Tehcir Kanunu

Tehcir Kanunu veya resmî adıyla Sevk ve İskân Kanunu,[1][2] 27 Mayıs 1915'te Osmanlı hükûmeti tarafından I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı ordusu ile karşı karşıya gelebilecek iç unsurların savaş bölgelerinden uzak yerlere devlet eliyle gönderilmesi için çıkarılan göç kanunu. 1 Haziran 1915 tarihinde Takvim-i Vekâyi'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. İçeriğinde Osmanlı Ermenilerinden bahsetmemesine rağmen doğrudan İmparatorlukta yaşayan Ermeni halkı hedef alarak Ermenilerin yaşadığı şehirlerden başka yerlere sürülmesine yol açtı ve böylece Ermeni Kırımı'nın bir parçasını oluşturdu.[3][4][5]

Tehcir Kanunu

İçerik

Tehcir Kanunu olarak bilinen; fakat geçici kanun mahiyetinde olan ve asıl adı "Savaş zamanında hükûmet uygulamalarına karşı gelenler için asker tarafından uygulanacak önlemler hakkında geçici kanun" Rumî takvime göre 14 Mayıs Miladi takvime göre 27 Mayıs 1915 tarihinde kabul edilmiştir. Kanun, 1 Haziran 1915 günü dönemin resmî gazetesi Takvim-i Vekayi'de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. İlk 2 Madde kanunun amaçlarını ve anahatlarını belirtmektedir.[6]

« Vakt-i seferde ordu ve kolordu ve fırka (tümen) kumandanları ve bunlarin vekilleri ve müstakil mevki kumandanlari ahâli tarafından herhangi bir suretle evamir-i hükûmete (hükûmetin emirlerine) ve müdafaa-i memlekete (ülkenin savunmasına) ve muhafaza-i asayişe müteallik (ilişkin) icraat ve tertibata karşı muhalefet ve silâhla tecavüz mukavemet görürlerse, derakap (hemen) kuvve-i askeriye (askerî güçler) ile en şiddetli surette te'dibat yapmağa (akıllarını başlarına getirmeye) ve tecavüz ve mukavemeti (direnmeyi) esasından imha etmeye (yok etmeye) mezun (görevli) ve mecburdurlar. »
«  Ordu ve müstakil kolordu ve fırka kumandanları, icabat-i askeriyeye (askerliğin gerektirdiği kurallara) mebnî (dayanarak) veya casusluk ve hıyanetlerini hissettikleri kurâ (köyler) ve kasabat (kasabalar) ahâlisini münferiden (tek olarak) veya müctemi'an (toplu olarak) diğer mahallere sevk ve iskân ettirebilirler »

Uygulanması
Ermeni nüfusunu (1896) gösteren harita

Liste tehcir edilen Ermeni vatandaşların sayılarını göstermektedir.

Tehcirden etkilenen Ermeniler[7][8]
Şehir Gönderilen Kalan
Adana 14.000 15-16.000
Ankara 21.236 733
Aydın 250
Bilecik 1.200
Diyarbakır 20.000
Dörtyol 9.000
Erzurum 5.500
Eskişehir 7.000
Giresun 328
Görele 250
Halep 26.064
Haymana 60
İzmir 256
İzmit 58.000
Kalecik 257
Karahisar-ı Şarki 5.769 2222
Kayseri 45.036 4.911
Keskin 1.169
Kırşehir 747
Konya 1.900
Kütahya 1.400
Mamuretülaziz 51.000 4.000
Maraş 8.845
Nallıhan 479
Ordu 36
Perşembe 390
Sivas 136.084 6.055
Sungurlu 576
Sürmene 290
Tirebolu 45
Trabzon 3.400
Ulubey 30
Yozgat 10.916
Toplam 422.758 32.766

Tehcir edilenler

TSK Genelkurmay Başkanlığı arşivinde bulunan belgeye göre[9] Tehcire tabi tutulanların sayısı aşağıdaki tablodadır. Tehcire tabi tutulanların vilayetlerdeki kazâ kazâ sayılarını kaynaktan detaylı olarak görebilirsiniz.

Belgenin Orijinali
Sevk ve teb’îdleri mukarrer Ermeni ahâlînin vilâyet ve müstakil livâ üzerine mikdârını irâe eder.
Sicilde Mukayyed Nüfûs Sevk Olunan Nüfûs Mahall ve Tarîk-i Sevkleri Îzâhât
Esâmî-i Vilâyet ve Livâ Aded Aded
Ankara Vilâyeti 47.224
Erzurum Vilâyeti 128.657 120.000 Mamüretülaziz tarîkiyle Musul Vilâyetiyle Zor Sancağı Nüfûs-ı mütebâkiyye kısmen müsâdemelerde telef olmuş ve kısmen de firâr etmiştir.
Adana Vilâyeti 46.031
İzmit Sancağı 54.370 50.000 Konya, Haleb tarîkiyle Zor Sancağı Nüfûs-ı mütebâkiyye firâr ve ihtifâ veyâ vefât etmiştir.
Eskişehir Sancağı
Bitlis Vilâyeti 109.521 20.000 Bir kısmı Siird tarîkiyle Diyarbekir’e bir kısmı da Mamüretülaziz tarîkiyle Zor ve Musul Nüfûs-ı mütebâkiyye müsâdemelerde telef olmuş ve bir kısmı da firâr etmiştir.
Canik Sancağı 26.374 26.374 Amasya, Karahisar tarîkiyle Sivas - Zor, Musul
Haleb Vilâyeti 34.451
Hüdâvendigâr Vilâyeti 66.413
Diyarbekir Vilâyeti 61.002
Sivas Vilâyeti 141.592 141.592 Malatya tarîkiyle Zor, Musul
Trabzon Vilâyeti 34.500 28.000 Gümüşhâne tarîkiyle Zor, Musul Nüfûs-ı mütebâkiyye müsâdemelerde telef olmuştur.
Karesi Sancağı 8290
Karahisar Sancağı 7327
Kayseri Sancağı 47.617
Mamüretülaziz Vilâyeti 74.206
Maraş Sancağı 27.101 27.101 Haleb tarîkiyle Zor, Suriye
Niğde Sancağı 5101
Van Vilâyeti 67.792
Yekûn 987.569 (413.067)
  • Deyalı Dökümü

ABD resmî devlet kayıtlarına göre tehcire tabi tutulan Ermeni Tebaalarının Sayısı aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi 486.000 dir.(3 Şubat 1916)

Belgenin Orijinali
The following is the statistics of Armenian immigrants according to best information:
(Türkçe:Takip eden, en iyi bilgilere göre Ermeni muhacirlerinin istatistiğidir.)
Şam ve Maan'a kadar olan bölge ... 100.000
Hama ve civarındaki köyler ... 12.000
Homs ve civarındaki köyler ... 20.000
Halep ve civarındaki köyler ... 7.000
Maara ve civarındaki köyler ... 20.000
Bab ve civarındaki köyler ... 8.000
Mumbidge ve civarındaki köyler ... 5.000
Ras-el-Ain ve civarındaki köyler ... 20.000
Rakka ve civarındaki köyler ... 20.000
Deyrizor ve civarındaki köyler ... 300.000
Total ... 486.000
3 Şubat 1916

Galeri

Kaynakça
  1. "Arşivlenmiş kopya". 26 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2009.
  2. http://acikarsiv.ankara.edu.tr/fulltext/2133.pdf
  3. Paul Demont - François Georgeon, Bir İmparatorluğun Ölümü, Cumhuriyet, s. 96.
  4. Ferudan Ata, İşgal İstanbul'unda Tehcir Yargılamaları, TTK, s. 11.
  5. Sina Akşin, Ana Çizgileriyle Türkiye'nin Yakın Tarihi I, Cumhuriyet, s. 125.
  6. Tehcir Kanunu 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.,Tehcir Kanunu.
  7. Halacoglu, Prof. Dr. Yusuf, Facts Relating to the Armenian Relocation (1915), TTK Publication, Ankara, 2001.
  8. DH, EUM. 2nd Branch, File 1, document 38, 40, 41, 42, 43, 44, 46, 47, 51, 55, 64, 152, 185, 186, 187, 188, 189, 190, 191, 194, 200, 206
  9. "TSK Genelkurmay Başkanlığı Sitesi (Word dosyası)". 30 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2013.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.