Kırşehir (il)

Kırşehir, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesinde yer alan bir ildir.

Kırşehir
İl

İlin Türkiye'deki konumu
Ülke Türkiye
İdare
 • Vali İbrahim Akın
Yüzölçümü
 • Toplam 6,570 km² (2.530 mil²)
Rakım 985 m (3.231 ft)
Nüfus
 • Toplam 222.707
 • Kır
 54.685
 • Şehir
 168.022
Zaman dilimi UTC+03.00 (UDAZD)
İl alan kodu 386
İl plaka kodu 40

1867 yılında bucak, 1869 yılında ilçe, 1870 yılında sancak olmuş, Avanos, Keskin ve Mecidiye (Çiçekdağı) ilçeleri Kırşehir'e bağlanmıştır. 1921 yılında bağımsız mutasarrıflık, 1924 yılında il olan Kırşehir'e Avanos, Çiçekdağı, Hacıbektaş, Mucur ilçeleri bağlanmıştır. 1944 yılında ilçe olan Kaman, Kırşehir'e bağlanmıştır.

20 Temmuz 1954 tarihinde Osman Bölükbaşı'yı tekrar milletvekili seçtiği için Kırşehir ilçe yapıldı (Adnan Menderes konuyla ilgili Meclis'te 'Türkiye’nin hiçbir vilayetinde yüzde 3’ten fazla oy almayan bir partiye mensup milletvekilini iki seçimde de seçen Kırşehir’in, bir içtimai ve siyasi bünye itibarıyla anormallik göstermekte olduğunu inkâr etmek mümkün değildir; evet, biz açık konuşuruz’ şeklinde konuşmuş ve Osman Bölükbaşı da cevaben; "Vilayeti kaldırdınız, bizi de kaldırın da zulmünüz tamam olsun" demiştir). Nevşehir il, Kırşehir de Nevşehir iline bağlı bir ilçe haline getirilmiş; Çiçekdağı ilçesi Yozgat'a, Kaman Ankara'ya, Hacıbektaş, Mucur ve Avanos da Nevşehir'e bağlanmıştır.

Kırşehir, 1 Temmuz 1957'de Adnan Menderes hükûmeti tarafından tekrar il hâline getirilmiş ve Yozgat'ın Çiçekdağı, Ankara'nın Kaman ve Nevşehir'in Mucur ilçeleri tekrar dâhil edilmiştir.

2016 yılında TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 7 İlçe, 10 belediye, bu belediyelerde 67 mahalle ve ayrıca 252 köy vardır.

Kırşehir adı

Kırşehir tarihi, Hititler dönemi ile anılmaya başlar. Fakat, ilin adının o zaman ne olduğu henüz bilinmemektedir. İlin bir ara Aquae Saravenas (Akova - Saravena) adıyla (M.Ö. 2. yy.) bilindiği anlaşılmıştır. Önceleri Makissos (Macissus) adıyla anılan kent, İmparator I. Justinianus devrinde (527-568) yeniden kurulmuş ve Jüstinianopolis diye anılmaya başlamıştır.

Uçsuz bucaksız kırın ortasında yükselen bu kente Türkler "Kır şehri" adını vermişlerdir. Kır şehri zamanla halk dilinde "Kırşehir" oldu. Bu gün bile bazı köylerinde yaşayan halk, burasını Kır şehri diye anar. Kırşehir ismi Türkçedir.

İklim

Kırşehir'de NAO ve AO indeks pozitif değer aldığında kışlar nispeten ılık ve ağırlıklı yağmurlu, AO ve NAO negatif seyrettiğinde kışları soğuk ve az yağışlı olmak ile birlikte yağışlar çoğunlukla kar şeklinde düşer.[1] Yazları ise sıcak ve genellikle kurak geçen karasal iklim görülür. Son yıllarda, yaz yağışlarında artışlar görülse de, Thorntwait'in iklim tasnifine göre, Kırşehir yarı kurak iklim özelliğine sahiptir. İldeki yıllık sıcaklık ortalaması 11.3 °C, yıllık ortalama yağış miktarı ise 415,9 kg/m²'dir.

Sıcaklık

İldeki dağlık ve ovalık alanlar arasında yıllık ortalama sıcaklık farkı çok fazla değildir. İlçeler arasındaki sıcaklık farkı 1 °C-1.5 °C civarındadır. Merkez ilçede yıllık ortalama sıcaklık 11,3 °C iken, Kaman'da 10.2 °C, Çiçekdağı'nda 11,7 °C, Mucur'da da 11.7 °C, Akçakent'te 9.6 °C, Akpınar'da ise 9.9 °C'dir. Kırşehir'in çevre illerle olan sıcaklık farkı yine 1 °C-1.5 °C dolayındadır. Ankara'da 11,8 °C, Kırıkkale'de 12.5 °C Nevşehir'de 10,5 °C, Yozgat'ta 9,0 °C'dir.

Yağış
Kırşehir'de ortalama aylık yağış dağılımı
Ay Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara
kg/m2 39.6
 
 31.2
 
 35.6
 
 50.2
 
 44.8
 
 31.1
 
 6.6
 
 5.2
 
 13.8
 
 32
 
 43.6
 
 45.8
 

İlçeler

Yönetim
Ayrıca bakınız: Kırşehir'in ilçeleri

İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.

İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)

İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.[2][3]

Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.

Kırşehir Valisi, 1970-Osmancık doğumlu İbrahim Akın’dır. 21 Mayıs 2018 tarihinde İçişleri Bakanlığı Mülkiye Teftiş Kurulu Başkan Yardımcısı iken atanmıştır.[4]

Kırşehir Belediye Başkanı, 1960-Kırşehir doğumlu Selahattin Ekicioğlu (CHP), 31 Mart 2019 seçimlerinde %44,79 oy oranıyla seçilmiştir.[5]

2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Kırşehir İl Genel Meclisi üye sayısı, 10 AK PARTİ, 4 CHP ve 5 MHP olmak üzere 19’dur.[6] Kırşehir Belediye meclisi ise 16 CHP, 11 AK PARTİ ve 4 MHP olmak üzere 31 üyeden oluşur.[7]

2018 Genel seçimleri sonucu, Kırşehir'i temsilen TBMM'e AKP'den 1 milletvekili (Mustafa Kendirli), CHP'den 1 milletvekili (Metin İlhan) seçilmiştir.[8]

Nüfus

TÜİK 4 Şubat 2020 verilerine göre[9]:

  • Kırşehir ili nüfusu: 242.938'dir. Bu nüfusun %82,05'i şehirlerde yaşamaktadır (2019 sonu).
  • İlin yüz ölçümü 6.584 km2'dir. İlde  km2'ye 37 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 92’dir.)
  • İlde yıllık nüfus % 0,44 oranında artmıştır. Nüfusu en çok artan ilçe: Merkez ilçe (% 2,69). Nüfusu en çok azalan ilçe: Akçakent (-% 8,04)

Merkez ilçeyle beraber 7 İlçe, 10 belediye, bu belediyelerde 67 mahalle ve ayrıca 252 köy vardır.

2019 yılı sonunda Kırşehir ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri[10]
İlçe Nüfus

2018

 Nüfus

2019

 Nüfus

Artışı %

 Belediye

Sayısı

 Mahalle

Sayısı

 Köy

Sayısı

 Köy

Nüfusu

 Şehir

nüfusu

 Şehirde

oturan %

 Alanı

 km2[11]

  km2'ye

düşen kişi

Akçakent 4.229 3.889 -8,04 1 3 20 3.050 839 21,57 370 11
Akpınar 7.826 7.465 -4,61 1 6 26 4.608 2.857 38,27 582 13
Boztepe 5.581 5.464 -2,10 1 3 14 2.693 2.771 50,71 747 7
Çiçekdağı 14.735 14.186 -3,73 2 12 45 5.400 8.786 61,93 891 16
Kaman 37.223 35.763 -3,92 2 15 50 12.516 23.247 65,00 1.284 28
Merkez ilçe 153.511 157.635 2,69 2 21 53 9.842 147.793 93,76 1.719 92
Mucur 18.763 18.536 -1,21 1 7 44 5.496 13.040 70,35 992 19
Kırşehir 241.868 242.938 0,44 10 67 252 43.605 199.333 82,05 6.584 37

İlin yıllara göre nüfusları
Kırşehir il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Sıra Fark Şehir - Kır
1965[12]196.83660
  %21     42.000
154.836     %79  
1970[13]214.93260%9
  %25     54.669
160.263     %75  
1975[14]232.85363%8
  %30     70.532
162.321     %70  
1980[15]240.49765%3
  %35     83.965
156.532     %65  
1985[16]260.15665%8
  %40     103.483
156.673     %60  
1990[17]256.86263-%1
  %49     126.406
130.456     %51  
2000[18]253.23967-%1
  %58     147.412
105.827     %42  
2007[19]223.17067-%12
  %66     147.073
76.097     %34  
2008[20]222.73567-%0
  %67     149.382
73.353     %33  
2009[21]223.10267%0
  %69     154.205
68.897     %31  
2010[22]221.87670-%1
  %71     156.731
65.145     %29  
2011[23]221.01567-%0
  %72     158.179
62.836     %28  
2012[24]221.20968%0
  %73     161.978
59.231     %27  
2013[25]223.49868%1
  %74     165.717
57.781     %26  
2014[26]222.70770-%0
  %75     168.022
54.685     %25  
2015[27]225.56269%1
  %77     173.222
52.340     %23  

Konum

Konum Bilgileri Tablosu
Konum Bilgileri
İlçe Kuruluş Yılı[28] Alanı km² Rakım mt. Merkeze km[29] Ulaşan Yollar[29]
Akçakent 1990 370 1.410 65 -06=>40-01-02
Akpınar 1987 582 1.163 40 -09, 40-78
Boztepe 1990 747 1.167 15 -08 (Kırşehir)=>40-03
Çiçekdağı Cumh.önce 891 935 66 -06, E E88 / -16
Kaman 1944 1.284 1.128 53 -08, 40-77, 40-75, 40-80
Kırşehir Merkez   1.719 991   -08, 40-03, 40-75, -04
Mucur Cumh.önce 992 1.071 23 -08, 40-25, -10
Kırşehir 1957 6.584      

Spor
Ana madde: Kırşehir'de spor

2018-2019 Sezonu sonunda, Kırşehir Belediyespor, 2. Lige yükselmiştir. BAL takımı Kırşehir Çayağzıspor küme düşmüştür. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi hentbol erkekler süper liginden küme düşmüştür. Kırşehir'in voleybol bölgesel liglerinde de 1 takımı vardır.

Futbol Türkiye Kupası 'nda Kırşehir Belediyespor, 3 turda Altay 'a elenmiştir.

Önemli spor tesisleri: Ahi Stadyumu (7.500), Kındam Spor Salonu (1.500) ve Merkez Kapalı Yüzme Havuzu (750).

İlin milletvekilleri
Ana madde: Kırşehir milletvekilleri
  • Metin İlhan
  • Mustafa Kendirli

İlin valileri

Görüntüler
  • Ahi Evran Türbesi.
  • Ahi Evran Türbesi bilgilendirme levhası.
  • Çüğün gölü.
  • Cacabey camii ve medresesi

Ayrıca bakınız

Notlar
  1. NOAA 15 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Climate Prediction Center
  2. "Özel İdare-Hukuki Yapı ve Görevler". 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2020.
  3. "İL ÖZEL İDARESİ KANUNU" (PDF). 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2020.
  4. "Valimiz". 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2020.
  5. "Başkanımız Hakkında". 12 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  6. "Meclis Üyeleri". 9 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  7. "Mahalli İdareler Seçimi". 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2020.
  8. "Seçim Sonuçları". 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2020.
  9. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr 25 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TUİK 4 Şubat 2020 verileri
  10. "TÜİK-Merkezi Dağıtım Sistemi". 25 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
  11. "İL VE İLÇE YÜZ ÖLÇÜMLERİ" (PDF). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
  12. "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  13. "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  14. "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  15. "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  16. "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  17. "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  18. "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  19. "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  20. "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  21. "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  22. "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  23. "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  24. "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
  25. "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
  26. "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  27. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
  28.  İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
  29. Karayolları Genel Müdürlüğü

Kaynakça
  • Kültür ve Medeniyet Şehri Kırşehir, T.C. Kırşehir Valiliği, Ankara 1998, 215 s.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.