Edegül, Ardahan

Edegül, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

Edegül
Köy

Ardahan'ın konumu
Edegül
Edegül'ün Ardahan'daki konumu
Ülke Türkiye
İl Ardahan
İlçe Merkez
Coğrafi bölge Doğu Anadolu Bölgesi
Rakım 1.788 m (5.866 ft)
Nüfus
 (2019)
 • Toplam 87
Zaman dilimi UTC+03.00 (UDAZD)
İl alan kodu 0478
İl plaka kodu 75
Posta kodu 75110
Resmî site
-

Tarihçe

Eski adı Adaguli'dir. Gürcüce bir yer adı olan Adaguli (ადაგული), Eski Gürcücede "yanma" anlamındaki "adagva" (ადაგვა) kelimesinden türemiştir ve "yanmış" (yer), "yanıklı" anlamına gelir.[1] Bu ad 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine Adagul / Adagül (اداكول) olarak girmiştir.[2] Köyün adı zaman içinde Edegül'e (ۀدەكول) dönüşmüştür.[3]

Adaguli, 16. yüzyılın ortasında Osmanlılar Gürcülerden ele geçirdiğinde büyükçe bir yerleşmeydi. Bu yüzyılın sonunda Çıldır Eyaleti içinde Ardahan-i Büzürg livasının Güney nahiyesine bağlıydı. Köyün nüfusu 27 haneden (135/162 kişi) oluşuyordu. Vergi vermekle yükümlü olarak Giorgi, Pavle, Badria, Sargis, Zakara, İvane, Giorgi, Cavaha, Abram gibi erkek adları kaydedilmişti. Her hanenin ispenç vergisi vermekle yükümlü kılınması, Adaguli'nin bir Hrıstiyan köyü olduğunu göstermektedir.[4]

Adaguli, üç yüzyılı aşkın bir süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra 93 Harbi'nde Rusların eline geçti. Rus idaresinin Adagül (Адагюль) biçiminde kaydettiği Adaguli, Ardahan sancağının (okrug) Ardahan kazasına (uçastok) bağlıydı. Bu kazada yer alan Değirmendere nahiyesinin köylerinden biri olan Adaguli'de 1886 yılında 59 kişi yaşıyordu.[5]

Adaguli, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Rus idaresinin son bulmasının ardından bir süre bağımsız Gürcistan’ın sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu’nun Gürcistan’ı işgali daha sona ermeden Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında, 16 Mart 1921’de imzalanan Moskova Antlaşması’yla Türkiye’ye bırakıldı.[6] 1928 tarihli köy listesinde “Edegül” olarak kaydedilmiş olan Adaguli, bu tarihte Kars vilayeti içinde Ardahan kazasına bağlı Yalnızçam nahiyesinin bir köyüydü.[3] 1992 yılında Ardahan ilçesi il olunca, Edegül de bu ilin merkez ilçesinin köyü haline geldi.

Rus idaresi sırasında Ardahan bölgesini gezen Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli, 1917 yılında Adaguli’nin gerçek bir Gürcü köyü olduğunu, burada 26 hanede 533 Müslüman Gürcünün yaşadığını ve köydeki eski kilisenden geriye sadece duvarların kaldığını yazmıştır.[7]

Coğrafya

Köy, Ardahan il merkezine 10 km uzaklıktadır.[8]

Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri
2019 87[9]
2018 81[9]
2017 99[9]
2016 85[9]
2015 88[9]
2014 95[9]
2013 98[9]
2012 104[9]
2011 106[9]
2010 106[9]
2009 102[9]
2008 90[9]
2007 89[9]
2000 130[8]
1990 214[8]
1985 277[8]

Kaynakça
  1. "ადაგვა" kelimesinin anlamı
  2. Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 429.
  3. Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 760.
  4. Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 429; II. cilt (1941), s. 420.
  5. "Ardahan kazası (1886 Yılı)” (Rusça).
  6. Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
  7. Konstantine Martvileli, “Ardahan Bölgesinde” (Gürcüce), Sakartvelo gazetesi, 7 Ekim 1917, Sayı: 220.
  8. "Edegül Köyü". YerelNet.org.tr. 21 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.