Tuzla Uluslararası Havalimanı

Tuzla Uluslararası Havalimanı (Boşnakça: Međunarodni aerodrom Tuzla/Међународни аеродром Тузла); (IATA: TZL, ICAO: LQTZ), Bosna-Hersek'in Tuzla şehrinin yakınlarında bulunan bir havalimanıdır. Tuzla Uluslararası Havalimanı, Saraybosna Uluslararası Havalimanı'ndan sonra Bosna-Hersek'teki en büyük ikinci havalimanıdır. Havaalanı, Bosna-Hersek'in düşük maliyetli havayolu merkezi olarak biliniyor, çünkü diaspora ve komşu ülkelerden Hırvatistan ve Sırbistan'dan seyahat edenler tarafından kullanılıyor. Havalimanı sivil havacılığın yanı sıra aynı zamanda bir askeri hava üssü olarak da kullanılmaktadır.

Tuzla Uluslararası Havalimanı Međunarodni aerodrom Tuzla Међународни аеродром Тузла Međunarodna zračna luka Tuzla
IATA: TZL - ICAO: LQTZ BNX Bosna-Hersek haritasında havalimanının yeri
Özet
Havalimanı tipi	Sivil/askerî
Sahibi/İşleticisi	Tuzla Kantonu hükümeti
Yer	Dubrave Gornje, Bosna-Hersek
Açılış	10 Ekim 1998
Rakım (ODS)	765 ft / 233 m
Koordinatlar	44°27′31″K 18°43′29″D
Web sitesi	tuzla-airport.ba
Harita
Pistler
Yön uzunluk yüzey ft m 09/27 8,152 2,500 Asfalt
İstatistikler (2019)
Yolcu sayısı	593.083 % 1.4
Uçak hareketleri	3.911 % 2.3
Yük (ton cinsinden)	109 % 52.3
Kaynak: Bosna Hersek Sivil Havacılık Müdürlüğü (BHDCA)[1]

Tarihçe

İlk yılları

Tuzla Uluslararası Havalimanı bir zamanlar eski Yugoslavya'nın en büyük askerî havalimanıydı. 350. Keşif Havacılık Filosu'da bir süre burada faaliyet gösterdi.

1990'ların başlarında, hala Yugoslavya içinde ve Bosna Savaşı'nın başlamasından önce, Yugoslav şirket Air Commerce Saraybosna ve Tuzla'dan Avusturya ve İsviçre'ye ticari uçuşlar gerçekleştirdi.[2]

1992 yılında Birleşmiş Milletler Koruma Gücü'nün kontrolü altına alındı ve 1996'dan itibaren Dayton Anlaşması'nın uygulanmasını denetlemekle görevli Uygulama Gücü'nün (IFOR) ana merkezi haline geldi. 1998'de Tuzla Kantonu, hava limanını sivil havacılığın kullanımına açtı. 10 Ekim 1998'de sivil ve askerî havalimanı olarak hizmete açıldı. Tuzla Uluslararası Havalimanı , uluslararası askeri geri çekilmenin tamamlanmasının ardından, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü'nün dayattığı tüm teknik gereklilikleri ve standartları uygulamaya başladı.

2000ler-günümüz

Son olarak, 5 Haziran 2008 tarihinde Tuzla Uluslararası Havalimanı, uluslararası hava taşımacılığında bir yıl süreyle geçerli olan kamu kullanımına ilişkin geçici sertifika aldı.[3] BH'deki sivil havacılık yetkili kurumları tarafından yapılan genel denetimin ardından 5 Haziran 2009 tarihinde Tuzla Uluslararası Havalimanı, uluslararası hava taşımacılığında sınırsız geçerlilik süresi ile kamu kullanımına ilişkin sertifika almaya hak kazandı.[3]

Haziran 2015'te Macar düşük maliyetli hava yolu şirketi Wizz Air, havalimanında bir Airbus A320'yi temel alarak Tuzla'da bir işletim üssü açtı.[4] Üs açılışından sonra Tuzla'dan toplam Wizz Air destinasyonları yaz uçuş programında haftalık 22 kalkış da dahil olmak üzere 9'a yükseldi. 2 Haziran 2016'da Turkish Cargo, Tuzla'dan İstanbul Atatürk Havalimanı'na uçuşlarına başladı. Türk hükümeti Bosna-Hersek'ten 15 bin ton taze et ve et ürünü ithal etti. 2016 yılında Airbus A330 kargo uçağı ile toplam 90 uçuş planlandı. Bu, o tarihte Bosna-Hersek'e gidiş ve dönüş seferi gerçekleştiren tek geniş gövdeli uçak uçuşuydu.[5] Wizz Air, 31 Ağustos 2016 tarihinde, ikinci uçağını 27 Mart 2017 tarihi itibarıyla Tuzla Havalimanına yerleştireceğini duyurdu. Havayolu, Mart 2017'den itibaren Tuzla'dan Almanya'da Köln/Bonn, Friedrichshafen ve Nürnberg'e, Slovakya'da Bratislava'ya ve İsveç'te Växjö'ye kadar beş yeni noktaya hizmet vermeye başladı. Wizz Air ayrıca Tuzla'yı 30 Ekim'den itibaren Birleşik Krallık'ta Londra-Luton, 31 Ekim'den itibaren Danimarka'da Billund ve 17 Aralık'tan itibaren Berlin-Schönefeld'e bağlayan yeni güzergahlarını duyurdu. Böylece havayolunun toplam haftalık uçuş sayısı 43 gidiş dönüş uçuşa yükseldi ve 7 ülkede 16 varış noktasına hizmet vermeye başladı.[6] 2 Kasım 2016 tarihinde Tuzla Uluslararası Havalimanı'nın terminal genişletme ve rekonstrüksiyon çalışmalarının başladığı duyuruldu. Yeni binanın yıllık kapasitesi 700.000 yolcu olacak şekilde tasarlandı.[7] Yeniden yapılanma Mayıs 2019'da tamamlandı.[8] 2017, Tuzla Havalimanı'nın ilk kez yarım milyon yolcuyu geçtiği rekor bir yıl oldu. Wizz Air, Haziran 2018'de Tuzla'dan Almanya'da Karlsruhe/Baden-Baden uçuşlarına başladı.

Tesisler

Terminal

1998 yılında açılan yolcu terminal binası, yoğun saatte 350 yolcu kapasitesine sahiptir. Yolcu terminali 2015 yılında kapasitesine ulaştı. Bosna-Hersek Federasyonu Hükümeti 2016 yılı bütçesinde yeni bir terminal binası için 2 milyon KM (yaklaşık 1 milyon €) tahsis etme kararı alırken, Tuzla Kantonu Hükümeti yeni ve geliştirilmiş yaklaşım aydınlatma sisteminin kurulumu için 500.000 KM'lik bir bütçe sağladı.[9] Birçok araç kiralama acentesinin havalimanında ofisleri mevcuttur ve havalimanı da karayolu taşıtları için uzun süreli park imkânı sunmaktadır.

Apronlar

Tuzla Havalimanı'nda şu anda üç aprondan ikisi kullanılmaktadır.[10] Kullanılan iki aprondan bir tanesi 116 x 106 metre büyüklüğündeki yolcu uçağı apronu ve yaklaşık aynı büyüklükte kargo apronudur. Apronlar, tüm uçak sınıflarına hizmet vermek için tasarlanmıştır. İki orta boy uçak modeli Boeing 737 veya Airbus 320, terminal binasının yanındaki yolcu apronunu aynı anda kullanılabilir. Tuzla Uluslararası Havalimanı, 2016 yılında İstanbul'dan Airbus A330F ile 130 kargo uçuşunun yapılması için Türk Hava Yolları ile anlaşma imzaladı.

Havayolları ve destinasyonlar

Tuzla Uluslararası Havalimanı'na indikten sonra Wizz Air uçağı taksi pozisyonunda

Yolcu

Hava yolları	Uçuş noktaları
Freebird Hava Yolları	Sezonluk charter: Antalya[11]
Wizz Air	Basel/Mulhouse/Freiburg, Berlin-Schönefeld, Billund, Köln/Bonn, Dortmund, Eindhoven, Friedrichshafen, Gothenburg, Hahn, Karlsruhe/Baden-Baden, Malmö, Memmingen Sezonluk: Stockholm–Skavsta, Växjö, Viyana

Kargo

Hava yolları	Uçuş noktaları
Turkish Cargo	İstanbul Atatürk[12][13]

İstatistikler

Yolcu gelişimi

Yıl/Ay[1]	Ocak	Şubat	Mart	Nisan	Mayıs	Haziran	Temmuz	Ağustos	Eylül	Ekim	Kasım	Aralık	Toplam	Değişim
2020	35.188	36.438	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	71.626	6,90%
2019	36.341	30.658	35.679	56.276	52.425	59.581	67.794	66.732	56.412	54.018	35.484	41.617	593.083	1,45%
2018	40.563	35.976	43.112	52.638	49.371	53.709	67.438	65.364	56.062	50.122	30.763	39.471	584.589	9,0%
2017	26.554	23.105	29.116	50.763	47.701	49.662	63.173	63.788	52.816	51.556	37.432	40.178	535.834	72,1%
2016	19.234	19.939	23.598	25.261	27.324	26.673	32.229	31.046	27.793	27.621	23.619	27.061	311.398	20,2%
2015	12.960	12.005	14.474	17.311	18.082	21.563	33.666	33.007	28.900	27.167	22.462	17.427	259.074	71,2%
2014	8.276	6.455	7.289	9.495	9.343	12.195	19.887	19.253	16.967	16.299	12.363	13.531	151.353	146,0%
2013	1	0	0	0	455	6.251	11.868	11.000	9.071	8.673	7.359	6.835	61.513	1.367,7%
2012	8	0	51	13	2	854	1.762	1.243	195	59	4	0	4.191	7,4%
2011	0	0	12	54	8	1.143	1.506	965	10	426	403	0	4.527	N/A

Yolcu güzergah istatistikleri

Varış noktasına göre Tuzla Havaalanı yolcu sayısı (2018)[14]

Sıra	Havalimanı	Yolcu	% değişim 2017/2018
1	Basel/Mulhouse/Freiburg	63.615	28,50
2	Dortmund	60.621	21,77
3	Malmö	58.570	3,73
4	Gothenburg	50.751	0,35
5	Berlin-Schönefeld	41.184	30,16
6	Hahn	39.812	4,60
7	Memmingen	38.830	17,60
8	Köln/Bonn	36.930	20,69
9	Friedrichshafen	33.168	25,13
10	Stockholm–Skavsta	25.322	0,73

Varış noktasına göre Tuzla Havaalanı yolcu sayısı (2017)[15]

Sıra	Havalimanı	Yolcu	% değişim 2016/2017
1	Malmö	56.461	26,72
2	Gothenburg	50.930	18,46
3	Dortmund	49.781	0,93
4	Basel/Mulhouse/Freiburg	49.503	28,95
5	Hahn	38.058	22,76
6	Memmingen	33.016	4,30
7	Friedrichshafen	26.506	0.0
8	Stockholm–Skavsta	25.510	13,16
9	London–Luton	20.708	0,0
10	Växjö	20.269	0,0

Yük istatistikleri

Yıl	Yüklenen (t)	Boşaltılan (t)	Toplam kargo (t)
2017	249.6	-	249.6
2016[16]	6.065,92	3.83	6.062,09
2015	219.557	16.689	236.246
2014	55.559	53.793	109.392

Yer taşımacılığı

Tuzla Havalimanı, doğuda Kaleja'ya ve batıda Živinice'ye giden ikincil bir yolda yer almaktadır. Saraybosna, Tuzla ve ülkenin diğer şehirlerine giden ana yol buradan bağlanır.

Banja Luka, Saraybosna ve Tuzla'dan havalimanına çift yönlü otobüs seferleri mevcuttur

Ayrıca bakınız

• Bosna-Hersek'teki havaalanları listesi

Kaynakça

1. "Arşivlenmiş kopya". 27 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
2. Airways: A Global Review of Commercial Flight, Volume 8 15 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Airways International, Incorporated, 2001, page 4
3. "Tuzla International Airport". Tuzla International Airport. 23 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2013.
4. "Wizz Air opens Tuzla base". Exyuaviation. 28 Haziran 2015. 28 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
5. Bosnian, Flying (3 Haziran 2016). "Bosnia and Herzegovina aviation news: ✈ Turkish Airlines Airbus 330 cargo flights from Tuzla Int. Airport". 29 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
6. "Welcome to the world of opportunity! - Wizz Air". wizzair.com. 13 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
7. Bosnian, Flying (2 Kasım 2016). "Bosnia and Herzegovina aviation news: ✈ Tuzla airport: photos of proposed terminal building". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
8. "Tuzla Airport to open new look terminal next month". 7 Nisan 2019. 13 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
9. "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
10. "Archived copy". 25 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2015.
11. Bosnian, Flying (1 Nisan 2019). "Bosnia and Herzegovina aviation news: ✈ Summer Charter flights Tuzla-Antalya". 29 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
12. "Nakon višemjesečne pauze: Sa tuzlanskog aerodroma poletio prvi avion s mesom za Tursku". Klix. 2 Haziran 2016. 19 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2019.
13. Flightradar24. "Live Flight Tracker - Real-Time Flight Tracker Map". Flightradar24. 24 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
14. Bosnian, Flying (6 Mart 2019). "Bosnia and Herzegovina aviation news: ✈Bosnia and Herzegovina-Germany air traffic report". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
15. Bosnian, Flying (15 Eylül 2018). "Bosnia and Herzegovina aviation news: ✈Tuzla Airport air traffic data for 2017". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
16. "Statistics" (PDF). www.bhdca.gov.ba. 2016. 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2019.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Tuzla Uluslararası Havalimanı ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.

• Official website13 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Great Circle Mapper'deki LQTZ havalimanı bilgileri. Kaynak: DAFIF (Ekim 2006'da geçerli).
• World Aero Data'da LQTZ hakkında bilgiler. Kaynak: DAFIF.