Neşet Ertaş
Neşet Ertaş (1938;[1] Akpınar, Kırşehir - 25 Eylül 2012, İzmir), Türk halk ozanı, abdallık geleneğinin son büyük temsilcisi. Yaşar Kemal, Ertaş'ı "Bozkırın Tezenesi" olarak adlandırmıştır.
| Neşet Ertaş | |
|---|---|
 Neşet Ertaş | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum adı | Neşet Ertaş |
| Unvanı | Bozkırın Tezenesi |
| Doğum |
1938 Kırtıllar Köyü, Akpınar, Kırşehir, Türkiye |
| Ölüm |
25 Eylül 2012 (74 yaşında) İzmir, Türkiye |
| Tarzlar | Türk halk müziği |
| Meslekler | Halk ozanı |
| Çalgılar | Bağlama, tambur, keman |
| Etkin yıllar | 1950-2012 |
| Müzik şirketi |
Şençalar Plak (1957) İdobay Müzik (1997-1999) Kalan Müzik (1999-2005) Bayar Müzik (2005-2012) |
| İlişkili hareketler |
Muharrem Ertaş Hacı Taşan Çekiç Ali |
| Resmî site | nesetertas.com.tr |
| Önemli çalgılar | |
İlk yılları
Babası bağlama ustası Muharrem Ertaş, annesi Döne Ertaş'tır. 8 yaşına kadar doğduğu köy olan Kırtıllar köyünde yaşamış, sonrasında ailesi ile birlikte İbikli köyüne yerleşmişlerdir. 12 yaşındayken annesi Döne'yi kaybetmiştir. Babası Muharrem Ertaş, İç Anadolu Bölgesi'ndeki Yozgat'ın Kırıksoku köyünden "Arzu" isminde bir kadınla evlenince bir süre bu köyde yaşadıktan sonra Yozgat'ın Yerköy ilçesine yerleşmişlerdir. Neşet Ertaş, ilkokula gittiği yıllarda önce keman, sonra da bağlama çalmayı öğrendi. Babası Muharrem Ertaş ile birlikte yörenin düğünlerinde sazı ile türküler söylemeye başladı. Ertaş, etkilendiği tek kişinin babası Muharrem Ertaş olduğunu söyler. Bu durumu şu şekilde ifade eder; "Babamla ben aynı ruhun insanlarıyız."[2].
Sanat hayatı
Neşet Ertaş, Kırşehir ve ardından 2 yıl da Kırıkkale'de bulunduktan sonra 1957 yılının sonunda İstanbul'a gelerek Şen Çalar Plak'ta ilk plağını Neden Garip Garip Ötersin Bülbül adı ile babası Muharrem Ertaş'a ait bir türküyle çıkarır. Halk tarafından çok beğenilen bu plağı diğer plak, kaset ve halk konserleri takip eder. 2 yıl İstanbul'da çalıştıktan sonra Neşet Ertaş Ankara'ya yerleşir ve sahne hayatına burada devam eder. 1962'de İzmir Narlıdere'de askerliğini yapar. Askerliğini yaptıktan sonra Ankara'da çalıştığı gazinoda Leyla isminde bir kızla tanışır ve hemen evlenir. Babası Muharrem Ertaş, Neşet'in bu evliliğine şiddetle karşı çıkar. Bu olaylardan sonra Neşet Ertaş ve Muharrem Ertaş uzun yıllar konuşmazlar. Neşet Ertaş ve Leyla Ertaş'ın bu evlilikten Döne ve Canan adında iki kız ile Hüseyin adında bir erkek çocukları olur. 7 yıl evli kaldıktan sonra 1970'lerin başlarında ayrılırlar. 1978 yılında alkol ve sigara kullanımından dolayı parmaklarından felç geçirir ve işsiz kalır. Kardeşinin daveti üzerine Almanya'ya gider ve burada tedavi olur. Çocuklarının eğitimi ve sanatsal çalışmalarından dolayı uzun bir süre Almanya'da kalan sanatçı, 2000 yılında İstanbul'da verdiği konserle sahne hayatına geri dönmüştür.
Demirel zamanında kendisine sunulan devlet sanatçısı unvanını; "O dönem Süleyman Demirel cumhurbaşkanıydı. Devlet sanatçılığı bana teklif edildi. Ben, 'hepimiz bu devletin sanatçısıyız, ayrıca bir devlet sanatçısı sıfatı bana ayrımcılık geliyor' diyerek teklifi kabul etmedim. Ben halkın sanatçısı olarak kalırsam benim için en büyük mutluluk bu. Şimdiye kadar devletten bir kuruş almadım, bir tek TBMM tarafından üstün hizmet ödülünü kabul ettim. Onu da bu kültüre hizmet eden ecdadımız adına aldım." diyerek geri çevirmiştir.[3] Halk bu tavra destek vermiş ve Neşet Ertaş âdeta yaşayan bir efsane olmuştur. Unesco Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi kapsamında yapılan ulusal envanterlerden Yaşayan İnsan Hazineleri Türkiye Ulusal Envanterine alınarak yaşayan insan hazinesi kabul edilen Ertaş, 25 Nisan 2011 tarihinde İTÜ Devlet Konservatuvarı tarafından fahri doktora ödülüne layık görülmüş, bağlamadaki tavrı ve türküleri konservatuvarlarda ders olarak okutulmuştur. Hayatı ve eserleri Doç. Dr. Erol Parlak tarafından iki ciltlik bir kitap hâlinde yayımlanmıştır.
Ölümü
25 Eylül 2012 tarihinde İzmir'de tedavi gördüğü hastanede ileri evrede prostat kanseri nedeniyle yaşamını yitirmiştir.[4] Cenazesi Kırşehir Bağbaşı Mezarlığında toprağa verilmiştir. Mezarı ise babası Muharrem Ertaş'ın yanındadır. Mezar taşında ise ''Sakin ol ha, insanoğlu. İncitme canı, her can bir kalp, Hakk'a bağlı. İncitme canı, incitme.'' yazılıdır.
Hatırası
Neşet Ertaş’ın adı Kırşehir'deki caddelerde, okullarda bulunmaktadır, ayrıca babası Muharrem Ertaş’la birlikte bir de anıtı bulunuyor. Dünyada robot heykeli yapılmış ilk saz sanatçısıdır. Android heykeli dünyaca ünlü heykel sanatçısı Adil Çelik tarafından yapılmış, Kırşehir Neşet Ertaş Gönül Sultanları Kültür Evi'nde yerini almıştır.[5] Yaşamı, Neşe Dert Aşk adıyla oyunlaştırılmıştır.[6]
Eserleri
Tek parçalar
1957-1979 Yılları arasında Kendisinin bile bilmediği birçok plak albüm yapmıştır. Bazıları şunlardır;
- Çoban
- Hareli Gelin
- Diloylu Halay Havası
- Varıp Bir Kız On Yaşına Değince
- Şeytanın Atına Binip Yeldirme
- Bir Leyla Misali
- Yardan Tatlısı Bulunmaz
- Engeller Koymuyor Yar Sana Varsam
- Ceylan
- Vefasız Yar Aşkına (vay bana vah bana)
- Kıbrıs Destanı (Kıbrıs Barış Harekâtından Sonra Yazmış Olduğu Türküsü)
- Giyindim Kuşandım Gittim Düğüne
- Aşk Elinden Ağlayan
- Sar Leyla Leyla (ayrıldığı karısına yazmıştır)
- Hasta Düştüm
- Tor Şahin Misali
- Uyma Sakın
- Yolcu (Bu dünyaya gelen yolcu)
Albümleri
- 1957 - Neden Garip Garip Ötersin Bülbül
- 1960 - Gitme Leylam
- 1979 - Türküler Yolcu
- 1985 - Sazlı Oyun Havaları
- 1987 - Türkülerle Yaşayan Efsane Deyişler Bozlaklar Türküler
- 1988 - Gönül Ne Gezersin Seyran Yerinde
- 1988 - Kendim Ettim Kendim Buldum
- 1988 - Kibar Kız
- 1989 - Hapishanelere Güneş Doğmuyor
- 1989 - Sazlı Sözlü Oyun Havaları
- 1990 - Gel Gayri Gel
- 1992 - Şirin Kırşehir
- 1993 - Kova Kova İndirdiler Yazıya
- 1995 - Seçmeler 2
- 1995 - Seçmeler 3
- 1995 - Seher Vakti
- 1995 - Altın Ezgiler 3
- 1995 - Benim Yurdum
- 1997 - Nostalji 1
- 1998 - Ölmeyen Türküler 2
- 1999 - Ölmeyen Türküler 3
- 1998 - Gönül Yarası
Neşet Ertaş Külliyatı (15 serilik)
- 1999 - Zülüf Dökülmüş Yüze 1 Kayıt tarihi:1969-1974
- 1999 - Gönül Dağı 2 Kayıt tarihi: 1969-1974
- 1999 - Mühür Gözlüm 3 Kayıt tarihi: 1969-1974
- 1999 - Zahidem 4
- 1999 - Neredesin Sen
- 2000 - Garibin Dünyada Yüzü Gülemez 5 Kayıt tarihi: 1969-1974
- 2000 - Niye Çattın Kaşlarını 6 Kayıt tarihi: 1969-1974
- 2000 - Çiçekdağı 7 Kayıt tarihi: 1969-1974
- 2000 - Ayaş Yolları 8
- 2000 - Sevsem Öldürürler 9 Kayıt tarihi: 1974-1986
- 2000 - Ağla Sazım 10 Kayıt tarihi: 1974-1986
- 2000 - Hata Benim 11
- 2001 - Dostlara Selam 12
- 2001 - Sabreyle Gönül 13
- 2002 - Yar Gönlünü Bilenlere 14
- 2002 - Vay Vay Dünya 15
- 2003 - Gurban Olduğum
- 2008 - Neşet Ertaş 2008
Belgesel
- Can Dündar, Garip: Neşet Ertaş Belgeseli, Kalan Müzik
- TRT İç Yapım, Bozkırın Tezenesi, TRT
- Cine5 İç Yapım, Portreler Neşet Ertaş belgeseli, Cine5
Kaynakça
- "Kendi sesinden hayatı: Bin dokuz yüz otuz sekiz cihana, Kırtıllar köyünde geldin dediler". 15 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2012.
- "Neşet Ertaş'a saygılarla". TRTTürk. 22 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2012.
- "Arşivlenmiş kopya". 23 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2012.
- "Neşet Ertaş'ı kaybettik". 27 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2012.
- "Neşet Ertaş, sevenleriyle buluşacak". Hürriyet Gazetesi. 11 Eylül 2014. 13 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2016.
- "Merakla Beklenen Oyun 'Neşe,Dert,Aşk' Sahnede!." Tiyatro Dünyası, 8 Mayıs 2015. 29 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2018.
