Mazıdağı

Mazıdağı
İlçe
Ülke Türkiye
İl Mardin
Coğrafi bölge Güneydoğu Anadolu Bölgesi
İdare
 • Kaymakam Muhsin Duran Kalkan[1]
 • Belediye başkanı Halit Benek (Kayyım)
Yüzölçümü
 • Toplam 869 km² (335 mil²)
Rakım 1,030 m (3.370 ft)
Nüfus
 (2018)
 • Toplam 35,757
 • Kır
 -
 • Şehir
 -
Zaman dilimi UTC+03.00 (UDAZD)
Posta kodu 47700
İl alan kodu 0482
İl plaka kodu 47
Resmî site
Kaymakamlık
Mazıdağı Hükümet Konağı Bahçesi'ndeki Atatürk Anıtı

Mardin ilinin bir ilçesidir.

Coğrafya

Mazıdağı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Dicle Bölümünde Mardin ilinin 47 km kuzeybatısında ,1030-1090 metre yükseklikte ve adını aldığı dairesel dağlar serisinin orta yerindeki düzlükte kurulmuştur. Daha önceleri sırasıyla Savur ve Derik ilçelerine bağlı bir bucak iken 9 Haziran 1937 tarihinde ilçe olmuştur. İlçe yüzölçümü 869 km²'dir.

Şamrah eski adıyla bilinen Mazıdağı ilçesi, geçmişte Diyarbakır-Şam güzergahında canlı bir merkez oldu hep. Mazıdağı ilçesi, 9 Haziran 1937'de kurulmuştur. Şamrah, bu tarihe değin Derik ilçesine bağlı bir bucak merkezi idi. İlçenin tarihi Sümerlere kadar gerilere gitmektedir. 150 metrelik bir tepenin üstünde bulunan Dermetinan Kalesi, Sultan Şeyhmus, Pir Hattap türbeleri ilçenin önemli ziyaret yerleridir.

İlçenin Asur ve Urartular dönemin de M.Ö 2500'lü yıllar da adı İsala olarak geçer. Daha sonra Şamrah ve En son Mazıdağı olarak değişmiştir. Taş Devrinden günümüze kadar gelebilen Awrihan mağaraları bulunmaktadır. Kervanların konaklama amacıyla kullandıkları Ariköy'de bulunan Han bulunmaktadır. İlçenin batısında Şamrah Kalesi namıyla anılan kalenin yanı sıra Gümüşyuva Köyünde Bizanslılar tarafından bulunup işletilen gümüş madeni ve bu madenin muhafazası için yapılan kale ve müstahkem yerler, aynı yerde bulunan kilise kalıntıları, tarihi bir nitelik taşımaktadır.

2000 yılı Genel Nüfus Sayımına göre ilçenin nüfusu 13.452'dir. İlçeye bağlı kasaba belediyeleri ve köylerin nüfusu 16.202'dir. Mevcut nüfusun %45'i şehir merkezinde geriye kalan %55'i ise kırsal kesimde yaşamaktadır. Merkez ilçe dışında ilçeye bağlı belde belediyesi bulunmamaktadır. Kurak mevsim şartlarının hüküm sürdüğü Mazıdağı'nda Karaçay hayati bir önem taşımaktadır. Fosfat tesisleri yörenin can damarlarından biridir.

Eskiden beri el sanatlarının önemli bir ekonomik değer olduğu ilçede, bu faaliyetlerin yeniden canlandırılması amacı ile çalışmalar devam etmektedir. Tütüncülük, arıcılık, bağcılık, kümes hayvancılığı ilçenin başlıca geçim kaynaklarıdır mardin mazıdağı ilçesi sisan mezrasında sasanilere ait olduğu tahmin edilen bir kilise ve yerleşim yeri bulunmaktadır. Şamrah eski adı ile bilinen Mazıdağı Şam-Mardin ve Şam-Diyarbakır üçgeninde olmasından dolayı Samraj olarak adlandırılmaktadır.

Nüfus
Yıl Toplam Şehir Kır
1965[2]18.8222.43516.387
1970[3]20.4563.05817.398
1975[4]23.1794.84218.337
1980[5]26.9007.93818.962
1985[6]29.0238.28920.734
1990[7]30.2769.52620.750
2000[8]27.43411.19416.240
2007[9]31.13510.29720.838
2008[10]33.57610.41023.166
2009[11]32.39810.18922.209
2010[12]33.18410.43622.748
2011[13]32.93810.68122.257
2012[14]32.82811.14621.682
2013[15]33.08333.083veri yok
2014[16]33.07033.070veri yok
2015[17]33.93033.930veri yok
2016[18]33.97233.972Veri yok

İlçe bağlısı olmak üzere ilçe merkezine bağlı; 49 köy, 14 mezra ve 4 mahalleden oluşmaktadır.

Ekonomi

İlçe insanları genel olarak tarım ve hayvancılıkla geçimlerini sağlamaktadır. İlçe merkezinin 17 km kuzeybatısındaki fosfat yataklarının 1976 yılından sonra işletilmeye başlanması ile önemli bir istihdam alanı potansiyeline kavuşmuştur. Fakat 1994 yılında zarar ettiği gerekçesiyle kapatılmıştır.[19] Atıl durumuna düşen fabraka 2011 yılında özelleştirme kapsamında TMC adı altında Cengîz ve Ciner holding ortaklığına verildi. Daha sonra Ciner holding ortaklıktan ayrıldı ve fabrika Cengiz holdinge devredildi. Fabrika fosfat üretimi ile başlayıp sonra gübre üretimine başladı. 2020 itibariyle gübre, asit vb ürünler üretmektedir.[19] Burada siyanürle altın çıkarıldığı da iddia edilmiştir, ancak bu konuda resmi bilgi yoktur.[20] Fabrikada 2020 yılında 1400 personel çalışmaktadır.

Mazıdağı ilçesi fosfat yatakları Türkiye'nin %86 sını oluşturmaktadır.

Ulaşım

İlçe, ulaşım koşulları bakımından uygun bir konuma sahiptir. Derik ilçesine 24 km, Mardin iline 50 km ve Diyarbakır iline ise 72 km'lik asfalt yollarla bağlanmıştır. İlçeyi köylerine bağlayan yollar mevcuttur ve KÖY-DES programı kapsamında kötü olan yolların standardını yükseltme çalışmalarına son yıllarda hız verilmiş bulunmaktadır.

Diğer Bazı Bilgiler
  • İlçe merkezi nüfusu (2007): 10.297
  • Köyler nüfusu(2007): 20.838
  • Toplam ilçe nüfusu(2018): 35.757
  • Köy sayısı: 49
  • Mezra sayısı: 20
  • Yolu olan köy sayısı: 49
  • Elektriği olan köy sayısı: 49
  • Suyu yeterli olan köy sayısı: 34
  • Suyu yetersiz olan köy sayısı: 15
  • Suyu olmayan köy sayısı: -
  • Dernek sayısı:9
  • Kooperatif saysı:5

Nüfus bilgileri Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi'nden (ADNKS) alınmıştır.

Yerel yönetim

Eylül 2016'da "PKK-KCK'ya yardım ve destek verdiği gerekçesiyle 14 Temmuz tarihinde görevinden uzaklaştırılan belediye başkanı Necla Yıldırım'ın yerine 1 Eylül 2016 tarihinde yürürlüğe giren 674 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca kaymakam Halit Benek kayyum olarak atandı.[21]

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. http://www.mazidagi.gov.tr/
  2. "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  3. "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  4. "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  5. "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  6. "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  7. "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  8. "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  9. "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  10. "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  11. "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  12. "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  13. "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  14. "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
  15. "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
  16. "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  17. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
  18. "2016 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 7 Mart 2017.
  19. "Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri". Eti Bakır. 21 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021.
  20. "Cengiz Mazıdağı'nı kuruttu!". Yeni Yaşam Gazetesi. 2 Eylül 2020.
  21. "28 belediyeye kayyum atandı" 12 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Birgün. 11 Eylül 2016. En son 11 Eylül 2016 tarihinde erişildi.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.