Hasandede, Kırıkkale

Hasandede, Kırıkkale'ye bağlı olan ve il merkezine 13 km uzaklıkta bulunan bir mahalledir.

Hasandede
Köy
Ülke Türkiye
İl Kırıkkale
İlçe Merkez
Coğrafi bölge İç Anadolu Bölgesi
Zaman dilimi UTC+03.00 (UDAZD)
İl alan kodu 0318
İl plaka kodu 71
Posta kodu 71000
Resmî site

Tarihçe

Türkmen boyları tarafından kurulmuştur. Kaletepe ve Kırıkköy’ün birleşmesiyle kurulan ve gelişen, Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu tesislerinin kurulmasıyla büyüyen ve il merkezi olan Kırıkkale’den önce Hasandede Kasabası Türkiye haritasında vardı ve bilinen bir yerdi. İlk adi ” Süleymanlı”, gelişip kaza olduktan sonra “Çukurcak” adı verildi. Daha sonra “ikikol” adıyla anıldı ve en sonunda yetiştirdiği Hasan Dede’nin anısına saygı ifadesi olarak adı Hasandede olarak değiştirildi.

Kırıkkale çevresinde köyden yetişen kimselerin adını köye isim olarak verme geleneği vardır. Bazı köylerin isimleri şöyledir: Aşağı Mahmutlar, Hacıbalı, Karaahmetli, Karacaali, Koçubaba, Balışeyh, Aydınşıh, Battalobası, Haydardede, Bıyıkaydın, Hıdırşeyh, Hüseyinobası, İzzettinköy, Kenanobası, Gazi Âşık Hasan Dede’ye atfen Hasandede adını almış bulunan bu yerleşim birimi hakkında, 17. yüzyılda yaşamış olan ünlü bilgin Kâtip Çelebi ”Cihannüma-Dünyayı Gösteren” isimli eserinde şöyle demektedir:

“Çukurcak: Engürü’ den bir merhale Şark’da kasabasız bir kazadır. Alma dağı bunun yaylağıdır. Bir ruh’u bülend ve hoş abu yaylakları ve çam ve ardıç ve şair esnaf, escara müştemil bir meşhur dağdır. Livai Engürü’de (Ankara) sakin yörükane müteallik bir kazadır. Kadıları şehirden şehire gezip maslahatların görür. Mahsus yeri yoktur. Haymana Alma Dağı zeylinde Çukurcak bunun simalinde Engürü’nün nahyesi ve havvası hümayundandır. Kurası mamur ve halkı mizyaf ve misafirperver dostlardır. Bir ucu ta Turgut eline ulaşır. Ve bu nahyede bir germabei Hüdayi vardır ki, balçığına marazlı girip şifa bulur. Bu nahye halkı ekser atlar ve develer beslerler ki alası bunda bulunur…”

Daha önceleri Ankara’ya bağlı bir yerleşim birimi iken Kırıkkale’nin il olmasından sonra bu kez doğrudan doğruya Kırıkkale ili merkezine bağlanmıştır. Kızılırmak’ın doğusunda kurulu olan kasaba yörenin en eski yerleşim birimlerindendir.[1]

2014 yılında nüfus yetersizliği nedeni ile belediye teşkilatı kaldırılarak köye dönüşmüş, 2019 yılı içinde mahalle statüsüne geçerek Kırıkkale Belediyesi sınırlarına girmiştir.

Coğrafi yapısı

Kırıkkale’nin Güneydoğu'sunda yer alan Hasandede, Kuzey ve Kuzeydoğu yönlerinde uzanan dağların eteklerinde kurulmuştur. Güney ve Güneydoğu yönlerinde ise var olan dereleri aşarak gelişme sağlanmıştır. Kasabanın Güneybatı'sı çok verimli ve 15.000 dekarlık alana yayılı tarla, bağ ve bahçelerle kaplıdır. Kasabanın Batı'sından geçen Kızılırmak aynı zamanda belediye sınırını da oluşturmaktadır.

Su Yüzeyleri

Kasabanın içinden geçen sel nitelikli fakat genelde kuru dere durumunda üç akarsu vardır. Bu derelerin taşkın durumu DSİ’ce incelenmiş ve kanal projeleri hazırlanarak uygulamaya konulmuştur. Kasabanın batısından akan Kızılırmak’ın ise bu yörede taşkınlık olasılığı yoktur. Yer altı su düzeyi 1.8 - 2.0 m arasındadır. Alüvyonlu topraklarda bu düzey 1.0 m ye yükselmektedir. Ancak, temel kazılarında sorun yaratmaktadır.

Kaynak suyu olarak kasabanın 1.km doğusunda Karakaya bölgesinde 25 lt/sn olan su vardır. İçme ve kullanma suyu olarak Kısık yöresindeki sulardan yararlanılır. Bu gün için iki sondaj kuyusu ve ayrıca pompa ile bir sondaj kuyusu destekleyerek kasabanın su gereksinimini tümü ile karşılamıştır. 50.000 bin kişilik bir yerleşim birimini doyuracak su bulunmaktadır.

İklim

Hasandede 750 m lik yüksekliği ile İç Anadolu Bölgesi'ni etkileyen karasal iklimnin etkisi altındadır. Kızılırmak kıyısında kurulmuş olması kışların çok şiddetli geçmesini önlemektedir.

Kara ikliminin özelliği olan biçimde yazlar, sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve yağışlı geçer. Yaz sıcaklıkları en çok Temmuz ve Ağustos aylarında ortalama 24 c ile görülür. En düşük sıcaklık ortalama 1.2 c Ocak’ta dir. En yüksek sıcaklık Temmuz ve Ağustos aylarında 38-39 c, en düşük sıcaklık ise Aralık ve Şubat’ta 21.1 c dir.

Yağış: Yağış rejimi bakımından da kara iklimi görülmektedir. Doğal olarak en çok ilkbahar ve kış aylarında yağış artar.

En düşük yağış Temmuz ve Ağustos’ta 6.3 mm, en çok yağış Aralık ve Ocak’ta 43.6 mm olarak yağar.Bölgede donlu günler sürekli olmaz. Yıllık 10-11 gün kadar don olur.[2]

Nüfus ve Yerleşim
Yıllara göre belde/köy nüfus verileri
2012 1.394[3]
2011 1.520[3]
2010 1.615[3]
2009 1.746[3]
2008 1.965[3]
2007 1.673[3]
2000 3.514[3]
1990 5.998[3]
1985 3.895[4]
1980 2.856[5]

Nüfusun artışıyla orantılı olarak hizmet alanları da artmış ve bugün Hasandede, çoğu yerleşim birimlerini kıskandıracak bir aşamaya ulaşmıştır.Bu alanda;

  • Kasabada var olan dört muhtarlık ,
  • Hizmet veren Milli Eğitim hizmetlerinden ilkokul, ortaokul ve lise,
  • 1 sağlık ocağı, 2 doktor, 2 hemşire, 1 ebe ve 3 memur,
  • 1500 SSK mensubuna hizmet veren bir istasyon,
  • 3500 kitaplı bir kütüphane ve burada görevli 2 memur,
  • Tarım Kredi Kooperatifi,
  • TEK bölge işletmesi

bulunmaktadır.

Hasandede halkının toprakları 1985 istatistiklerine göre yuvarlak olarak şöyle dağıtılmıştır:

DönümAile Sayısı
1 dönümden az12
1-10 dönüm11
11-20 dönüm3
21-30 dönüm8
31-40 dönüm4
41-50 dönüm6

Doğaldır ki bu aile sözcüğünde aynı soyadları taşıyanlar amaçlanmaktadır. Bir ailede kimi zaman onlarca ev düşünülmektedir. Bu toprakların büyük çoğunluğu aile işletmesidir. Az bir bölümü ortakçı eliyle işletilir. Tarım nüfusunun ardından %16.30’luk oranla sanayi çalışanları gelmektedir. Bağcılık, sebzecilik ve meyvecilik ana tarım etkinlikleridir. Yaz aylarında yakın yörelere mevsimlik işçi de gitmektedir. Erkek nüfusun %57.6‘si, kadınların ise %42.4’ü çalışmaktadır. Genel toplamda %74.2‘si çalışmakta, %25.8 ise işsizleri ve emeklileri oluşturmaktadır.[6]

Yönetim

Belediye başkanları
SıraAdı SoyadıBaşkanlık DönemiGörev Süresi (Yıl)
1Üssük Mertoğlu06.06.1972 - ??.10.19775
2H. İbrahim Aydoğdu??.11.1977 - 12.09.19803
3H. İbrahim Demirhan15.101980 - 24.03.19844
4Malik Ejder Coşkun25.03.1984 - 19.04.199915
5Turgut Özcan19.04.1999 - 24.03.20045
6Malik Ejder Coşkun24.03.2004 - 29.03.20095
7Malik Ejder Coşkun29.03.2009 - 30.03.20145 (31.03.2014 itibari ile köye dönüştü.)

Mevkiler

Hasandede 'nin 4 mevkii bulunmaktadır:

Mahalle Adı
Bağlar Mahallesi
Bahçelievler Mahallesi
Gülevler Mahallesi
Gündoğdu Mahallesi [7]

Altyapı

Ulaşım

Hasandede Mahallesi, Orta Anadolu Bölgesi'nde Ankara - Kırıkkale - Kayseri devlet yolunun Kırıkkale - Keskin bölümü üzerinde yer alır. Kasaba, Keskin’e 5 km, Kırıkkale’ye 13 km uzaklıktadır. Ankara’ya bağlandığı yol, Kırıkkale‘den sonra ekspres yol niteliğindedir. Bu yolun uzunluğu ise 76 km dir. Özetle, Hasandede Kasabası'nın Ankara, Kırıkkale ve Kayseri gibi önemli kültür, ekonomi ve gereksinim illeriyle bağlantısı son derece elverişli koşullardadır.

Eğitim

Hasandede’de bir ilköğretim okulu, bir de lise bulunmaktadır. Orta okulun kuruluş yılı 1927, lisenin kuruluş yılı 1979'dur. Kız ve erkek öğrenci sayısı yarı yarıya olup çevre beldelerden gelen ögrencilerle de her geçen gün sayı artmaktadır. Bu okul Orhan Demirhan tarafından yaptırılarak devlete bağışlanmış olup adı da aynıdır. Okul kasaba halkının her türlü eğitim, kültür, sanat ve tüm resmi törenlerde ihtiyacına hizmet edebilmektedir.

Kurulan orta okul ilk kez 1927 yılın da ilkokul bınasında öğrenime başlamıştır ve Türkiye’de ilk on okuldan birisi olmuştur. Cumhuriyet döneminin ilk on ilk okulundan biri olan okul tarihte bu şekilde yer almış ve tüm Türk halkı eğitime değer veren bu eski köyü şu andaki kasabayı saygıyla anmıştır.[8]

Kaynakça

Dipnotlar
  1. "Hasandede Derneği resmi sitesi, Hasandede -> Tarihçe". 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2011.
  2. "Hasandede Derneği resmi sitesi, Hasandede -> Kasabanın Fiziksel Özellikleri". 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2011.
  3. "Hasandede Belediyesi". YerelNet.org.tr. 23 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2018.
  4. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
  5. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1981). "1980 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
  6. "Hasandede Derneği resmi sitesi, Hasandede -> Nüfus". 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2011.
  7. "Hasandede Derneği resmi sitesi, Hasandede -> Mahalleler". 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2011.
  8. "Hasandede Derneği resmi sitesi, Hasandede -> Eğitim Hizmetleri". 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2011.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.