Yuri Andropov

Yuri Vladimiroviç Andropov (Rusça: Юрий Владимирович Андропов; 15 Haziran 1914 - 9 Şubat 1984), Rus devlet adamı. 1967 ila 1982 yılları arasında Sovyetler Birliği'nin istihbarat servisi olan Devlet Güvenlik Komitesi (KGB)'nin başkanı olarak görev yaptı. Brejnev'in ölümünden sonra ise 12 Kasım 1982'den ölümüne değin 15 ay süreyle Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) Merkez Komitesi genel sekreterliği görevinde bulunarak SSCB'yi yönetti.

Yuri Andropov
Sovyetler Birliği Komünist Partisi
Merkez Komitesi Genel Sekreteri
Görev süresi
12 Kasım 1982 - 9 Şubat 1984
Yerine geldiği Leonid Brejnev
Yerine gelen Konstantin Çernenko
Sovyetler Birliği Yüksek
Sovyet Prezidyumu Başkanı
Görev süresi
16 Haziran 1983 - 9 Şubat 1984
Yerine geldiği Vasili Kuznetsov (geçici)
Yerine gelen Vasili Kuznetsov (geçici)
Devlet Güvenlik Komitesi (KGB) Başkanı
Görev süresi
18 Mayıs 1967 - 26 Mayıs 1982
Hükûmet başkanı Aleksey Kosigin
Nikolay Tihonov
Yerine geldiği Vladimir Semiçastni
Yerine gelen Vitali Fedorçuk
Kişisel bilgiler
Doğum 15 Haziran 1914(1914-06-15)
Stavropol, Rus İmparatorluğu
Ölüm 9 Şubat 1984 (69 yaşında)
Moskova, Sovyetler Birliği
Partisi Sovyetler Birliği Komünist Partisi
Evlilik(ler) Tatyana Andropova (Kasım 1991'de öldü)
Çocuk(lar) Igor Andropov
Bitirdiği okul Petrozavodsk Üniversitesi
Mesleği Siyasetçi
Dini Yok (Ateist)
Ödüller
İmzası

Gençliği

Soylu bir Slav Kazağı ailesine mensup demiryolu işçisinin oğlu olan Andropov, telgraf operatörlüğü ve film makinistliğinden sonra İdil Nehrinde kayıkçılık yaptı. Daha sonra bir teknik okula, ardından da Petrozavodsk Üniversitesi'ne girdi. Yaroslavl bölgesinde Genç Komünistler Birliği'nin (Komsomol) örgütleyicileri arasında yer aldı. Yetenekleri üstlerinin dikkatini çekince, yeni kurulan Karelo-Fin Özerk Cumhuriyeti'nin (1939-40) Komsomol örgütünün başına getirildi. 1939'da Komünist Parti'ye üye oldu.

II. Dünya Savaşı sırasında, Almanların bölgeyi işgal etmesinin ardından, Alman hatlarının gerisindeki bölgede gerilla birliklerini örgütledi. Savaş sırasında gösterdiği başarılar nedeniyle Petrozavodsk parti örgütünün sorumlusu oldu.

Andropov, 1951'de Moskova'ya alınarak, geleceği güven veren genç parti görevlilerinin yetişmesi için elverişli bir ortam olarak değerlendiren Parti Sekreteryası'nın idari kadrosunda görevlendirildi. Temmuz 1954-Mart 1957 arasında ülkenin Macaristan büyükelçiliğini yürüten Andropov, 1956 yılındaki Macar Ayaklanması sırasında SSCB'nin Macaristan'a müdahalesinde önemli rol oynadı. Ardından Moskova'ya dönerek parti örgütü içinde hızla yükseldi; 1957'de parti merkezinde, sosyalist ülkelerdeki partilerle ilişkileri yürüten bölümün başına getirildi. 1961'de ise Parti Merkez Komitesi'ne girdi ve Merkez Komitesi Sekreterliği yaptı.

KGB Başkanlığı

Mayıs 1967'de, parti önderi Leonid Brejnev tarafından 10 üyeli Parti Sekreteryası'ndan alınarak Devlet Güvenlik Komitesi'nin (KGB) başına getirildi. Bu atamadaki amaç, gereğinden çok bağımsız davranan güvenlik sistemi üzerindeki siyasal denetimin artırılmasıydı. KGB başkanlığı görevindeyken 1967'de Politbüro yedek üyeliğine seçilen Andropov, 1973'te Politbüro'nun asil üyesi oldu. 1976'da orgeneral rütbesine yükseltidi. KGB başkanlığı sırasında otoriter bir politika izleyerek rejim karşıtlarının etkinliklerini bastırdı. 1968'de Çekoslovakya'ya Varşova Paktı birlikleri tarafından müdahaleyi planlayanlar, 1981'de ise Polonya yönetimini sıkıyönetim ilan etmeye zorlayanlar arasında yer aldı.

KGB Başkanlığı döneminde, Batı'da, Adolf Hitler’in aslında ölmediği, gizlice Güney Amerika’ya kaçtığı söylentileri yayılınca KGB Başkanı Andropov, gizli Hitler dosyasını Politbüro izniyle tekrar açtı. Nisan 1970'te açılan mezardan çıkartılan Hitler ile Eva Braun’un cesetleri, ertesi gün KGB elemanlarınca yüksek dereceli ateş kullanılarak yakıldı ve Elbe Nehri’ne bırakıldı.[1]

SSCB Liderliği

1980'lerde Brejnev'in sağlık durumu giderek bozulurken, Andropov da onun yerine geçmeye hazırlanıyordu. 24 Mayıs 1982'de KGB başkanlığından istifa ederek, siyasal ağırlığı daha çok olan bir sorumluluk üstlenmek amacıyla Sekreterya'daki eski görevine döndü. Brejnev'in ölümünden iki gün sonra, 12 Kasım'da SBKP Merkez Komitesi tarafından genel sekreterliğe seçildi.

Kısa görev süresi boyunca, ülkesinin ağır işleyen ekonomik sisteminde reformlar yapmaya, yolsuzluklara ve haksız kazanç elde edilmesine karşı sıkı önlemler aldı. Yönetimde etkinliğin artırılmasına önem verdi.[2] Sovyet sisteminin özellikle ekonomik açıdan büyük bir sorun yaşadığını görerek verimin yükselmesi için bir iktisadi reform programı çerçevesinde bir ölçüde yerinden yönetim uygulamaları başlattı; yönetici kadroları gençleştirdi.

Dış ilişkilerde katı bir çizgi izlemeye çalıştı; Çin'e karşı uzlaşmaya yatkın bir tutum aldı. Ticari ve askeri konularda Amerika Birleşik Devletleri ile Batı Avrupa'nın arasındaki ayrılıklardan yararlanmaya çaba gösterdi. NATO üyesi Batı Avrupa ülkelerini, topraklarında füze üslerine yer vermemeleri konusunda uyardı. Orta menzilli nükleer başlıklı ABD füzelerinin Batı Avrupa'ya yerleştirilmeye başlanmasından sonra, Cenevre'de nükleer füzelerin sınırlandırılması konusunda sürdürülen ikili görüşmeleri kesmesiyle ABD ile ilişkiler daha da gerginleşti.

Şubat 1983'te başlayan böbrek yetmezliği nedeniyle Sovyetler Birliği'nin devlet başkanlığı koltuğu bir yıl pratikte boş kaldı.[3] Ağustos 1983'ten sonra bir daha halk arasında görülmedi. 9 Şubat 1984'te ölümünün ardından yerine, statükoya sıkıca bağlı eski kuşak yüksek devlet görevlilerinin dostu ve Andropov'un eski rakibi olan Konstantin Çernenko geçti.

Kaynakça
  1. 25 yıl köpekleriyle aynı mezarda yattı
  2. "Sovyetler Birliği'nde Reform Sürecinin Başlangıcı ve Gorbaçov Dönemi" (PDF). 13 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2012.
  3. Andropov'a yapılanı Ecevit'e yapmayın

Dış bağlantılar
Siyasi görevi
Önce gelen:
Leonid Brejnev		 Sovyetler Birliği Komünist Partisi
Merkez Komitesi Genel Sekreteri
1982-1984		 Sonra gelen:
Konstantin Çernenko
Önce gelen:
Leonid Brejnev		 Sovyetler Birliği Yüksek
Sovyet Prezidyumu Başkanı
1983-1984		 Sonra gelen:
Konstantin Çernenko
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.