Çin ekonomik reformu
Çin ekonomik reformu (Basitleştirilmiş Çince: 改革开放; Geleneksel Çince: 改革開放; pinyin: Gǎigé kāifàng, harfi harfine "reform ve açılma"), Çin'de Deng Şiaoping önderliğiyle Çin Komünist Partisi'ndeki reformist kesimlerin Aralık 1978'de başlattığı ve "Çin değerleri ile sosyalizm" olarak anılan ekonomik reform programına ilişkindir.
19. yüzyıl öncesinde Çin, dünyanın en büyük ve en gelişmiş ekonomilerinden birine sahipti.[1] 18. yüzyılda Adam Smith, Çin'in uzun zamandan beri dünyanın en zengin, yani en bereketli, en çalışkan, en müreffeh ve en şehirleşmiş ülkelerinden biri olduğunu ileri sürdü.[2] Ekonomik büyüme 16. yüzyıldan itibaren durmaya başladı[3] ve 1930'larda kısa süreli bir toparlamanın dışında 19. yüzyılda ve 20. yüzyılın büyük bir kısmında mutlak anlamda geriledi.[4]
Pazar ilkelerini getiren ekonomik reformlar 1978'de başlamış ve iki aşamada gerçekleşmiştir. İlk aşama kapsamında 1970'lerin sonlarında ve 1980'lerin başında tarım dekollektifleştirildi, ülke yabancı yatırıma açıldı ve girişimcilerin işletmeye başlamasına izin verildi. Bununla birlikte, çoğu sanayi hâlâ devlet mülkiyetinde kaldı. 1980'lerin sonlarında ve 1990'larda reformun ikinci aşaması, bankacılık ve petrol gibi sektörlerde devlet tekelleri kalmış olmasına rağmen, devlete ait sanayinin özelleştirilmesi ve kontrat yapması ve fiyat kontrollerinin, korumacı politikaların ve düzenlemelerin kaldırılmasını içeriyordu. Özel sektör, 2005 yılına kadar Çin'de gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 70'ini oluşturan olağanüstü bir büyüme kaydetti.[5] 1978'den 2013'e kadar benzeri görülmemiş bir büyüme gerçekleşti; ekonomi yılda% 9.5 arttı. Muhafazakâr Hu-Vın Yönetimi, bazı reformları geri çevirerek 2005 sonrasında ekonomiyi daha fazla denetledi ve kontrol etti.[6]
Çin'deki ekonomik politikaların başarısı ve bunları uygulama şekilleri Çin toplumunda muazzam değişikliklerle sonuçlanmıştır. Büyük ölçekli hükûmet planlama programlarının piyasa özellikleriyle birleştirilmesi yoksulluğu asgariye indirirken, gelirler ve gelir eşitsizlikleri arttı ve Yeni Solun öncülük ettiği tepkilere yol açtı. Akademik çevrelerde Çin'deki "çift yönlü" ekonominin başarısının nedeni tartışılmakta ve hem Doğu Bloku ile Rusya'da sosyalizmi reform etme çabalarıyla hem de diğer gelişmekte olan ülke ekonomilerinin büyümesiyle karşılaştırılmıştır.
Ayrıca bakınız
Literatür
- Brandt, Loren (2008). "China's Great Transformation". Brandt, Loren; Rawski, G. Thomas (Edl.). China's Great Transformation. Cambridge: Cambridge University Press.
Kaynakça
- "Dahlman, Carl J; Aubert, Jean-Eric. China and the Knowledge Economy: Seizing the 21st century. WBI Development Studies. World Bank Publications. 30 Ocak 2008 tarihinde erişilmiştir". 4 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2017.
- Ulusların Zenginliği ("The Wealth of Nations"), Adam Smith, 1776
- Maddison, Angus (2007): "Contours of the World Economy, 1–2030 AD. Essays in Macro-Economic History", Oxford University Press, ISBN 978-0-19-922721-1, sayfa 382, tablo A.7.
- Brandt 2008, s. 4.
- Engardio, Peter (21 Ağustos 2005). "'China Is a Private-Sector Economy'". Bloomberg Businessweek. 29 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2017.
- Scissors, Derek (May–Haziran 2009). "Deng Undone: The Costs of Halting Market Reform in China". Foreign Affairs. 88 (3). 21 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2017.