Ekümenik konsil

Ekümenik konsil ya da genel konsil,[1] Hristiyan inanç esaslarını tespit ve tahkim etmek, âyinlerin icrâsı konusunda kararlar almak ve Hristiyanlık ahlak ve disiplininin esaslarını teyit ve tahkim etmek üzere bütün dünyadan (ekümene) kilise liderleri ve ilahiyat otoritelerinin toplandığı ve katılımcıların kabullerinin bütün dünyadaki Hristiyan kiliselerinin kabulü anlamına geldiği toplantılardır.[2]

Ekümenik sözcüğü, “ikamet edilen dünyâ” anlamında Yunanca kökenli bir sözcüktür (οἰκουμένη).[3] Hristiyanlığın ilk asırlarında bu sözcük, Roma İmparatorluğu’na kinaye olarak kullanılırdı. İlk yedi ekümenik konsil, Kadıköy Hristiyanlığının hem doğu hem de batı kiliseleri tarafından tanınmaktadır. Bu konsiller Roma imparatorları tarafından düzenlenmiş ve imparatorlar tarafından Roma’nın resmi Hristiyanlığının kilisesine empoze edilmiştir.

Üçüncü Ekümenik Konsil (431) ile birlikte, ciddi boyuttaki ayrılıklar, bazı kiliselerin konsillere katılmamasına yol açtı ve böylece daha önceleri tek bir kilise olarak görülen Hristiyan kilisesinin bölünmüş hâle geldiğini ortaya çıkardı. Bundan sonraki konsillere bazı mezhepler katılmadı ya da katıldıklarında konsilleri onaylamadılar. Doğu Kilisesi olarak bilinen Nestoryan Kilisesi’nin piskoposları sadece ilk iki ekümenik konsile (325, 381) katıldılar. Oryantal Ortodoksluk olarak bilinecek olan kiliselerin piskoposları, sadece ilk dört ekümenik konsile (325, 381, 431, 451) katıldılar. Ancak dördüncü konsil olan Kadıköy Konsili’nin kararlarını reddettiler ve sonraki ekümenik konsillere de katılmadılar.

Günümüzde Hristiyan mezheplerinin arasında, konsillerin ekümenikliğini ve geçerli otorite olup olmadığını kabul noktasında çok çeşitlilik vardır. Kristoloji ve diğer konulardaki ayrılıklar, bazı mezheplerin, diğerlerinin kabul ettiği kimi konsilleri reddetmesi sonucunu doğurmuştur.

Mezheplere göre kabûl edilen konsiller

Diğer kiliseler tarafından Nestûrîlik olmakla nitelendirilen Doğu Kilisesi, sadece ilk iki konsili kabûl etmektedir. Oryantal Ortodoks Kiliseler, ilk üç konsili; Ortodoks Kilisesi ve Roma Katolik Kilisesi ilk yedi konsili ekümenik kabul eder. Ortodokslar, daha sonraki konsilleri ve sinodları ekümenik kabul etmezler, ancak Katolik Kilisesi ekümenik olarak vasıflandırdığı konsiller düzenlemeye devam etmektedir. Katolikler, toplam yirmi bir konsili ekümenik kabul ederler. Anglikanlar ilk dört konsili ekümenik saymaktadırlar.

Ekümenik konsiller

Katolik Kilisesi tarafından kabul edilen konsillerin isimleri ve tarihleri şöyledir:

1. Birinci İznik Konsili (325)
2. Birinci Konstantinopolis Konsili (381)
3. Birinci Efes Konsili (431)
4. Kalkedon Konsili (451)
5. İkinci Konstantinopolis Konsili (553)
6. Üçüncü Konstantinopolis Konsili (680)
7. İkinci İznik Konsili (787)
8. Dördüncü İstanbul Konsili (869)
9. I. Laterano Konsili (1123)
10. II. Laterano Konsili (1139)
11. III. Laterano Konsili (1179)
12. IV. Laterano Konsili (1215)
13. I. Lyon Konsili (1245)
14. İkinci Lyon Konsili (1274)
15. Vienne/Fransa Konsili (1311)
16. Constance Konsili (1414-1418)
17. Basel Konsili (1431)
18. V. Laterano Konsili (1512-1517)
19. Trento Konsili (1545-1563)
20. Birinci Vatikan Konsili (1869-1870)
21. İkinci Vatikan Konsili (1962-1965)

Ana Hristiyan tarihi

Ana Hristiyan hizipleşmeleri ve alakalı erken dönem konsilleri

Kaynakça

1. Encyclopaedia Britannica “Council”
2. The Catholic Encyclopedia, “General Councils” 13 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
3. American Heritage Dictionary of the English Language “Ecumenical” 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.