Abdullah Çatlı

Abdullah Çatlı (1 Haziran 1956, Nevşehir - 3 Kasım 1996; Susurluk, Balıkesir), organize suç örgütü lideri,[1] derin devlet ajanı ve kontrgerilla mensubu.[2][3][4] Türkiye'de çeşitli cinayetlerden yargılandı. 12 Eylül Darbesi'nden sonra yurt dışına kaçtı, uyuşturucu kaçakçılığı nedeniyle yargılandı. Kaldığı hapishaneden kaçtı.[5][6][7][8] 1996'da Susurluk Kazası'nda öldü.

Abdullah Çatlı
Doğum 1 Haziran 1956(1956-06-01)
Nevşehir, Türkiye
Ölüm 3 Kasım 1996 (40 yaşında)
Susurluk, Balıkesir, Türkiye
Ölüm sebebi Susurluk Kazası
Defin yeri Nevşehir Kaldırım Mezarlığı
Milliyet Türk
Vatandaşlık  Türkiye
Etkin yıllar 1977- 1996
Tanınma nedeni Derin devlet ajanı, mafya babası, kontrgerilla mensubu
Evlilik Meral Aydoğan (1974-1996)
Partner(ler) Gonca Us

Yaşamı

1977'de Ülkü Ocakları Ankara İl Başkanlığına, 25 Mayıs 1978'de de Ülkücü Gençlik Derneği Genel Başkan Yardımcılığına seçildi. 11 Temmuz 1978'de Ankara'da Hacettepe Üniversitesi öğretim üyelerinden Doç. Dr. Bedrettin Cömert'in öldürülmesi olayının faili olarak Ankara 5. Sulh Ceza Mahkemesince hakkında gıyabi tevkif kararı verildi. 23 Ağustos 1978'de Sakarya ilinde yakalandı ve gözaltına alındı.

Abdullah Çatlı'nın, 9 Ekim 1978'de de Ankara ili Bahçelievler semtindeki 7 TİP'linin öldürülmesi olayının planlayıcısı ve baş sorumlusu olduğu iddialarına ilişkin tutuklama kararı olayın üzerinden 4 yıl, 4 ay geçmesinden sonra gerçekleştirilebildi.

Çatlı, 12 Eylül Darbesi'ni izleyen aylarda yurt dışına çıktı. Bulgaristan ve Viyana'da bir süre kaldı. 22 Şubat 1982'de, İsviçre'de Mehmet Özbay adına düzenlenmiş pasaport ile yakalandı, ancak serbest bırakıldı. 22 Ekim 1983'te Paris'te Millî İstihbarat Teşkilatı ile ilişkiye geçtiği ve ASALA'ya karşı 5 eylemde kullanıldığı MİT resmî belgelerinde yer aldı. İstihbaratçı Korkut Eken de Abdullah Çatlı'nın 1980'li yılların başlarında MİT ile ilişkisi olduğu ifade etmiştir.[9] 22 Ekim 1984'te Paris'te yakalandığında üzerinde Hasan Kurtoğlu adına düzenlenmiş bir pasaport vardı. Çatlı, Fransa'da 7 yıl hapis cezasına çarptırıldı. 16 Eylül 1985'te Papa Suikasti davasında tanık olarak konuştu. Oral Çelik'in suikast ile ilgisi olmadığını, Mehmet Ali Ağca'nın Bulgar ajanı olabileceğini iddia etti. Çatlı, kısa bir süre sonra Fransa tarafından 7 yıl ceza aldığı İsviçre'ye iade edildi. 21 Mart 1990'da Bostadel Cezaevi'nden kaçtı.

1993'te Türkiye'ye gelen ve taşıdığı Şahin Ekli adına düzenlenmiş pasaport ile gözaltına alınan Çatlı, aynı tarihte serbest bırakıldı. Çatlı'nın 26 Nisan 1996'da Ömer Lütfü Topal ile aynı uçakta Kıbrıs'a gittiği ve aynı otelde kaldıktan sonra 1 Mayıs 1996'da geri döndüğü de kayıtlardan ortaya çıktı.

1980 Sonrası Bazı Bilinen Faaliyetleri

  • 1982 yılında Ermeni asıllı TKP/ML üyesi Nubar Yalımyan'ın Hollanda'da öldürülmesi.[10]
  • Fransa'da Ermeni aktivist Ara Toranian'ın öldürülme teşebbüsü.[11][12]
  • 3 Mayıs 1984 yılında Paris'te Ermeni anıtının bombalanması.[13]
  • 24 Ocak 1984 Paris'te uyuşturucu ticaretinden dolayı polis tarafından aranma çıkarılması.
  • Kürt asıllı yazar Kendal Nezan'e göre Kürt-Ermeni uyuşturucu kaçakcısı Behçet Cantürk'ün Sapanca'da öldürülmesi.
  • Gazinocular kralı olarak bilinen Ömer Lütfi Topal cinayeti.
  • Kürt asıllı İranlı kaçakcılar Lazım Esmaeili ve Askar Simitko'nun öldürülmesi.[14]

Ölümü

3 Kasım 1996'da Balıkesir'in Susurluk ilçesi yakınlarında tarihe Susurluk kazası olarak geçen trafik kazasında öldü. Kaza sırasında Çatlı'nın yanında, arka sol tarafta oturan Gonca Us ve arabayı kullanan İstanbul eski emniyet müdür yardımcısı Hüseyin Kocadağ da ölmüştür. Aracın içindeki dört kişiden yalnızca dönemin DYP milletvekili Sedat Edip Bucak kurtulabilmiştir.

Nevşehir'de yapılan cenaze töreninden sonra Nevşehir Kaldırım Mezarlığına defnedildi.

Ölümü hakkında komplo teorileri mevcuttur. Kaza yapan aracın fren sisteminin bozulması ve kazadan sonra boynu kırılarak öldürüldüğü bunların başında gelmektedir.[15][16]

Hakkında

Kitaplar
  • Gökçen Çatlı, Babam Çatlı 2 - Çatlı Reis, Panama Yayıncılık, 2016 ISBN 6059127882
  • Gökçen Çatlı, Babam Çatlı, Timaş Yayınları, İstanbul, 2000
  • Ahmet Haldun Terzioğlu, Reisim Çatlı (Bozkurtların Kanunu), Kripto Basın Yayın ISBN 9786054125678
  • Çınar Özkan, Bir Vatan İki Reis, Güz Yayınları ISBN 9786053921981
  • Çınar Özkan, Çatlı Reis, Kum Saati Yayıncılık ISBN 9786053922544
  • Çınar Özkan, Reis, Kamer Yayınları ISBN 9789758035557
  • Doğan Yurdakul, Soner Yalçın, Reis Gladio'nun Türk Tetikçisi, Su Yayınları ISBN 9789759914929
  • Necdet Pekmezci, Derin Abiler, Kripto Basım Yayın ISBN 9786054125692
  • Necdet Pekmezci, 5-6-2 Tamam Değil Reis (Ben de Vardım), Kripto Basım Yayın ISBN 9786054125517
  • Hakan Türk, Abdullah Çatlı Kimdir?, Akademi TV Programcılık Yayın ISBN 9799758208004
  • Cemal Anadol, Teşkilat-ı Mahsusa'dan MİT'e Susurluk Dosyası, Bilge Karınca Yayınları ISBN 9786055642068

Şarkılar
  • Ali Kınık - Kuralsız
  • Ali Kınık - Alayına İsyan Reis
  • Ali Kınık - Kurtlar Sofrası
  • Ahmet Yılmaz - Saçlarına Aklar Düşmüş Be Reis
  • Atilla Yılmaz - Çatlı'nın Anısına
  • Ozan Ünsal - Koca Başkan
  • Ozan Gürsel - Ağlamaktan Gözlerimde Yaş Kalmadı Yaş Abdullah
  • Haluk Kırcı - Bırak Beni Eşkiya Bilsinler

Belgeseller
  • 24 TV - Keşke Olmasaydı Susurluk Abdullah Çatlı Belgeseli[17]
  • TVNET - Komplo Teorisi Susurluk Kazası[18]

Popüler kültürde etkileri

Abdullah Çatlı'nın kızı Gökçen Çatlı bir röportajından Kurtlar Vadisi adlı televizyon dizinin baş kahramanı Polat Alemdar'ın babasına çok benzediğini belirtmiştir.[19] Abdullah Çatlı'nın erkek kardeşi Zeki Çatlı bir köşe yazarına Kurtlar Vadisi dizisi başlamadan önce dizinin konsept danışmanı Soner Yalçın'ın kendisi ile ağabeyi hakkında görüştüğünü ve sohbet ettiklerini belirtti. Zeki Çatlı sohbette abisinin anıları, kullandığı sözlerinin konuşulduğunu daha sonra ağabeyine ait sözlerin Kurtlar Vadisi dizinde gördüğünü söyledi. Zeki Çatlı, ağabeyinin Şeyh Şamil'e ait "Sonunu düşünen kahraman olamaz" sözünü çok kullandığını ve bunu Soner Yalçın'a anlattığını belirterek Kurtlar Vadisinde fenomen olan bu sözün kullanılmasına dikkat çekti. Zeki Çatlı, bir gün ağabeyi Abdullah Çatlı'nın kendisini aradığını ve "Yarın burada bir tren kazası haberi duyar ve ölmüş birinin üzerinde kimliğim çıkarsa inanmayın ama rolünüzü iyi oynayın." dediğini ve bu anıyı da Soner Yalçın'a anlattığını, dizide ise Ali Candan adlı karakterin bir kaza sonucu öldüğü haberinin yayılması ve estetik ameliyat ile yüzünün değiştirilmesi olayının bu anıya hitaben kurgulanmış olabileceğinden bahsetti.[20] Bazı köşe yazarları tarafından, Polat Alemdar adlı karakterin mafya lideri olması ve devlet adına bazı eylemlerde bulunması sebebiyle Abdullah Çatlı'yı temsil ettiğini iddia etmiştir. Dizinin yapımcıları bu iddiayı ne reddetmiş ne de kabul etmiştir.[21]

Kaynakça
  1. "Arşivlenmiş kopya". 24 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2019.
  2. "TBMM Susurluk Araştırma Komisyonu Raporu/Değerlendirmeler". 23 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2012.
  3. "Susurluk'un Miladı 1". 5 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2012.
  4. "Apoletli Adalet-Ertuğrul Mavioğlu". 1 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2013.
  5. "1985'te Fransa'da uyuşturucu kaçakçılığı suçundan tutuklanarak 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Ardından benzer bir suçla İsviçre'de hapis cezası aldı." Rapordaki isimler 1 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Hürriyet. 14 Ocak 1998. En son 24 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
  6. Yargıtay: Bucak Susurluk'ta yöneticiydi 1 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Hürriyet. 4 Mart 2003. En son 24 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
  7. (İngilizce) "Abdullah Catli, a convicted heroin smuggler and terror suspect". Scandal Links Turkish Aides To Deaths, Drugs and Terror 14 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. New York Times. 10 Aralık 1996. En son 24 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
  8. (İngilizce) "a politically connected heroin trafficker and murderer named Abdullah Catli", "Catli, a convicted international drug smuggler". Scott, Peter Dale (2010) American War Machine: Deep Politics, the CIA Global Drug Connection, and the Road to Afghanistan. Rowman & Littlefield Publishers. s. 19.
  9. "Abdullah Çatlı". 100kasa.com. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2016.
  10. "Arşivlenmiş kopya". 23 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2018.
  11. "Arşivlenmiş kopya". 4 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2018.
  12. "Arşivlenmiş kopya". 7 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2018.
  13. United States. Foreign Broadcast Information Service, United States. Joint Publications Research Service. Near East/South Asia Report, Issue 84094.
  14. 1998 Report" (PDF). Human Rights Foundation of Turkey. Archived from the original (PDF) on 2009-02-05. (contains the Susurluk reports in English)
  15. "'Abdullah Çatlı kazadan sonra boynu kırılarak öldürüldü'". 15 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2014.
  16. "Abdullah Çatlı Öldürülmüş". 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2014.
  17. "24 TV Abdullah Çatlı Belgeseli". 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2013.
  18. "Komplo Teorisi Susurluk Kazası". 24 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2013.
  19. "Arşivlenmiş kopya". 12 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2012.
  20. "Arşivlenmiş kopya". 7 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2012.
  21. "Arşivlenmiş kopya". 16 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2012.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.