Turan Emeksiz

Turan Emeksiz (1940, Gündüzbey - 28 Nisan 1960, İstanbul), Demokrat Parti tarafından önerilen Tahkikat Komisyonunun kurulmasına dair kanunun kabul edilmesi üzerine 28 Nisan 1960 sabahı İstanbul Üniversitesi bahçesinde düzenlenen protesto mitingi sırasında öldürülen üniversite öğrencisidir.

Turan Emeksiz
Doğum 1940
Gündüzbey, Yeşilyurt, Malatya
Ölüm 28 Nisan 1960
Beyazıt Meydanı, İstanbul
Ölüm sebebi Polis şiddeti
Milliyet Türk
Vatandaşlık Türkiye
Tanınma nedeni 28 Nisan 1960 Beyazıt Olayları'nda polis kurşunu sonucu aort damarından vurularak öldürülmesi.[1]

Üniversite öğrencilerinin düzenledikleri bu miting sırasında, polislerin okul bahçesine girmeleri üzerine olaylar büyümüş ve Beyazıt Meydanı'na kadar genişlemiştir. Bu sırada polisler tarafından öğrencilere ateş açılmış ve Malatya doğumlu Orman Fakültesi öğrencisi 20 yaşındaki Turan Emeksiz öldürülmüştür. Memleketi Malatya'da ismi bir caddeye ve bir liseye verilmiştir. Ancak 12 Eylül 1980 darbesi sonrasında bu caddenin ismi Milli Egemenlik Caddesi, lisenin adı ise Malatya Lisesi olarak değiştirilmiştir. Caddenin adı yoğun istek üzerine 2013 yılında yeniden Turan Emeksiz yapılmış ancak, Lisenin adı Malatya Lisesi olarak kalmıştır.

İstanbul Üniversitesi öğrenci yemekhanesine ismi verilmiştir. Ayrıca İstanbul'da şehir hatları vapuruna ismi verilmiştir. Bu vapur şu anda Mudanya'da restoran olarak kullanılmaktadır. Ayrıca İstanbul Üniversitesi Beyazıt kampüsünde anıtı, Cağaloğlu'ndaki Eminönü Halk Eğitim Merkezi önünde mermer bir büstü ile Malatya'da bir büstü bulunmaktadır. Ayrıca Gaziantep'te bir mahalleye, Ankara'da Irak ve Kanada Büyükelçiği önündeki sokağa ismi verilmiştir. Turan Emeksizin Malatya Atatürk Anıtı yakınında bulunan büstü, 12 Eylül öncesinde TÖB-DER ve sol görüşlü kişilerin yaptığı bir yürüyüş sonunda Atatürk Anıtı önündeki saygı duruşu sırasında az sayıdaki ülkücünün provokasyonu ile polisin kitleye müdahalesi sonucu çıkan karışıklıkta parçalanmış ancak yerine yenisi konmamıştır.

Kültürel etkileri
  • Enver Gökçe - Turan Emeksiz (daha sonradan Ahmet Kaya tarafından "Katlime Ferman" adıyla bestelenmiştir)
  • Nâzım Hikmet, Mayıs 1960'ta yazdığı "Beyazıt Meydanındaki Ölü" başlıklı şiiriyle Emeksiz'i anmıştır.
  • Cahit Külebi, 1960'ta yazdığı "28 Nisan" başlıklı şiirinde bu olaylardan bahsetmiştir.[2]
  • Tarık Zafer Tunaya, Türkiye'nin Siyasi Hayatında Batılılaşma Hareketleri isimli akademik kitabını "Atatürk Devrimi'ni hayatları pahasına korumayı bilmiş olan, yeni bir devrin öncüsü, şerefli bir neslin temsilcileri"[3] olarak tanımladığı 28 Nisan gençlerine ithaf etmiştir.

Kaynakça
  1. Kılıç, Sultan. "Turan Emeksiz'i daha kaç kez kurşunlayacaksınız?". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2015.
  2. ""28 Nisan"". 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2020.
  3. Türkiye'nin Siyasi Hayatında Batılılaşma Hareketleri, Tarık Zafer Tunaya, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, ISBN 975-6857-92-7

Konuyla ilgili yayınlar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.