Bilim tarihi yazıcılığı

Bilim tarihi yazımı, bilim tarihinin yöntemini, kuramlarını, ekollerini ve tarihini irdeleyen bir alt disiplindir. Bilim tarihi yazımına kimi zaman "bilim tarihi tarihi" de denir.

Bilim tarihinin incelenmesi üzerine tarihyazımsal tartışmaların bilimsel tarihyazımı tartışmalarından ayrılması güçtür. Örneğin bilim tarihçisi William Whewell'ın yazılarında bu türden tartışmalar görülebilir. Bu disiplinin babaları ise Pierre Duhem ve Alexandre Koyré olarak kabul edilir.

60'larda ise bilim tarihi yazımı tartışmalarındaki paradigma değişimini görebilmekteyiz. Bu yıllardaki tartışmalarda Gerd Burchdahl, Thomas Kuhn ve Joseph Agassi öne çıkar.[1] Özellikle tarih alanındaki değişimlerin bilim tarihi yazımını etkilediği yönünde bir görüş geliştirilmiştir.

Alanın kökenleri

İlk kez Auguste Comte bilim tarihiyle ilgilenen bir alanın olması gerektiğini söylemiştir. William Whewell'in 1837'de yazdığı History of the Inductive Sciences adlı eseri bu alandaki ilk eser sayılsa da bilim tarihinin bağımsız bir disiplin olarak saygınlık kazanması 20. yüzyılın başlarında gerçekleşmiştir. II. Dünya Savaşı'ndan sonra ise lisansüstü eğitim, araştırma enstitüleri, akran denetimli dergiler vasıtasıyla kabul gören bir akademik disiplin olagelmiştir.

Amerika Birleşik Devletleri'nde bu disiplinin kurucu figürü Isis dergisiyle George Sarton'dur. Sarton ve ailesi, I. Dünya Savaşı'nda Almanların Belçika'yı işgalinden sonra kısa bir süre İngiltere'de yaşamış ve sonra beş parasız olarak ABD'ye göç etmişti.

Modern akademisyenler Sarton'un görüşlerine katılmasa da bugün disiplinin Amerika'daki en önemli iki dergisi Isis ve Osiris'tir.

Thomas Kuhn ve 60'lar

1940'lardan 60'ların ilk dönemlerine dek bilim tarihçilerinin çoğu ilerleme idesinin değişik biçimlerini savunuyordu. Thomas Kuhn, Bilimsel Devrimlerin Yapısı adlı eserini yayımlamadan önce bilim tarihi ve bilim felsefesi alanında çalışan akademisyenlerin ortak görüşü bilimde sürekli bir ilerlemenin olduğuydu. İlk kez Thomas Kuhn, bilimin paradigma değişimleri vesilesiyle sürerlik kazandığını öne sürdü. Kendisinden sonra da bu görüş bilim tarihinin genel görüşü olarak kabul edilecektir.

Bugün

Bilim tarihi yazıcılığı tarih, sosyoloji ve felsefeden hukuk, mimari ve edebiyata kadar geniş bir alana yayılmıştır.

Kaynakça

1. Buchdahl Gerd (1965), "A Revolution in Historiography of Science", History of Science, cilt 4, ss. 55-69, Bibcode:1965HisSc...4...55B, doi:10.1177/007327536500400103