Soy tükenmesi

Soy tükenmesi, biyolojide ve ekolojide, bir türün veya cinsin varlığının sona ermesi, biyosferin küçülmesidir.

Korunma durumu Soyun tükenme riski

Soy tükenmesi

Tükenmiş Doğal ortamında tükenmiş

Tehdit altında

Kritik tehlikede Tehlikede Hassas

Düşük risk

Neredeyse tehdit altında Asgari endişe

Ayrıca

Yetersiz veri Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği IUCN Kırmızı Listesi

Dodo, en çok anılan soyu tükenmiş hayvanlardan biri

Tükenme çeşitleri

Birçok hayvan çeşidinin soyu daha ilk insan ortaya çıkmadan tükenmiştir (dinozor vb.). Ancak Dünya Korunma Birliğinin oluşturduğu kırmızı listede sadece yakın zamanda nesli tükenmiş türler yer alır (Dodo, Tazmanya kurdu, Falkland tilkisi vb.).

Genelde o türdeki son canlının ölümü, soy tükenme ânı olarak kabul edilir, ancak soyun devam etmesi için gerekli olan canlı sayısı çok daha önceden yitirilmiş olabilir. Örneğin Pinta Adası kaplumbağasının (Geochelone nigra abingdoni) sadece 1 erkek üyesi kalmıştır. Bu üyenin adı Yalnız George'dur. Bazen bir canlının neslinin tam tükenip tükenmediği bilinmez (Çin nehir yunusu vb.). Bunun gibi durumlarda bu tür kritik tehlikede kabul edilir. Ayrıca çok nadir bir durum olarak, neslinin tükendiği sanılan bir hayvanın hâlâ yaşıyor olduğu ispatlanabilir (Takahe, Keseli sincap vb.). Bu durumda bu tür Lazarus taksonuna girer.

Tükenme nedenleri

Soy tükenmesinin birçok nedeni vardır. Örneğin dinozorların nesli, çok büyük bir göktaşı nedeni ile tükenmiştir. Veya Buzul Çağı'nda yaşamış hayvanların nesli sıcağa uyum sağlayamadıkları için tükenmiştir (mamut vb.). Ancak birçok türün tükenmesine neden olan en önemli unsur insandır.

Avcılık, kirlenme, yabancı türlerin getirilmesi ve doğal yaşam alanının tahribatı soy tükenmesinin nedenlerinden birkaçıdır. Dünya Korunma Birliği'ne göre 1500 yılından itibaren 784 türün tükendiği kesin olarak kanıtlanmıştır.

Ayrıca bakınız

• Nesli tehlikedeki türler
• IUCN Kırmızı Listesi