Al Jazeera
Al Jazeera (Arapça: الجزيرة, romanize: El Cezire; anlamı: Ada), Katar merkezli bulunan bir haber kanalı. Kanal ilk olarak yalnızca Arap dünyasına ilişkin güncel haberlerle yayına başlamış olsa da, o zamandan günümüze gelene dek başka tematik kanalları da bünyesinde bulunduran bir ağ hâline gelmiştir. Kanal, yaptığı yayınlarla ve özellikle El-Kaide lideri Usame bin Ladin'in video görüntülerini ve yaptığı açıklamayı yayınlayarak özellikle 2001 yılında ABD'nin ikiz kulelerine yapılan 11 Eylül saldırılarının ardından dünya çapında dikkat çekmiştir.
Al Jazeera | |
---|---|
Tam adı | Al Jazeera Channel |
Kuruluş | 1996 |
Sahibi | Hamad bin Tamer el-Sani |
Ülke | Katar |
Kardeş kanal(lar) | Al Jazeera Arabic Al Jazeera Türk Al Jazeera English Al Jazeera America Al Jazeera Balkan |
Websitesi | aljazeera.net |
İzlenebilirlik | |
Uydu yayını | |
Nilesat 7W | 11555 V 27500 3/4 |
Türksat 2A | 11746 H 27500 5/6 |
Kablo yayını | |
KabloTV | 95. kanal |
İnternet protokolü üzerinden televizyon | |
Turkcell TV+ | 66. kanal (HD) |
Network
Al Jazeera haber kanalı dışında bünyesinde başka kanalları da barındırmaktadır;
- Al Jazeera English, İngilizce olarak uluslararası yayın yapan haber kanalı.
- Al Jazeera Mobasher, canlı yayın yapan kanal.
- Al Jazeera Turk, Türkçe yayın yapan haber kanalı.
- Al Jazeera Urdu
- Al Jazeera Sports, +1, +2 ve +3, spor kanalı.
- Al Jazeera Sport HD, HD spor yayını yapan kanalı.
- Al Jazeera Documentary Channel, belgesel kanalı.
- Al Jazeera Children's Channel, çocuk kanalı.
Tarihçe
Al Jazeera, ilk olarak Katar Emiri'nin yaptığı 137 milyon dolarlık mali bir destekle 1996'da kurulmuştur. 1996 Nisan ayında BBC World'ün Suudi Arabistan merkezli Arapça yayın yapan kanalı 2 yıl yayın yaptıktan sonra kapanmış, kanal çalışanlarının çoğu da Al Jazeera'ye geçmiştir. 1996 yılının sonlarına doğru Al Jazeera yayına başlamıştır.
Al Jazeera'nin uydu aracılığıyla Orta Doğu'da izlenebiliyor olması bölgedeki medya tablosunu da değiştirmiştir. Al Jazeera yayına başlamadan önce Orta Doğu'da devletin sansürlediği televizyon kanalları dışındaki kanallar izlenemiyorken, Al Jazeera'nin yayına başlamasıyla birlikte televizyon dünyasına ifade özgürlüğü açısından yenilikler gelmiş; kanal, Suudi Arabistan, Kuveyt, Katar ve Lübnan-Suriye ilişkileri de dahil olmak üzere bu ülkelere ilişkin tartışmalı görüşleri ekrana taşımıştır. Kimi eleştirmenler Al Jazeera'yi izlenme kaygısı nedeniyle sansasyonel habercilikle suçlamış, hatta kanalın yaptığı bazı yayınlar yüzünden ciddi önlemler alınmıştır. Örneğin 27 Ocak 1999'da "The Oppposite Direction" (Aksi İstikamet) adlı canlı yayınlanan programda kanal, Cezayir hükûmetinin mercek altına alındığı eleştirel bir yayın yapmış, Cezayir hükûmeti de programın izlenmesini önlemek amacıyla başkentte elektriği kesmiştir.[1]
Al Jazeera'nin Orta Doğu daki siyasi anlamda bağımsız yayın yapan tek kanal olduğu savunulmaktadır. 2000-2001'deki Lübnan iç savaşı üzerine hazırlanan belgesel reytingini oldukça artırmış olsa da kanal asıl atılımını El-Kaide liderlerinin açıklamalarını yayınladıktan sonra gerçekleştirmiştir.
Kanalın finanse edilmesi
Katar Emiri'nin başlangıçta yaptığı 137 milyon dolarlık mali desteğin ardından Al Jazeera 2001 yılından itibaren reklam alarak kendine gelir sağlamayı amaçladı. Ancak bu girişim başarısız olunca, Katar Emiri her yıl kanala mali destek sağlamayı kabul etti. Kanalın belli başlı gelir kaynakları arasında reklamlar, abonelik ücretleri, diğer şirketlerle yapılan yayın anlaşmalarının yanı sıra satılan görüntüler ve haber paketleri yer alıyor. Örneğin Al Jazeera'nin, El-Kaide lideri Usame bin Ladin'in konuşmasının bir dakikası için 20.000 dolar aldığı da iddialar arasında yer alıyor.[2]
Kadro
Kanalın genel yayın yönetmeni Hamid Tamer el-Sani'dir. İnternet sitesinin yayın yönetmeni Abdül Aziz El-Mahmud'dur. Kanalın en tanınan yüzü ise The Opposite Direction (Aksi İstikamet) (El-İtticâh el- Mu‘akis) programını sunan Faysal El-Kasım'dır.
Ödüller
Kasım 2005'te El Cezire Index On Censorship tarafından verilen "Sansüre karşı Direniş Ödülüne" layık görüldü.[3]
Nisan 2004'te Webby Ödülleri El Cezire'yi, BBC, National Geographic, Rocketnews ve The Smoking Gun la birlikte en iyi beş web sitesine aday olarak gösterdi.[4]
Aralık 1999'da Berlin'de bulunan Düşünce Özgürlüğü Fonu o yılın Ibni Rüşd Medya ve Gazetecilik Ödülüne El Cezire'yi layık gördü.[5]
2004 yılında El Cezire "brandchannel.com" sitesinin okurları tarafından Apple, Google, Ikea ve Starbucks tan sonra en nüfuzlu beşinci dünya markası seçildi.[6]
Kaynakça
- "Meib.org". 3 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2008.
- http://english.pravda.ru/main/2001/12/11/23390.html
- "indexonline.org". 15 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2008.
- "Webbyawards.com". 29 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2008.
- "Arşivlenmiş kopya". 6 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2008.
- "Brandchannel.com". 29 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2008.
Dış bağlantılar
- Resmî siteler
- (Arapça) Al Jazeera
- (Boşnakça) Al Jazeera Balkans
- (İngilizce) Al Jazeera English
- (İngilizce) Al Jazeera English televizyona uyarlanmış (Google TV için)
- (Türkçe) Al Jazeera Turk
- Resmî canlı yayınlar
- (Arapça) Al Jazeera Arabic
- (İngilizce) Al Jazeera English
- (Arapça) Al Jazeera Arabic Live Stream
- (Arapça) Al Jazeera Arabic Live Stream on YouTube
- (İngilizce) Al Jazeera English Live Stream
- (İngilizce) Al Jazeera English Live Stream on YouTube
- Al Jazeera: demographics, programs, history15 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Al Jazeera demographics16 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Al Jazeera, Radio Sawa Founders Report on Media in the Middle East3 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- US-Arab Relations
- Arabic in Graphic Design: Al Jazeera's Cartouche20 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.