demir yollarının yanında Elâzığ’a hava yolu ile de ulaşmak mümkündür. Elâzığ’a Türkiye’nin bütün illerinden her gün Ankara ve İstanbul bağlantılı olarak ve diğer bazı illerden direkt uçuş ile ulaşım imkânı mevcuttur. Elâzığ Hava Meydanı'nın yapımına 1938 yılında başlanmış, 1940 yılında hizmete sunulmuştur. Meydanın, 1720 x 30 m ebadında, 13/31 numaralı 1 adet pisti, 120 x 18 m ebadında taksirut ve 200 x 42 m ebadında 1 adet uçak park apronu mevcuttur. Yüzeyi asfalt kaplama olan pistin özel aydınlatma sistemi 1996 yılında yapılarak hizmete sunulmasıyla meydandan gece uçuşları da gerçekleştirilebilmektedir. Meydana bağlı Harput VOR istasyonu, yurt içi ve yurt dışına sefer yapan hava araçlarına (transit uçuşlara) hizmet veren VOR / DME cihazlarıyla meydan içerisi de NDB cihazıyla donatılmıştır. 2006 yılında temeli atılan yeni pist, 15 Mart 2009 tarihinde açılmıştır. Ağustos 2010'da temeli atılan hava alanı üst yapı ve terminal binası 20 Ekim 2012'de hizmete hazır hale getirilmiştir. Meydanın şehirden uzaklığı 12 km olup, ulaşım otobüs ve taksi işletmeciliği ile sağlanmaktadır. Meydanda, otopark, kafeterya, VIP / CIP salonları da bulunmaktadır. Ayrıca yeni yapılan pistle bölgede en büyük hava alanı konumunda bulunmaktadır.

Demir yolu ulaşımı

Elâzığ Tren İstasyonu

Elâzığ İl merkezi Malatya’dan gelerek Maden ve Ergani üzerinden Diyarbakır’a giden demir yoluna 1934 yılında bağlanmıştır. Bu hat Elâzığ İli’nden geçerek Tatvan’a ulaşır. 1998 yılından beri Elâzığ - Ankara arasında Mavi Tren hizmete girmiştir.Gardan her gün karşılıklı olarak, Malatya - Gaziantep - Adana ve Mersin’e Fırat Ekspresi, haftanın dört günü 4 Eylül Mavi Treni karşılıklı Ankara - Elâzığ, Elâzığ - Ankara, haftanın üç günü posta yolcu treni, haftanın iki günü Van Gölü Ekspresi, haftanın bir günü Şam Ekspresi, haftanın bir günü Transasya Ekspresi seferleri yapılmaktadır. Malatya-Sivas-Kayseri-Ankara-Eskişehir-Bilecik-İstanbul (Haydarpaşa), Kütahya-Balıkesir-Manisa-İzmir-Konya-Afyon illerine ekspres treni ile yolcu taşımacılığı gerçekleştirilmektedir. Elâzığ- Malatya arasında günlük ortalama 3 - 4 seferin yapıldığı gardan ortalama 75 - 100 adet yolcu, 450 - 500 ton yük taşımacılığı yapılmaktadır. İl sınırları içerisindeki Demiryolu uzunluğu 272 km olup, İl sınırları dahilinde Kuşsarayı, Pınarlı, Baskil, Şefkat, Yolçatı, Uluova, Kürk, Gezin, Maden, Yurt, Çağlar, Konak, Murat bağı, Palu, Beyhan ve Suveren istasyonları mevcuttur.

Su yolu taşımacılığı

Keban Baraj Gölü üzerinde Elâzığ - Pertek, Elâzığ - Çemişgezek, Elâzığ - Ağın ve Baskil - Malatya arasında ulaşım feribotlarla sağlanmaktadır.Ayrıca Elâzığ'da turizm sektöründe son yıllarda gelişmeye başlamıştır.Mavi bayraklı Sivrice gölü kıyısındaki turistik tesisleri ayrıca kış turizminin bölgedeki en güzel örneği olan Hazarbaba kayak merkezi göl manzarasına sahip bir kayak merkezidir.Özellikle Harput'taki yazın serin kışın ise sıcak olma özelliğine sahip Buzluk Mağaraları, Keban Barajı, gezilip görülmesi gereken yerler arasında yer alır.

Eğitim

Elâzığ, eğitim alanında tarih boyunca çevre il ve bölgelerin merkezi konumu olmuş; eski Harput'a Amerikan kolejleri ve diğer yabancı kolejler, Kur'an ve ilim eğitiminin verildiği medreseler kurulmuştur. TÜİK'in 2014 verilerine göre ilin okuryazar oranı %96'dır (401.954 kişi).[55]

Fırat Üniversitesi

Fırat Üniversitesi, ilk olarak 1967 yılında Elâzığ Yüksek Teknik Okulu olarak açılmıştır. Aynı yıl içinde Ankara Üniversitesi Senatosunun Elâzığ Veteriner Fakültesi’nin kurulmasını öngören kararı Millî Eğitim Bakanlığınca onaylanmıştır. Teknik Yüksek Okul, 1184 Sayılı Kanunla 1969 yılında Elâzığ Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisine (EDMMA) dönüşmüş, Veteriner Fakültesi de 1970 yılında Ankara Üniversitesine bağlı olarak öğretime açılmıştır. Kuruluşu 11 Nisan 1975 tarih ve 1873 Sayılı Kanunla gerçekleşen Fırat Üniversitesi’nin çekirdeğini Fırat Üniversitesi Veteriner Fakültesi oluşturmuştur. 1975-1976 eğitim-öğretim yılında fen ve edebiyat fakültelerinin ilavesiyle üniversite, eğitim ve öğretime üç fakülte ile başlamıştır. EDMMA (Elâzığ Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi) ise Mühendislik Fakültesine dönüştürülerek üniversite bünyesinde yer almıştır.

Fakülteler

Eğitim Fakültesi
Fen Fakültesi
İnsani Ve Sosyal Bilimler Fakültesi
İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi
İlahiyat Fakültesi
İletişim Fakültesi
Mühendislik Fakültesi
Su Ürünleri Fakültesi
Teknik Eğitim Fakültesi
Teknoloji Fakültesi
Mimarlık Fakültesi
Diş Hekimliği Fakültesi
Tıp Fakültesi
Sağlık Bilimleri Fakültesi
Veterinerlik Fakültesi
Spor Bilimleri Fakültesi

İlçeler

Elâzığ ilçeleri

2010 TUIK verilerine göre ilde merkez ilçeyle beraber 11 ilce, 15 belde ve 546 köy vardır. İlçeler şöyledir:

Ağın

Ağın'ın tarihinin MÖ 16.-17. yüzyıllarda yöreye yerleşen Hurrilere kadar uzandığı bilinmektedir. Yörede hakimiyet kuran çeşitli kavimlerin egemenliğinde kalan Ağın, 1071 yılından sonra Türklerin Anadolu'ya girmesiyle 1115-1234'e kadar Artukoğulları yönetiminde kalmış, 1514 Çaldıran Muharebesi'nden sonra Osmanlı topraklarına katılmıştır.1954 yılında Elâzığ'a bağlı olarak bir ilçe olmuştur. Elâzığ ilinin Kuzeybatısında bulunup İl'e uzaklığı 77 km'dir. Ağın doğudan Çemişgezek, batıdan Arapgir, güneyden Keban, kuzeyden yine Arapgir ve Kemaliye ile çevrilidir. Yüz ölçümü 526 metrekare olup kuzey yönünde Hekemat Tepesi, güney yönünde Osman Tepesi, batı yönünde ise Aliuşağı tepelerinin arasında küçüklü büyüklü dereler arasına yerleşmiştir. Dereleri sulak olduğundan yeşilin her rengine rastlamak mümkündür. Elâzığ'dan 77 km uzaklıkta olan Ağın'a ulaşım karayolu ile yapılmakta olup, Keban Baraj gölü üzerinden de feribotla sağlanmaktadır.

Alacakaya

Alacakaya, 1991 yılında kurulmuştur.[56] Doğuda Arıcak, batıda Maden, güneyde Ergani ve Dicle, kuzeyde ise Palu ilçeleri yer almaktadır. Deniz seviyesinden yüksekliği 1.150 m olup, yüzölçümü 318 km²'dir. İlçe merkezi bir tepe üzerine kurulmuştur. Karasal iklimin hüküm sürdüğü bölgededir. Kışları karlı ve soğuk, yazları kurak ve sıcak geçer. İlçe adını bölgede bulunan kromla Türkiye'ye duyurmuştur. 1915 yılına rastlayan bu olayı Maden Yüksek Mühendisi Abdullah Hüsrev gerçekleştirmiştir

Keban

Keban Barajı

Keban, Elâzığ'ın batısında ve merkez ilçeye 46 km uzaklıktadır. İlçenin doğusunda Elâzığ, batısında Malatya'nın Arapgir ilçesi, kuzeyinde Tunceli'nin Çemişgezek'i, kuzeybatısında Ağın, güneyde ise Baskil ilçesi vardır. İlçenin yüzölçümü 548 km²'dir. İlçede bulunan Keban Barajı, Elâzığ ilinin Keban ilçesinde, Fırat Nehri üzerinde, 1965-1975 yılları arasında inşa edilmiş olan elektrik enerjisi üretimi amaçlı barajdır. Beton ağırlık ve kaya dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 16.679.000 m³, akarsu yatağından yüksekliği 210,00 m, normal su kotunda göl hacmi 31.000,00 hm³ normal su kotunda göl alanı 675,00 km²'dir.

Karakoçan

1936 yılında ilçe olmuştur. İlçenin bugün itibarıyla 1 beldesi, 2 bucağı, 88 köyü, 5 mezrası bulunmaktadır. Karakoçan'a bağlı tek belde olan yerleşim yeri Sarıcan adını taşımaktadır. Sarıcan Beldesi iki mahalleden oluşmaktadır. Bunun dışında Çan ve Başyurt adıyla iki adet bucağı bulunmaktadır. Karakoçan, merkezinde tarihi yönden önem taşıyan herhangi bir yerleşim birimi olmamasına karşın; yakın köylerinde ve civarında tarihi yönden önem taşıyan birçok yerleşim birimi bulunmaktadır. Bunların başında Karakoçan ilçesi ile Mazgirt ilçesi (Tunceli) sınırını teşkil eden Peri çayı üzerinde yapılmış olan ve ilçeye 12 km uzaklıkta bulunan Bağin Kalesi gösterilebilir. Ayrıca ilçeye bağlı birçok köyde bulunan tarihi kiliselerde diğer eserler olarak karşımıza çıkmaktadırlar. İlçede, Peri Çayı kenarında bulunan Golan kaplıcalarını her yıl binlerce kişi sağlık amacıyla ziyaret etmektedir. Yine ilçe merkezinde Kalecik Barajı Çamlığı, Beyaz Çeşme Mesire Yeri, Güzelbaba Ormanı yaz aylarında halkın rağbet ettiği dinlenme yerleridir.

Palu

Palu Kalesi

Palu, ikisi kasaba diğeri merkez olmak üzere 3 belediye, 35 köy ve onlara bağlı 30 mezradan oluşmaktadır. Güneyde Arıcak ve Alacakaya Elâzığ il merkezi, kuzeyde Kovancılar ilçesi ile komşudur. Tarihi milattan önceki yıllara dayanır. Bölgede bilinen en eski kavimler Hurriler, Hititler ve Urartulardır. Özellikle Tuşba (bugünkü Van) şehri olan Uratula'da Urartu Kralı Menaus'a ait taş kitabe vardır. Bu kitabeden Palu'ya Sebitaruas, Harput çevresinine de Surani adı verildiği öğrenilmektedir. Sophene Krallığının başkentliğini yapan ilçe, Sophene Krallığından MÖ 300 yıllarda yazılmış olan ve hâlen İranın kuzeyinde bulunan Darius kitabelerinde de bahsedilmektedir. Tarihi kalıntılarından bir tanesi Palu Kalesi'dir.

Kovancılar

Kovancılar, Elâzığ ilinin en büyük ilçesidir. Yörenin tarihi milattan önceki yıllara dayanır. 1934 yılında Romanya ile Türkiye arasında yapılan mübadele anlaşması çerçevesinde orada bulunan Türk Ahaliden 300 hanelik bir kafile yerleştirilmek üzere Elâzığ iline nakledilmiştir. Mevsimin kış olması nedeniyle önce civar köylerde geçici iskana tabi tutulan Göçmenler daha sonra şimdiki İlçe Merkezine yerleştirilmiştir. 1935 yılının İlkbahar ayında 300 hanelik köyün temeli atılmıştır. Zamanın şartlarına göre duvarları kerpiçten ve çatıları kargirden yapılan evlerin inşaatları kısa zamanda tamamlanarak hak sahiplerine teslim edilmiştir. Söz konusu bu yeni yerleşim yerine Göçmenlerin Romanya’da ikamet ettikleri köy olan Kovancılar’ın adı verilmiştir. 1935 yılında tamamen boş bir arazi üzerine kurulmuş bulunan Kovancılar’ın imar planı zamanın imkânları ile en iyi şekilde hazırlanmış olup, Elâzığ İlinin örnek bir yerleşim alanı olmuştur. 1968 yılında Belediye Teşkilatı kurulmuş olup, daha sonra 19.06.1987 tarih ve 3392 Sayılı Kanun ile ilçe Statüsüne kavuşmuştur.

Sivrice'nin akşam görünümü

Sivrice

Sivrice, 1936 yılı Şubat ayı içerisinde Dedeyolu köyünde kurulmuştur. 1938 tarihinde şimdiki yeri olan Hazar Gölü sahiline nakledilmiştir. İlçenin kuruluş tarihi çok eski olmamakla birlikte göl içinde bulunan adacıkta ve devamında eski bir yerleşim yeri mevcuttur. Hangi tarihte kimlerin yaşadığı kesin olarak tespit edilememiştir. Adacıkta yıkılmış halde bir manastır, devamında da su içinde büyük bölümü sağlam halde evler ve diğer yapıların kalıntıları vardır. Son yıllarda çevre illerin önemli bir turizm merkezi olan ve olma yolunda gelişmeler kaydeden Sivrice ilçesinde yaz aylarında halkın günü birlik olarak tatil yapabileceği mesire yerleri ve çadır kent yerleri mevcuttur.

Önemli Yerler ve Yapılar

Harput Antik Kenti

Harput'un akşam görünümü (Kasım 2015)

Şimdiki Harput Mahallesi sınırlarında bulunan Harput Antik Kenti, Elâzığ'ın ilk yerleşim yeridir. Mevcut tarihi kaynaklara göre Harput'un en eski sakinleri MÖ 2000'li yıllarından itibaren Doğu Anadolu'ya yerleşen Hurriler'dir. Hurriler'den sonra bölge Hitit hakimiyeti altına girmiştir. Çok uzun sürmeyen Hitit hakimiyetinden sonra MÖ 9. yüzyıldan itibaren Doğu Anadolu'da devlet kuran Urartular Harput'da uzun süre hüküm sürmüştür. Günümüzde antik kentte birçok medeniyete ev sahipliği yapmış tarihi kalıntı ve doğal yapılar bulunmaktadır.

Harput Kalesi

Harput Kalesi

Urartular tarafından dikdörtgen bir plan üzerine kurularak yapılmış olan mimari yapıdır.[57] Şu anki Elâzığ il sınırları içerisindeki tarihi Harput Mahallesinde bulunmaktadır. Kale, iç ve dış kale olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır.[57] Rivayete göre yapımında kullanılan harca su yerine süt eklenmiştir bu nedenle Süt Kalesi olarak da adlandırılır.[57] Yine bir rivayete göre, Süt Kalesi harcında su yerine süt kullanılma sebebi dönemde yaşanan su kıtlığı olduğu söylenir. Kale, MÖ 8. yüzyılda Urartu Krallığı tarafından inşa edilmiştir. MÖ 6. yüzyıldan itibaren Pers hakimiyeti altına girmiştir.[57][58] MÖ 1. yüzyıl ile MS 11. yüzyıl arasında Part, Roma, Sasani, Bizans ve Abbasiler ve 11. yüzyılın sonuna kadar Bizans hakimiyeti altında devam etmiştir.[57][58] 1085 yılında Çubukoğulları, 1112 yılında Artukoğulları, 1234 yılında Selçukluların egemenliği altında kalmıştır.[57][58] Kale, Artuklu Beyi Belek Gazi'nin ve Selçuklu Beyi Alaeddin Keykubad'ın hükûmet merkezi olmuş, 1366 yılında Dulkadiroğulları ve Akkoyunlu Devletleri arasında mücadelelerden dolayı sık sık hakimiyet değişikliği yaşanmıştır.[57] Kale 1465 yılında Akkoyunlu hükümdarı Hasan Bahadır Han tarafından ele geçirilerek Akkoyunlu idaresine alınmıştır. Harput Bölgesi ve Kalesi 1515 yılında Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı İmparatorluğu'nun idaresine alınmıştır. İç kale ve dış surlar olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Dörtgen planlı kalenin girişi, doğuda Harput yönündedir. Konumu itibarıyla Elâzığ Ovası'na hakim bir bölgede inşa edilmiştir. Günümüzde yapılan kazı çalışmalarında içinde çeşitli zindanlar, yaşam ve tedavi alanları bulunmuştur.[57]

Hamam ve Kaplıcaları

Hoca Hasan Hamamı

İki giriş kapısı olan soyunma, ılıklık ve yıkanma bölmelerinden oluşmuş Harput'ta bulunan kubbeli tipik Osmanlı hamamlarındandır.[59]

Cimşit Bey Hamamı

Harput'ta tarihi Sarahatun Camii yanında bulunan Yavuz Sultan Selim dönemi sipahisi Cimşit Bey tarafından 16. yüzyılda yaptırılmış kare planlı soyunma ve kubbe örtülü yıkanma bölmesi bulunan Osmanlı Mimarisi'nin görüldüğü tarihi hamamlardandır.[60]

Kolan Kaplıcası

Kolan (Golan) Kaplıcası, Elâzığ'ın Karakoçan ilçesine 18 km uzaklıktaki Kolan'da bulunmaktadır. Mide, karaciğer, kadın ve cilt hastalıklarına olumlu etkisi olduğu bilinmektedir.[61]

Dabakhane Kaplıcası

Hatput Kalesi'nin kuzeyinde yer alan 410 mg iletkenliğe, 7.9 PH ve 50 santigrat derece sıcaklık değerlerine sahip suyu ile mide, bağırsak, karaciğer hastalıklarına ve ruh ve sinir hastalarına olumlu etkisi olduğu bilinen kaplıcadır.[61][62]

Cami ve Türbeler

Ulu Caminin eğri minaresi.

Mansur Baba Türbesi

Ulu Camii

Harput’ta Artuklu Hükümdarı Fahrettin Karaaslan tarafından H. 551 (M. 1156-1157) yılında yaptırılan camii, Anadolu'daki en eski ve en önemli yapılardan birisidir. Cami; dikdörtgen planlı, dışa kapalı görünümlü olup, minaresinin eğri durumda oluşu ve tuğlalarının süsleme öğesi olarak kullanılması bakımından ilgi çekicidir. Harim son cemaat ve avlu olmak üzere üç bölümden yapılmıştır. Caminin iç duvarları kemerlerle birbirine bağlanmıştır. Cami hâlen ibadete açıktır.caminin minaresi yaptırılmasına rağmen eğri duruma geri dönmüştür.

Sarahatun (Sarayhatun) Camii

Akkoyunlu devrine ait cami, Akkoyunlu Hükümdarı Bahadır Han’ın (Uzun Hasan) annesi Sara Hatun tarafından 1465 yılında mescit olarak yaptırılmıştır. 1585 yılında tamir edilmiş, 1843 yılında da yapılan onarımla bugünkü halini almıştır. Cami, kare planlı olup orta kısmının üzeri dört kalın sütuna dayanan kubbe ile kenarları ise tonozla örtülüdür. Mihrap sade bir iniş halindedir. Minberi, taş işçiliğinin güzel örneklerindendir. Minaresi iki renk kesme taştan yapılmıştır.

Kurşunlu Camii

Harput’ta Osmanlı devri camilerinin en güzel örneklerinden biridir. 1738-1739 yıllarında yapılmıştır. Cami, kare yapılı, üzeri büyük bir kubbe ile örtülü ve kubbeye giriş trompludur. Kubbe kasnağında dört penceresi olup, mihrabı sade bir niş biçimindedir. Son cemaat mahalli üç kubbelidir. Kubbelerin üzeri kurşunla kaplıdır. Harim kapısı yonca şeklinde olup, minaresi kesme taştan yapılmıştır.

Alacalı Camii

Harput’ta Kitapçıgil parkının girişinde bulunan camide çeşitli yapı devirlerinin izleri görülmektedir. Küçük ebatta ve dikdörtgen planlıdır. Artukoğulları döneminde yapılmasına karşılık, 19. yüzyılda büyük bir onarım görmüştür. Tavandaki ahşap işçiliği, bu devrin onarımına aittir. Caminin kapısı batıda yer almakta olup, bir yonca yaprağı şeklindedir. Kapı üzerinde merdiven ve minare bulunmaktadır. Minare, şerefeye kadar sıra ile siyah-beyaz taşla, şerefe ise dama şeklinde, siyah-beyaz kesme taşla örülüdür.

Ağa Camii

Harput’a girişte ana yolun solunda yer alan caminin kubbesi çökmüş olup, yalnızca zarif minaresi ayaktadır. Minare kare kaideli ve sekizgen gövdelidir. Harput Müzesindeki kitabesine göre 967 H. (1559 M.) yılında Pervane Ağa tarafından inşa edilmiştir. Cami aslına uygun olarak restore edilerek ibadete açılmıştır.

Merkez Camii

Palu ilçesindedir. Dikdörtgen planlı ve düz damlıdır. İçten sütunlarla ve payelerle üç nefe ayrılmıştır. Mihrap taş işçiliği yönünden ilgi çekicidir. Yeşil sırlı tuğla ile örülmüştür. Palu kalesi özelliğini kaybetmeden günümüze gelmiş ender kalelerden biridir.

Keban Barajı

Hazarbaba Dağı Kayak Merkezi

Arap Baba Mescidi ve Türbesi

Selçuklu hükümdarlarından IV. Kılıçarslan'ın oğlu, III. Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında H. 678 yılında inşa edilmiştir. Minaresi dıştan türbe ile mescidin tam orta kısmına gelen bölümde yapılmıştır. Kapısı mescidin içindedir. Kaidesi alttan beş sıra taş üstünde alçı ve sıva izi görülen ve hemen hiçbir Selçuklu Mescidinde bulunmayan, emsalsiz sırça bordürlüdür. Mescit kare planlıdır. Selçuk üçgenleri ile kubbeye geçilir. Kubbe içinin kornişlerinin çinili olduğu bilinmektedir. Korniş ve çinilerle düzenlenen mihrabın üst kısmı, beş dişlidir. Büyük kemeri vardır. Arabesk plament ve su yolludur.

Fetih Ahmet Baba Türbesi

Harput’a 2 km uzaklıkta olup, kaya üzerine inşa edilmiş türbenin yanında mescidi bulunmaktadır. Türbe altıgen planlı, üst kısmı sonradan yapılmış, yalnız cenazelik kısmı mevcuttur. İçinde büyük bir sanduka bulunmaktadır.

Mansur Baba Türbesi

Harput’ta kaleye giden yolun solunda bulunan türbe, sekizgen planlı olup, kesme taşlardan yapılmış kaide kısmı vardır. İki katlı anıtsal bir yapı olduğu bilinen türbenin üst örtü sistemi sonradan yapılmıştır. İçerisinde Mansur Baba, zevcesi, oğlu ve kızına ait olduğu bilinen dört sanduka bulunan türbenin Artukoğulları devrine ait olduğu ihtimali kuvvetlidir. Hâlen yaşamakta olan torunu araştırmacı yazar M.Avnullah Özmansur İstanbul'da yaşamaktadır.

Keban Barajı

Elâzığ'ın Keban ilçesinde bulunan, 1964 yılında inşaatına başlanmış, 1974 yılında dört ünite ile üretime başlayan ve 1981 yılı itibarıyla tam kapasite elektrik üretimine başlamış olan Fırat Nehri üzerine kurulmuş Cumhuriyet Tarihi'nin ilk ve önemli barajlarındandır.[63]

Cip Barajı

Cip Çayı üzerine, 1965 yılında sulama amacı ile inşa edilen; toprak gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 446.000 m³, akarsu yatağından yüksekliği 23,00 metredir. Normal su kotunda göl hacmi 7,00 hm³, normal su kotunda göl alanı 1,10 km²'dir. 1.100 hektarlık bir alana sulama hizmeti vermektedir.

Hazarbaba Kayak Merkezi

Elâzığ'ın Sivrice ilçesinde, Hazar Gölü kıyısında bulunan 2.347 metre yükseklikteki Hazarbaba Dağı'na kurulu kayak merkezidir.[64] 6 km stabilize dağ yolu ile ulaşım sağlanmaktadır.[64]

Kültür Park

Elâzığ'da, batıda Elâzığ Atatürk Stadyumu, doğuda şehir merkezi, kuzeyde Fırat Üniversitesi, güneyde Sürsürü ve Olgunlar mahallelerinin bulunduğu 170.000 metrekarelik alana kurulu sosyal eğlence alanıdır. 170.000 metrekarelik toplam alanın; %61.8’ini yeşil alan, yüzde 24.7’si gezi alanı, çocuk parkları, bisiklet sürüş alanları, servis yolları ve otopark, %10’u göletlerden oluşurken; toplam alanın % 3.5’lik kısmını kapsayan bir alanda çok amaçlı toplantı salonu, cami, kafeterya, kule lokanta, spor salonları, güvenlik ofisi, engelliler merkezi gibi sosyal alanlar yer almaktadır.[65] Kültür Park alanının %61.8 gibi büyük bir kısmını yeşil alan ve %10'luk kısmını göletler oluşturmaktadır. Göletler ve yeşil alanlar çevresinde seyirlik bank, oturma alanları ve köprüler yer almaktadır.[65] Alanda mini amfi, toplantı salonları yer almaktadır.

Medya

Yerel TV kanalları

Şehir'de yayın yapan 4 yerel TV kanalı vardır. Elâzığ'dan yayın yapan Kanal Fırat ve Kanal 23, uydu aracılığı ile tüm yurtta ve Avrupa'da izlenebilmektedir. Bunun dışında birçok yerel gazete yayın hayatını sürdürmektedir. Elâzığ'da 12 adet yerel radyo kanalı bulunmaktadır.

Kanal Fırat
Kanal 23
Kanal E
Fırat TV (Fırat Üniversitesi)

Yerel radyo kanalları

Ezgi FM (88.0)
FM 23 Elâzığ (88.5) & (93.5)
Radyo Fırat (Fırat Üniversitesi) (89.2)
Radyo E (90.2)
Radyo 2000 (90.8)
Radyo Hazar (92.0)
Elâzığ Mavi Radyo (95.4)
Radyo Kulüp (96.0)
ERT FM (96.8)
Elâzığ Işık Radyo (97.3)
Yağmur FM (99.0)
Hit FM (99.9)
Elâzığ Polis Radyosu (104.0)

Yerel gazeteler

Keban Gazetesi
Kapı Dergi
Ayışığı Gazetesi
El-Aziz Gazetesi
Elâzığ Artı Eksi Haber Gazetesi
Elâzığ Star Haber Gazetesi
Elâzığ Polis Haber Gazetesi (Elâzığ Emniyet Müdürlüğü tarafından çıkarılan aylık gazete)
Elâzığ Star Haber Gazetesi
Elâzığ Yeni Ufuk Gazetesi
Elâzığ Yeniçağ Gazetesi
Gazete Elâzığ
Günışığı Gazetesi
Nurhak Gazetesi
Turhan Gazetesi
Uluova Gazetesi
Elâzığ Son Baskı Gazetesi
Şehir Gazetesi

Kardeş şehirler

Kardeş şehir, kentlerin yerel yönetimleri aracılığıyla yabancı ülke kentleri ile kurdukları resmi dostane ilişkiyi ifade etmektedir. İl Meclisi'nce alınan karar ile kurulan kardeş kent ilişkisi, içerisinde bulunduğumuz küreselleşme sürecinde uluslararası gelişmeler açısından oldukça önemli bir olguyu ifade etmektedir. Kurulan kardeş kent ilişkileri ile sosyo-kültürel, ekonomik, eğitim, sağlık, ticaret, turizm, yerel yönetim hizmetleri ve spor gibi konularla tarafları ilgilendiren diğer alanlarda, iki kentin ilgili birimleri arasında iletişim ve koordinasyonu sağlayarak bilgi/deneyim alışverişi ve işbirliğinin geliştirilmesini amaçlamıştır. Sonuç olarak, iki şehir arasında karşılıklı anlayış, dostluk ve barışın güçlendirilmesi amacıyla; tarihi, kültürel, sosyal ve coğrafi açıdan Elâzığ ile benzerlikleri olan birçok yabancı şehir ile kardeş kent antlaşmaları imzalanmıştır. Elâzığ'ın toplam 5 tane kardeş şehri vardır:

Erzurum, Türkiye	Bakü, Azerbaycan	İstanbul, Türkiye	Şanlıurfa, Türkiye	Ankara, Türkiye

Fotoğraf galerisi

Şehir Merkezi
Tarihi İzzetpaşa Camii ve Gazi Caddesi
Kış Mevsiminde Harput Kalesi
Harput Kale Girişi
Şehir Merkezi ve Saray Camii
Harput'tan Elâzığ'ın Doğu Bölgesi
Elâzığ'da Bir Kış Günü
Tarihi Bakırcılar Çarşısı
Harput'tan Elâzığ Görünümü
Harput'ta Tarihî Bir Hamam
Harput'ta Tarihî Bir Zindan
Elâzığ'da Bir Köy (Yazıpınar)
Elâzığ'da Bir İlçe (Karakoçan)
Hazar Gölü
Kış Mevsiminde Hazar Gölü
Keban Barajı
Gazi Caddesi
Elâzığ Kayak Merkezi (Hazarbaba)
Harput Kalesi
Malatya Caddesi
Balakgazi (Belek Gazi)
Hazar Gölü ve Dağı

İlin milletvekilleri

Yakın dönem milletvekilleri (23-27. Dönem)

XXIII. dönem milletvekilleri		XXIV. dönem milletvekilleri		XXV. dönem milletvekilleri		XXVI. dönem milletvekilleri		XXVII. dönem milletvekilleri
Necati Çetinkaya	AKP	Zülfü Demirbağ	AKP	Şuay Alpay	AKP	Tahir Öztürk	AKP	Metin Bulut	AKP
Feyzi İşbaşaran	AKP	Şuay Alpay	AKP	Metin Bulut	AKP	Metin Bulut	AKP	Sermin Balık	AKP
Tahir Öztürk	AKP	Faruk Septioğlu	AKP	Serpil Bulut	AKP	Ömer Serdar	AKP	Zülfü Tolga Ağar	AKP
Faruk Septioğlu	AKP	Sermin Balık	AKP	Yavuz Temizer	MHP	Ejder Açıkkapı	AKP	Zülfü Demirbağ	AKP
Hamza Yanılmaz	AKP	Enver Erdem	MHP					Gürsel Erol	CHP

Ayrıca bakınız

Dipnotlar

Ma‘mûretü'l-Azîz, "Aziz'in yaptırdığı kent" anlamına gelmektedir. Bölgeye, Sultan Abdülaziz tarafından bayındırlaştırıldığı için bu isim verilmiştir.
El-Azîz, "Aziz'in şehri" manasına gelmektedir. Ma‘mûretü'l-Azîz isminin ardından kent söyleyiş kolaylığı nedeniyle zamanla El-Aziz ismini almıştır.
Azık kelimesi; yiyecek ve içecek şeyler, nevale anlamlarına gelmektedir.
Resimde görülen kalenin güney yamacında kalan yerleşim yerleri günümüzde yok olmuştur.
Ölü sayısı ilk olarak 61 kişi olarak açıklanmış, daha sonra resmî makamlarca 41 olarak düzeltilmiştir.

Kaynakça

"Valiler Kararnamesi yayınlandı: 41 ilin valisi değişti". NTV. 10 Haziran 2020. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2020.
"2019 TÜİK verileri". 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2020.
"Elâzığ". Temel Britannica. 6 (İstanbul bas.). Ana Yayıncılık A.Ş. Ocak 1993. s. 99. ISBN 975-7760-02-01 |isbn= değerini kontrol edin: length (yardım). Hürriyet.
"Türk Dil Kurumu". 16 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2016.
"Tarihlerle İlimiz". T.C. Elâzığ Valiliği. 24 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.
"Elâzığ". Temel Britannica. 6 (İstanbul bas.). Ana Yayıncılık A.Ş. Ocak 1993. s. 98. ISBN 975-7760-02-01 |isbn= değerini kontrol edin: length (yardım). Hürriyet.
"Harput". T.C. Elâzığ Valiliği. 26 Şubat 2016. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"Kültürümüz". Bursa Elâzığlılar Derneği. 26 Şubat 2016. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"Tarihçe". Elâzığ İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 26 Şubat 2016. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"Elâzığ". Temel Britannica. 6 (İstanbul bas.). Ana Yayıncılık A.Ş. Ocak 1993. s. 97. ISBN 975-7760-02-01 |isbn= değerini kontrol edin: length (yardım). Hürriyet.
"İl ve ilçeler istatistik". Devlet Meteoroloji Genel Müdürlüğü. 15 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
"Genel Bilgiler". Elâzığ İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"Arşivlenmiş kopya". 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2020.
"Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2020.
"Arşivlenmiş kopya" (PDF). 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020.
https://www.elazig.bel.tr/baskan.php
"Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2020.
"Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2020.
"Elâzığ'ın Tarihi". T.C. Elâzığ Valiliği. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr 25 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TUİK 4 Şubat 2020 verileri
"Arşivlenmiş kopya". 25 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
"Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
"1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
"1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
"1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
"1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
"1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
"1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
"2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
"2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
"2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
"2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
"2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
"2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
"2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
"2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
"2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
"2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
"Kürsübaşı Geleneği". Elâzığ İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"Halk Oyunları". Elâzığ İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"Elâzığ Harput Mutfağı - Yöresel Yemekler". T.C. Elâzığ Valiliği. 28 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2016.
"Elâzığ Yemekleri". lezzetler.com. 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2016.
"EUFF". Uluslararası Çayda Çıra Film Festivali. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"3. Çaydaçıra Film Festivali Kahkahalarla Sona Erdi". Beyazperde. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"Oya Aydoğan Elâzığ'da". Son Dakika 23. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"5. Çayda Çıra Film ve Sanat Festivali Kapsamında Fatma Girik, Tamer Yiğit ve Bahar Öztan Elâzığ'da". Sadibey.com. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"Türkan Şoray, Çayda Çıra oynadı". Anadolu Ajansı. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"Çayda Çıra Film Festivali'ne Görkemli Gala". Milliyet. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"Harput Senfonisi". TRT Müzik. 27 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"Hazar Şiir Akşamları Takvimi". Hazar Şiir Akşamları. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"Hazar Şiir Akşamları". Hazar Şiir Akşamları. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
Karayolları Genel Müdürlüğü
Fırat Kalkınma Ajansı FKA
"2014 Yılı Türkiye Okur Yazar Oranı". Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı. 27 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2016.
"Alacakaya". YerelNet. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"Harput Kalesi". Elâzığ İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"Harput Kalesi". Kültürel Bellek. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"Hoca Hasan Hamamı". Elâzığ İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"Cimşit Bey Hamamı". Kültür Portalı. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"Elâzığ hamamlar, mağaralar, kaplıcalar". İslami Forumlar. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"Dabakhane". Elâzığ İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"Harput Kalesi". Enerjiatlası.com. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"Keban Barajı". Elâzığ İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.
"Arşivlenmiş kopya". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2016.

Dış bağlantılar

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[3] Ma‘mûretü'l-Azîz, "Aziz'in yaptırdığı kent" anlamına gelmektedir. Bölgeye, Sultan Abdülaziz tarafından bayındırlaştırıldığı için bu isim verilmiştir.

[4] El-Azîz, "Aziz'in şehri" manasına gelmektedir. Ma‘mûretü'l-Azîz isminin ardından kent söyleyiş kolaylığı nedeniyle zamanla El-Aziz ismini almıştır.

[9] Azık kelimesi; yiyecek ve içecek şeyler, nevale anlamlarına gelmektedir.

[11] Resimde görülen kalenin güney yamacında kalan yerleşim yerleri günümüzde yok olmuştur.

[15] Ölü sayısı ilk olarak 61 kişi olarak açıklanmış, daha sonra resmî makamlarca 41 olarak düzeltilmiştir.

[1] "Valiler Kararnamesi yayınlandı: 41 ilin valisi değişti". NTV. 10 Haziran 2020. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2020.

[1;-2] "2019 TÜİK verileri". 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2020.

[sf_99;-5] "Elâzığ". Temel Britannica. 6 (İstanbul bas.). Ana Yayıncılık A.Ş. Ocak 1993. s. 99. ISBN 975-7760-02-01 |isbn= değerini kontrol edin: length (yardım). Hürriyet.

[6] "Türk Dil Kurumu". 16 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2016.

[2;-7] "Tarihlerle İlimiz". T.C. Elâzığ Valiliği. 24 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.

[sf_98;-8] "Elâzığ". Temel Britannica. 6 (İstanbul bas.). Ana Yayıncılık A.Ş. Ocak 1993. s. 98. ISBN 975-7760-02-01 |isbn= değerini kontrol edin: length (yardım). Hürriyet.

[4;-10] "Harput". T.C. Elâzığ Valiliği. 26 Şubat 2016. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[3;-12] "Kültürümüz". Bursa Elâzığlılar Derneği. 26 Şubat 2016. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[5;-13] "Tarihçe". Elâzığ İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 26 Şubat 2016. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[sf_97;-14] "Elâzığ". Temel Britannica. 6 (İstanbul bas.). Ana Yayıncılık A.Ş. Ocak 1993. s. 97. ISBN 975-7760-02-01 |isbn= değerini kontrol edin: length (yardım). Hürriyet.

[6;-16] "İl ve ilçeler istatistik". Devlet Meteoroloji Genel Müdürlüğü. 15 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[7;-17] "Genel Bilgiler". Elâzığ İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[18] "Arşivlenmiş kopya". 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2020.

[19] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2020.

[20] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020.

[21] ttps://www.elazig.bel.tr/baskan.php

[22] "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2020.

[23] "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2020.

[19;-24] "Elâzığ'ın Tarihi". T.C. Elâzığ Valiliği. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[25] ttps://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr 25 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TUİK 4 Şubat 2020 verileri

[26] "Arşivlenmiş kopya". 25 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.

[27] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.

[28] "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[29] "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[30] "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[31] "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[32] "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[33] "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[34] "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[35] "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[36] "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[37] "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[38] "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[39] "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.

[40] "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.

[41] "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.

[42] "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.

[43] "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.

[8;-44] "Kürsübaşı Geleneği". Elâzığ İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[9;-45] "Halk Oyunları". Elâzığ İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[40;-46] "Elâzığ Harput Mutfağı - Yöresel Yemekler". T.C. Elâzığ Valiliği. 28 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2016.

[41;-47] "Elâzığ Yemekleri". lezzetler.com. 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2016.

[10;-48] "EUFF". Uluslararası Çayda Çıra Film Festivali. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[11;-49] "3. Çaydaçıra Film Festivali Kahkahalarla Sona Erdi". Beyazperde. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[12;-50] "Oya Aydoğan Elâzığ'da". Son Dakika 23. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[13;-51] "5. Çayda Çıra Film ve Sanat Festivali Kapsamında Fatma Girik, Tamer Yiğit ve Bahar Öztan Elâzığ'da". Sadibey.com. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[14;-52] "Türkan Şoray, Çayda Çıra oynadı". Anadolu Ajansı. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[15;-53] "Çayda Çıra Film Festivali'ne Görkemli Gala". Milliyet. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[HS;-54] "Harput Senfonisi". TRT Müzik. 27 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[16;-55] "Hazar Şiir Akşamları Takvimi". Hazar Şiir Akşamları. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[17;-56] "Hazar Şiir Akşamları". Hazar Şiir Akşamları. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[57] İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü

[:2-58] Karayolları Genel Müdürlüğü

[59] Fırat Kalkınma Ajansı FKA

[30;-60] "2014 Yılı Türkiye Okur Yazar Oranı". Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı. 27 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2016.

[18;-61] "Alacakaya". YerelNet. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[20;-62] "Harput Kalesi". Elâzığ İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[21;-63] "Harput Kalesi". Kültürel Bellek. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[24;-64] "Hoca Hasan Hamamı". Elâzığ İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[25;-65] "Cimşit Bey Hamamı". Kültür Portalı. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[27;-66] "Elâzığ hamamlar, mağaralar, kaplıcalar". İslami Forumlar. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[28;-67] "Dabakhane". Elâzığ İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[22;-68] "Harput Kalesi". Enerjiatlası.com. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[23;-69] "Keban Barajı". Elâzığ İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 26 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2016.

[elazig.bel.tr-70] "Arşivlenmiş kopya". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2016.

Elâzığ'ın ilçeleri
İl merkezi	Elâzığ
Bağlı ilçeler	Ağın · Alacakaya · Arıcak · Baskil · Karakoçan · Keban · Kovancılar · Maden · Palu · Sivrice