Otağ İyesi

Otağ İyesi – Türk, Altay ve Moğol halk kültüründe ve inanışında çadırın koruyucu ruhu. Otak İyesi de denir. Eşanlamlı olarak Çadır (Şatır, Çatır, Çedir) İyesi, Çerge İyesi ve Tirme İyesi tabirleri de kullanılır. Moğollar Macan (Majkan, Mayhan, Maykan) Ezen veya Asar Ezen derler. Alaçık İyesi de yine benzer bir varlığı ifade eder. Her çadır için farklı bir İye vardır. Türk kültüründe otağ önemli bir yere sahiptir. Türk ve Moğol İmparatorlarının hiç kapatılmayan ve kırk öküz tarafından çekilen Otağlarının bulunduğu tarihsel kayıtlarda mevcuttur. Bu otağ yerleşik kültürdeki sarayın yerini tutmaktadır. Macarca Sator olarak geçer. Kırgız bayrağında yer alan kesişen altı yol motifi, Kırgız çadırlarının tepe penceresinde tahtadan yapılan bir desendir. Bu Geleneksel Kırgız çadırının üst bölümünde bulunan ve bakıldıginda içeriden güneşin görüldügü “Tündük” sembolüdür.

Etimoloji

• Otağ: (Ot/Od/Ud) kökünden türemiştir. Od (Ateş) ile bağlantılıdır. İçinde ateş yakılan barınak demektir. Oda kelimesi de yaklaşık aynı anlama sahiptir.
• Çadır: (Çad/Çat) kökünden türemiştir. Çatmak kökünden gelir. Çatkı, çatı sözcükleri ile aynı kökene sahiptir. Farsçaya Türkçeden geçmiştir.
• Çerge: (Çer/Yer) kökünden türemiştir. Kurmak, sermek anlamları taşır. Yer sözcüğü ile bağlantılıdır.

Kaynakça

• Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.