Beylerbeyi Vakası
Beylerbeyi Vakası veya Beylerbeyi İsyanı, III. Murad devrindeki ekonomik krize karşı çıkan ayaklanma. Aynı zamanda bu isyanda ilk kez isyancılar belirttikleri kimselerin öldürülmesini istedi.
İsyan öncesi
Osmanlı-Safevi Savaşları (1578-1589) sırasında Osmanlı'da ekonomisi büyük bir devalüasyon yaşadı. Osmanlı parası değer kaybetti, akçenin alım gücü gitgide azalmıştı. İstanbul'daki esnaf haliyle fiyatlara zam yaptı. Bu durum aynı zamanda Yeniçerileri de etkilemişti. Yeniçeriler önce dertlerini dönemin şeyhülislamına, sonrasında ise sadrazama belirttiler. İstedikleri cevabı da alamayınca isyan ettiler.
Yeniçerilerin İsyanı
Asker, Topkapı Sarayı önünde belirivermişti, sarayın iç ve dış avlusunu bastılar. Dönemin padişahı Sultan Murad tarafından gönderilen devlet adamlarını ise muhattap dahi almadılar. Ardından ise paranın değerini kaybetmesinden mesul tuttukları, Rumeli Beylerbeyi Doğancı Mehmed Paşa ve Defterdar Mahmud Efendi'nin öldürülmesini talep ettiler. Aynı zamanda vezir-i azam Siyavuş Paşa'nın da azlini istediler. En sonunda padişah da baskıya dayanamayarak, Defterdar ve Rumeli beylerbeyini isyancılara teslim etti. Siyavuş Paşa ise azledildi.
Sipahilerin isyan teşebbüsü
Yeniçerilerin isyanına takiben, Sipahiler'de isyana kalkıştı. Onlar da maaşlarına zam istiyorlardı ancak müzakereler sırasında ismi bilinmeyen bir paşa (muhtemelen) sipahilere ve bostancılara saldırma talimatı verdi. Yaklaşık 400 kadar sipahi öldürülmüştü. Bu hareket de sipahilerin isyanına son vermişti.
İstanbul isyanları
Ana madde: İstanbul isyanları
Beylerbeyi isyanı gelecek askeri isyanların ilk örneği denebilecek türdeydi, çünkü bu ve gelecek isyanlarda masum esnaflar askerler-isyancılar tarafından öldürülmüştü. İlerideki yıllarda bir kaç esnaf, sivil hatta padişah (II. Osman) dahi acımasızca katledildi. Tarihçiler şehir içerisindeki bu olaylara İstanbul isyanları diyor.
Kaynakça
- Prof. Yaşar Yüce-Prof. Ali Sevim (1991). Türkiye tarihi Cilt III. İstanbul: AKDTYKTTK Yayınları.