Paul Newman

Paul Leonard Newman (26 Ocak 1925, Cleveland - 26 Eylül 2008, Westport), Amerikalı oyuncudur.

Paul Newman
Newman (1954)
Doğum Paul Leonard Newman
26 Ocak 1925(1925-01-26)

Akademi Ödülü, Altın Küre ödülü, Cannes ödülü, ve Emmy ödülü sahibi sanatçı, kendi kurduğu "Newman's Own" adlı gıda şirketinin 200 milyon doları aşan gelirlerini binlerce hayır kuruluşlarına bağışlamıştır.[1] II. Dünya Savaşı sırasında ABD donanmasında görev yapmıştır. Askerlik öncesi Ohio Üniversitesi'ne devam etmiş, savaş sonrasında ise Yale Üniversitesi'nde oyunculuk dersleri almıştır. Newman, beyaz perdenin sarışın, mavi gözlü, en yakışıklı erkeklerinden biri olarak başarılı oyunculuğuyla da herkesi etkilemeyi başarmıştır.

Sinema kariyeri

Yale'de eğitimine devam ettiği sırada, Broadway'e ilk adımını, 1953'te William Inge'nin yapımı olan Picnic ile attı. Daha sonra, The Desperate Hours ve Sweet Bird of Youth gibi orijinal Broadway oyunlarında rol aldı. 1954'te oynadığı ilk filmi The Silver Chalice için "1950'lerde yapılmış en kötü film" ifadesini kullanır. 1956'da Somebody Up There Likes Me ve Cat on a Hot Tin Roof filmlerinde oynadı.

Önemli filmleri

Mavi gözleri ve düzgün fiziği ile romantik bir başrol oyuncusu olabilirdi fakat o hep daha fazlasını istedi. Hollywood'un her yakışıklı oyuncue verebileceği, standart güzel çocuk rollerini değil, büyük filmlerde önemli rolleri almak için mücadele etti. 1950'lerden 60'lara ve hatta 70'lerin sinemasına başarılı geçiş yapabilen nadir oyunculardan biri oldu. Asi kişiliği ondan sonraki nesle de yansıdı. Daha genç oyunculer ondan etkilendiklerini sık sık dile getirdiler.

Newman, 1961'de The Hustler, 1963'te Hud, 1964'te Harper, 1967'de Cool Hand Luke, 1977'de Slap Shot, ve 1982'de The Verdict gibi sinema klasiklerinde rol aldı. 1969'da Butch Cassidy and the Sundance Kid ve 1973'te çevrilen The Sting filmlerinde Robert Redford ile birlikte oynadı.

The Long, Hot Summer (1958), Rally 'Round the Flag, Boys!, (1958), From the Terrace (1960), Paris Blues (1961), A New Kind of Love (1963), Torn Curtain (1966),Winning (1969), WUSA (1970), The Drowning Pool (1975), Harry & Son (1984) ve Mr. and Mrs. Bridge (1990) filmlerinde eşi Joanne Woodward ile birlikte oynadı.

Hem yönettiği hem de oynadığı Harry & Son filmine ilaveten, kendisinin rol almadığı ancak eşi Woodward'ın oynadığı üç film daha yönetmiştir: Rachel, Rachel (1968), Pulitzer Ödülü kazanan The Effect of Gamma Rays on Man-in-the-Moon Marigolds (1972), ve The Glass Menagerie (1987).

Son çalışmaları

Newman 2003'te Broadway'de Thornton Wilder'ın Our Town adlı oyununda göründü. Bu oyundaki performansı ile ilk Tony Ödülü adaylığını elde etti. PBS ve kablolu yayın yapan Showtime kanalları yapımı yayınladılar ve Newman, Outstanding Lead Actor in a Miniseries or TV Movie dalında Emmy adayı oldu.

Kişisel yaşamı

Evlilikleri ve ailesi

Newman iki kere evlendi. 1949'dan 1958'e kadar süren Jackie Witte[2] ile evliliğinden Scott (1950) adında bir oğlu ve Susan Kendall (1953) ve Stephanie adında iki kızı oldu.[2] Breakheart Pass, The Towering Inferno ve Fraternity Row filmlerinde rol alan Scott Newman 1978 kasımında aşırı dozda ilaç alımı sonucu öldü.[3] Newman oğlunun ölümünden sonra onun anısına ilaçların kötü kullanımını önlemek için Scott Newman Center'ı kurdu.[4] Newman'ın kızlarından Susan belgesel film yapımcısı ve hayırseverdir ayrıca 1978 yapımı I Wanna Hold Your Hand filminde dört Beatles hayranından birini oynamıştır. Susan ayrıca ortak yapımcısı olduğu The Shadow Box filmi ile de Emmy adayı oldu. Newman tamamı kızlarından olmak üzere sekiz torun sahibidir.

29 Ocak 1958'de Newman Joanne Woodward ile evlendi. Çiftin bu evlilikten Elinor "Nell" Teresa (1959), Melissa "Lissy" Stewart (1961) ve Claire "Clea" Olivia (1965) adlarında üç kızı vardır.

Hastalığı ve ölümü

Haziran 2008'de eski bir sigara tiryakisi olan Newman'a akciğer kanseri teşhisi konulduğu açıklandı. Newman teşhis sonrasında New York'taki Sloan-Kettering Hastanesi'nde tedavi altına alındı. Mayıs ve haziran aylarında çekilen fotoğraflarında Newman oldukça zayıflamış görünüyordu. Yazar A.E. Hotchner medyaya Newman'ın kendisine on sekiz ay önce hastalıktan bahsettiğini aktardı. Ağustosta Newman resmi olarak kemoterapiyi durdurdu ve ailesine evinde ölmek istediğini söyledi.

Paul Newman, 27 Eylül 2008 günü Connecticut'taki evinde hayata gözlerini yummuştur.

Notlar
  • Ünlü tiyatrocu Haldun Dormen Sürç-ü Lisan Ettikse... adlı anı kitabında 1950'li yılların başlarında ABD'de Yale Üniversitesi'ne tiyatro eğitimi almak için gittiğinde o zaman hiç tanınmamış bir oyuncu adayı olan, aynı zamanda da bir alt sınıfta okuyan Paul Newman ve eşiyle tanıştıklarını ve arkadaş olduklarını, dostluklarının da hâlâ sürdüğünü anlatmıştır.[5][6]

Filmleri

Oyuncu olarak
Yıl Film Rol Notlar
1954 The Silver Chalice Basil
1956 Somebody Up There Likes Me Rocky Graziano
The Rack Capt. Edward W. Hall Jr.
1957 The Helen Morgan Story Larry Maddux
Until They Sail Capt. Jack Harding
1958 The Long, Hot Summer Ben Quick
The Left Handed Gun Billy the Kid
Cat on a Hot Tin Roof Brick Pollitt En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü adaylığı
BAFTA En İyi Erkek Oyuncu Ödülü adaylığı
Rally 'Round the Flag, Boys! Harry Bannerman
1959 The Young Philadelphians Anthony Judson Lawrence
1960 From the Terrace David Alfred Eaton
Exodus Ari Ben Canaan
1961 The Hustler Eddie Felson BAFTA En İyi Erkek Oyuncu Ödülü
adaylık - En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü
adaylık - Golden Globe Award for Best Actor - Motion Picture Drama
Paris Blues Ram Bowen
1962 Sweet Bird of Youth Chance Wayne Golden Globe Award for Best Actor - Motion Picture Drama adaylığı
Hemingway's Adventures of a Young Man Ad Francis, 'The Battler' En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Altın Küre Ödülü - Sinema adaylığı
1963 Hud Hud Bannon En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü adaylığı
BAFTA En İyi Erkek Oyuncu Ödülü adaylığı
Golden Globe Award for Best Actor - Motion Picture Drama adaylığı
A New Kind of Love Steve Sherman
The Prize Andrew Craig
1964 What a Way to Go! Larry Flint
The Outrage Juan Carrasco
1965 Lady L Armand Denis
191966 Harper Lew Harper
Torn Curtain Prof. Michael Armstrong
1967 Hombre John Russell
Cool Hand Luke Luke Jackson En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü adaylığı
- Golden Globe Award for Best Actor - Motion Picture Drama adaylığı
1968 The Secret War of Harry Frigg Pvt. Harry Frigg
1969 Winning Frank Capua
Butch Cassidy and the Sundance Kid Butch Cassidy BAFTA En İyi Erkek Oyuncu Ödülü adaylığı
1970 WUSA Rheinhardt
1971 Sometimes a Great Notion Hank Stamper
Once Upon a Wheel (1971 TV program) Kendisi World Television Festival Award ,Best International Sports Documentary
1972 Pocket Money Jim Kane
The Life and Times of Judge Roy Bean Judge Roy Bean
1973 The Mackintosh Man Joseph Rearden
The Sting Henry Gondorff
1974 The Towering Inferno Doug Roberts
1975 The Drowning Pool Lew Harper
1976 Buffalo Bill and the Indians William F. "Buffalo Bill" Cody
1977 Slap Shot Reggie "Reg" Dunlop
1979 Quintet Essex
1980 When Time Ran Out... Hank Anderson
1981 Fort Apache, The Bronx Murphy
Absence of Malice Michael Colin Gallagher En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü adaylığı
1982 Come Along with Me TV
The Verdict Frank Galvin En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü adaylığı
Golden Globe Award for Best Actor - Motion Picture Drama adaylığı
1981984 Harry & Son Harry Keach
1986 The Color of Money Fast Eddie Felson En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü
Golden Globe Award for Best Actor - Motion Picture Drama adaylığı
1989 Fat Man and Little Boy Gen. Leslie R. Groves
Blaze Gov. Earl K. Long
1990 Mr. and Mrs. Bridge Walter Bridge
1993 La Classe américaine Dave arşiv görüntüleri
1994 The Hudsucker Proxy Sidney J. Mussburger
Nobody's Fool Donald J. "Sully" Sullivan En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü adaylığı
Golden Globe Award for Best Actor - Motion Picture Drama adaylığı
1998 Twilight Harry Ross
1999 Message in a Bottle Dodge Blake
2000 Where the Money Is Henry Manning
2002 Road to Perdition John Rooney En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü adaylığı
BAFTA Award for Best Actor in a Supporting Role adaylığı
En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Altın Küre Ödülü - Sinema adaylığı
2003 Our Town Stage Manager Emmy Award adaylığı
2005 Empire Falls Max Roby Emmy Award; Golden Globe
Magnificent Desolation: Walking on the Moon 3D Dave Scott voice
2006 Cars Doc Hudson voice
2007 Dale Anlatıcı Ses

Kaynakça
  1. "Arşivlenmiş kopya". 12 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2007.
  2. Paul Newman biography 23 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. - Tiscali.co.uk.com.
  3. Clark, Hunter S. People 3 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Time magazine. 17 February 1986.
  4. Welcome 25 Ocak 1999 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Scott Newman Center.org.
  5. Sürç-ü Lisan Ettikse...2003, Epsilon Yayınları.s.106.
  6. "Arşivlenmiş kopya". 27 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2008.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.