Abdi İpekçi

Abdi İpekçi (9 Ağustos 1929 - 1 Şubat 1979), Türk gazeteci ve yazar.

Abdi İpekçi
Doğum 9 Ağustos 1929(1929-08-09)
İstanbul, Türkiye
Ölüm 1 Şubat 1979 (49 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Ölüm sebebi Suikast
Defin yeri Zincirlikuyu Mezarlığı
Milliyet Türk
Eğitim Galatasaray Lisesi
İstanbul Üniversitesi
Meslek Gazeteci ve yazar
Etkin yıllar 1954-1979
Evlilik
Sibel İpekçi
(e. 1956; ö. 1979)
[1]
Çocuk(lar) Nükhet İpekçi (d. 19 Nisan 1957)[2]
Sedat İpekçi (d. 28 Ekim 1961)[3]
Akraba(lar) İsmail Cem (kuzen)[4]

Yaşamı

İlköğrenimini gördükten sonra Galatasaray Lisesi'ni bitirdi. Bir süre sonra eğitimini Hukuk Fakültesinde sürdürdü. Yeni Sabah, Yeni İstanbul ve İstanbul Ekspres Gazetesi gibi çeşitli gazetelerde spor muhabiri, sayfa sekreteri ve yazı işleri müdürü olarak çalıştı. Ali Naci Karacan'ın çıkardığı Milliyet Gazetesi'nin yazı işleri müdürü (1954), bir süre sonra da genel yayın müdürü oldu.

1961 yılından öldürüldüğü 1 Şubat 1979 tarihine kadar aynı gazetenin başyazarlığını da yürüten Abdi İpekçi, Türkiye Gazeteciler Sendikası, Türkiye Basın Enstitüsü Başkanlığı, İstanbul Gazeteciler Cemiyeti ve Uluslararası Basın Enstitüsünün ikinci başkanlığı, Basın Şeref Divanı genel sekreterliği gibi vazifelerde bulundu. Yazılarında Atatürkçülüğü, barışı, düşünce özgürlüğünü, ülkenin bağımsızlık ve bütünlüğünü savundu. Eski Dışişleri Bakanı İsmail Cem ile kuzenlerdir.[5]

Suikast ve ölümü
Ana madde: Abdi İpekçi suikastı

1970'li yıllardaki kargaşa ve terörün önlenmesi için iktidar ile muhalefet önderleri arasında yapıcı bir uzlaşı sağlanmasından yana olan, devlet yönetiminde partizanlığın ve duygusallığın yerini akılcı, çağdaş, ılımlı bir uygulamanın almasını isteyen İpekçi, 1 Şubat 1979 gecesi İstanbul Maçka'daki evinin yakınlarında aracındayken Mehmet Ali Ağca tarafından öldürüldü. Mehmet Ali Ağca'nın verdiği ifade de Abdi İpekçi'ye 5-6 el ateş ettiğini söylemiştir. Ancak olay yerinde 9 mermi kovanı ele geçirilmiştir. Bu da bir ikinci kişinin olduğunu göstermiştir. O da Oral Çelik'tir. Oral Çelik ile Mehmet Şener suikastı beraber tasarlamış, Mehmet Ali Ağca da tetikçi olarak sonradan aralarına katılmıştır.

Mehmet Ali Ağca, İpekçi suikastından idamla yargılanırken 1979 yılında ülkenin en iyi korunan askeri cezaevlerinden biri olan Maltepe Askeri Cezaevi’nden kaçırıldı.

Abdullah Çatlı, Bedrettin Cömert suikastinden aranırken 1978 Ağustos’unda Sakarya’da yakalandı. 48 saat sonra serbest bırakıldı. Uğur Mumcu’nun İpekçi cinayetinin kilit ismi dediği Çatlı 1982 Şubat’ında bu kez ‘MHP’ davasıyla aranırken, Zürih’te Mehmet Şener ile birlikte sahte pasaport ile yakalandı ve yine 48 saat sonra salıverildi.

Uğur Mumcu: "Şener geri verilirse İpekçi kıyası aydınlatılır, yitirilen her saniye önemli." diye yazdı. Ama değil saniye aylar geçti, Şener yargılandı ve delil yetersizliğinden serbest bırakıldı.

Oral Çelik, 1982 yılında İsviçre’de yakalandı. 10 gün sonra serbest bırakıldı. Türkiye’ye döndükten sonra Malatya’da süren bir cinayet davasında dosyada bir evrakın yitirilmesi üzerine salıverilmesine karar verildi.

Ağca’nın, İpekçi cinayetinde tetik çektiğini söylediği Yalçın Özbey ise 1983 yılında Almanya’da işlettiği lokalde gözaltına alındı ve 2 ay sonra salıverildi.

Mehmet Ali Ağca'nın açıklaması

“Yavuz (Çaylan), İpekçi'nin arabasının geldiğini bana bildirdi ve ben kaçmadan arabaya gidip çalıştırmasını söyledim. İpekçi'nin arabası köşede yavaşladığı zaman koştum ve 4 ya da 5 el ateş ettim. Tekrar koşarak arabaya geldim. Yavuz, çalışır vaziyetteydi ön tarafa oturduk son süratle kaçtık.”

Yayımlanmış eserleri
  • Afrika (1955)
  • İhtilalin İç Yüzü (Ö. Sami Coşar'la, 1965)
  • Dünyanın Dört Bucağından (1971)

Hakkında hazırlanan belgeseller

Anısı

1980 yılında anısı için, Türkiye ile Yunanistan'da ortak bir çalışma çerçevesinde, iki yılda bir verilmek üzere Abdi İpekçi Barış ve Dostluk Ödülü konuldu. İstanbul'un Zeytinburnu ilçesinde Yedikule Zindanları civarlarında bulunan spor salonuna Abdi İpekçi Spor Salonu ismi verildi. Öldürülüğü Emlak Caddesi'nin adı da 6 Şubat 1979'da İstanbul Belediye Meclisi'nin kararıyla Abdi İpekçi olarak değiştirildi. 2000 yılında, saldırıya uğradığı noktada, heykeltıraş Gürdal Duyar'ın eseri olan, 70 santimetre granit kaide üzerinde oturan 3,5 metre yüksekliğinde Abdi İpekçi Barış Anıtı anıt dikildi. Çağdaş Türk Romancılarından Ragıp Eşref Filiz'in 2013 yılında yayımlanan 'Raul Mendez Ölmeli' isimli romanında, Abdi İpekçi ismi, despotizmin ve ifade özgürlüğü karşıtı organizasyonların suikast kurbanı olan diğer Türk gazetecileriyle birlikte anılmaktadır.

Kaynakça
  1. http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Arsiv/1956/01/19 25 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Arsiv/1957/04/20 22 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/Arsiv/1961/10/29 21 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. "Orbituary:Ismail Cem". The Guardian. 2 Şubat 2007. 3 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2017.
  5. http://m.haber7.com/amphtml/guncel/haber/214542-cem-ipekci-nasil-ismail-cem-oldu

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.