Vişneli, Tortum

Vişneli, Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı bir mahalledir. Erzurum ili büyükşehir belediyesi olmadan önce bir köydü.

Köydeki Ekeki Kilisesi, 9. yüzyılda inşa edildi. 1960'ların başında yıkılıp yerine cami yapıldı. Fotoğraf: 1917.
Vişneli
Mahalle

Ülke  Türkiye
İl Erzurum
İlçe Tortum
Coğrafi bölge Karadeniz Bölgesi
Nüfus
 (2000)
 • Toplam 307
Zaman dilimi UTC+03.00 (UDAZD)
İl alan kodu 0442
Posta kodu 25430
Resmî site

Tarihçe

Eski adı Ekeki olan köyün adı eski Osmanlı kayıtlarında Ekik (اكیك) olarak geçer.[1] Gürcü Krallığı döneminde, 9. yüzyılda inşa edilmiş olan Ekeki Kilisesi köyün eski bir yerleşme olduğunu, kilisedeki Gürcüce ve Yunanca yazıtlar bu dillerde ibadet eden bir nüfusun olduğunu göstermektedir.[2][3]

Gürcü kralı II. Giorgi'nin Kveli Kalesi Savaşı'nda yenilmesinin ardından Ekeki ve Karadeniz kıyısına kadar Tao-Klarceti bölgesi Büyük Selçuklular tarafından istila edildi. Daha sonra birleşik Gürcü Karllığı ve Samtshe-Saatabago (1268-1625) yönetimi altında kalan köy, 16. yüzyılın ortasında Osmanlıların eline geçti ve yöre Çıldır Eyaleti içinde yer aldı. 1694-1732 yıllarını kapsayan Osmanlı cebe defterine göre köy bu eyalete bağlı Tortum livasının Anzav nahiyesine bağlıydı.[4]

Ekeki’de yer alan en önemli tarihsel yapılar Ekeki Kilisesi ve Ekeki Kalesi'dir. 9. yüzyılda inşa edilen bu Gürcü kilisesi, Osmanlı döneminde cami olarak kullanılmıştır.[3] Kilise 1960’ların başında yıkılmış, taşlarıyla köyün camisi ve caminin avlu duvarları inşa edilmiştir. Ekeki Kilisesi'nin yakından başka bir kilise daha vardır. Bu yapının Ekeki Manastırı’nın küçük kilisesi olduğu tahmin edilmektedir. Ekeki Klaesi ise, köyün 2,2 kilometre doğusunda, iki derenin birleştiği yerde yer alır. Moloz taşlardan inşa edilmiş olan kale bugün yıkık durumdadır. Ekeki Kalesi’nin kuzeydoğu kesiminde tek nefli bir kilise bulunmaktadır. Bu yapının kalenin kilisesi olduğu sanılan küçük bir kilise daha vardır.[5][6]

Coğrafya

Erzurum kentine 78 km, Tortum kasabasına 15 km uzaklıktadır.

Nüfus
Yıllara göre mahalle nüfus verileri
2007
2000 307
1997 253

Kaynakça
  1. Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis 1979, s. 292.
  2. Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 65, 248, ISBN 9789941478178.
  3. Ekvtime Takaişvili, 1917 Yılında Güney Gürcistan'da Arkeolojik Araştırma Gezisi, 1960, Tiflis, s. 69.
  4. Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis 1979, s. 145.
  5. "Ekeki", Tao Klarceti - Tarih ve Kültür
  6. 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 174-175.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.