Lefter Küçükandonyadis

Lefter Küçükandonyadis (22 Aralık 1925, Büyükada, İstanbul - 13 Ocak 2012, İstanbul), forvet mevkinde forma giymiş Rum asıllı Türk futbolcu ve teknik direktör. Doğum adı Rumcada özgür anlamına gelen Elefterios (Yunan alfabesi ile: Ελευθέριος) olan futbolcu, kısaca Lefter olarak anılmaktadır.[2] Aynı zamanda ordinaryüs lakabıyla da tanınmaktadır.

Lefter Küçükandonyadis
Kişisel bilgileri
Doğum tarihi 22 Aralık 1925(1925-12-22)
Doğum yeri Büyükada, İstanbul, Türkiye
Ölüm tarihi 13 Ocak 2012 (86 yaşında)
Ölüm yeri İstanbul, Türkiye
Boyu 1,69 m (5 ft 6 1⁄2 in)
Mevkii Forvet
Altyapı kariyeri
1938-1941 Taksim
Profesyonel kariyeri*
Yıllar Takım Maç (Gol)
1941-1943 Taksim 29 (9)
1947-1951 Fenerbahçe 55 (38)
1951-1952 Fiorentina 30 (4)
1952-1953 Nice 12 (2)
1953-1964 Fenerbahçe 245 (140)
1964 AEK 5 (2)
1967-1968 Boluspor 12 (2)
Millî takım kariyeri
1948-1963  Türkiye 46 (21)
Teknik direktörlük kariyeri
1965 Egaleo
1965-1966 SuperSport United
1966-1967 Feriköy
1967 Mersin İdman Yurdu
1967-1968 Boluspor (oyuncu-teknik direktör)[1]
1970 Samsunspor
1970-1971 Sivasspor
1971-197? Galata
1972 Samsunspor
1972-1973 Orduspor

* Yalnızca lig maçları ve gollerini içerir.


Türk futbolunun ve Fenerbahçe'nin en popüler futbolcularından biri olarak yıllarca alkışlanan Lefter, Fenerbahçe Marşı'nda da adı geçen sembol oyunculardandır. Fenerbahçe ile İstanbul Futbol Ligleri'nde toplam 3, Millî Küme'de 1 ve Süper Lig'de 3 kez olmak üzere Türkiye Şampiyonaları'nda toplam 4 kez şampiyonluk yaşadı. 13 Ocak 2012 tarihinde, tedavi gördüğü Amerikan Hastanesi'nde 86 yaşında ağır zatürreye bağlı kalp yetmezliğinden ölmüştür.[3]

İlk yılları

22 Aralık 1925 tarihinde, Büyükada'daki Hamam Sokak'ta dünyaya geldi.[2] Babası balıkçılık yapan Hristo, annesi ise Argiro idi.[2] Doğum adı Eleftherios olan ve Panani'nin ardından ailenin ikinci erkek çocuğu olan Küçükandonyadis'in ailesi, 20. yüzyıl başında Arnavutluk'tan Büyükada'ya göçen Rum kökenli bir aileydi.[2]

Kariyeri

Futbola Büyükada'da başladı. Taksim Spor Kulübü'nde yetişti. Taksim Kulübü yöneticileri kendisine lisans çıkartabilmek için 1941'de mahkeme kararıyla yaşını büyüttüler. Ancak bu sayede takımda oynayabildi. 2 yıl Taksim takımında yer aldı.[4] 1943'te askere gitti, 4 yıl süren askerlikten sonra 1947'de İstanbul'a döndü ve Fenerbahçe kulübüne girdi. Buradaki futboluyla dikkat çeken Lefter, 3 Ekim 1951'de 17.500 liralık transfer ücretiyle İtalya'nın Fiorentina takımına transfer oldu.[5] 1 yıl da Fransa'nın OGC Nice takımında oynayan Lefter, 1953-1954 sezonundan itibaren yeniden Fenerbahçe'de top koşturmaya başladı. Aynı sezon, İstanbul Ligi'nde gol kralı olan Lefter, 1964'e kadar toplamda 17 yıl giydiği Fenerbahçe forması altında 400'ün üzerinde gol kaydederek erişilmesi güç bir rekora imza attı. Bu süre zarfında, Türk futbolunun efsaneleşen isimlerinden biri olarak tanındı. Golcülüğünden ötürü Ver Lefter'e, yaz deftere! sloganı onun için yaygın olarak kullanıldı. Futboldaki ustalığından, çalımlarından ve gollerinden ötürü Ordinaryüs sıfatıyla anıldı.

Futbol yaşamında toplam 50 kez millî formayı giydi (46 kez A, 1 kez B, 3 kez 21 yaş altı). 1954 FIFA Dünya Kupası'nda forma giyen Lefter turnuvada 2 de gol attı. Türk futbolunda 50. Millî Maç altın madalyasını alan ilk futbolcu oldu.[6] millî takım formasıyla attığı 21 golle en çok gol atan millî oyuncu unvanını 33 yıl boyunca elinde tuttu, 9 kez de millî takım kaptanlığını yaptı.[5][7]

Teknik direktörlük kariyeri

1964'te futbolu bıraktıktan sonra Yunanistan'ın Egaleo, Güney Afrika'nın SuperSport United, Türkiye'nin Samsunspor, Orduspor, Mersin İdman Yurdu ve Boluspor takımlarında teknik direktörlük yaptı.[8]

1966-67 sezonunda 2. Lig'de mücadele eden Mersin İdman Yurdu takımının başındaydı. Mersin İdman Yurdu o sezon Osman Arpacıoğlu'nun attığı 23 golle şampiyon olarak ilk kez 1. Lig'e yükselmiştir. O sezon 17 takımlı ligde oynadığı 32 maçta 63 gol atan kırmızı-lacivertliler rekor puanla ilk kez 1. Lig'e yükseldiler.

Kasım 1970'te, Naci Özkaya'nın görevinden ayrılması sonrasında Sivasspor teknik direktörlüğüne geldi.[9] 1971 Haziran'ında ise görevinden ayrıldı.[10] 1971-72 sezonu başında Galata'nın teknik direktörlüğünü yapmaya başladı.[11]

Futbol sonrası
Kadıköy'de yer alan heykeli.

Antrenörlük kariyerinden sonra da bir süre spor yazarlığı yaptı. 3 çocuğu vardır. 3 Mayıs 2009'da Kadıköy'de Kuşdili Parkı'na heykeli dikilmiştir.[12][13]

13 Ocak 2012 tarihinde, kalp yetmezliğinden öldü.[14] Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu'nda binlerce kişi ve üst düzey yetkilinin katıldığı bir törenle ebediyete uğurlandı.[15] KKTC başkanı Rauf Denktaş ile aynı gün ölmüştür.

Kişisel yaşamı

Lefter 17 yaşındayken gayrimüslimlere karşı Varlık Vergisi yasası çıkarıldı. Vergiyi ödeyemeyenler toplama kamplarına gönderildi. Lefter'in babası yoksul olduğu için sürgüne gitmekten kurtuldu, ama bütün akrabaları Türkiye’yi terk etmek zorunda kaldı.[16]

6-7 Eylül Olayları’nda ise Büyükada’daki evini basan çapulcular taşlayıp “Vurun şu gâvura” diye bağırdılar, Lefter sabaha dek elde silah kapıda bekledi. Lefter’in evinin basıldığını duyan Fenerbahçeliler Kartal’dan motorlara binip Ada’ya koştular, Lefter’in evinin önüne barikat kurdular. "Sana bunu kim yaptıysa söyle, haddini bildirelim" diyerek saldırganların isimlerini öğrenmek istediler. Lefter saldıranların hepsini tanıdığı halde kimseyi ihbar etmedi, şikâyetçi de olmadı.[16]

Başarıları
Türkiye millî takımıyla gittiği Amsterdam'da, 3 Mayıs 1958.

Futbolcu olarak
Fenerbahçe
Türkiye millî futbol takımı
Türkiye millî futbol takımı golleri
MaçTarihKarşılaşmaSkorSeviyeDakikaGolleri
Özel maç 16.05.1962 Türkiye - İsrail 1-0 A Millî 55.dk. 1
Özel maç 08.06.1960 Türkiye - İskoçya 4-2 A Millî 32.dk., 35.dk. 2
Avrupa Şampiyonası 1960 Grup Eleme 26.04.1959 Türkiye - Romanya 2-0 A Millî 13.dk., 54.dk. 2
Akdeniz Kupası 05.04.1957 Mısır - Türkiye 0-4 A Millî 2.dk, 21.dk (P), 36.dk 3
Özel maç 19.02.1956 Türkiye - Macaristan 3-1 A Millî 6.dk, 38.dk (P) 2
Özel maç 18.12.1955 Türkiye - Portekiz 3-1 A Millî 51.dk. 1
Akdeniz Kupası 26.06.1955 İtalya - Türkiye 1-1 A Millî 78.dk. 1
Dünya Şampiyonası 1954 Finalleri 20.06.1954 Güney Kore - Türkiye 0-7 A Millî 24.dk. 1
Dünya Şampiyonası 1954 Finalleri 23.06.1954 Almanya - Türkiye 7-2 A Millî 82.dk. 1
Özel maç 10.06.1951 İsveç - Türkiye 3-1 A Millî 50.dk.(P) 1
Özel maç 03.12.1950 Türkiye - İsrail 3-2 A Millî 87.dk. 1
Akdeniz Kupası 28.10.1950 Türkiye - Mısır 3-1 U-21 Millî 19.dk. 1
Özel maç 28.05.1950 Türkiye - İran 6-1 A Millî 48.dk.,87.dk. 2
Dünya Şampiyonası 1950 Grup Eleme 20.11.1949 Türkiye - Suriye 7-0 A Millî 66.dk. 1
Özel maç 23.04.1948 Yunanistan - Türkiye 1-3 A Millî 20.dk. 1
Olimpiyat Maçları 02.08.1948 Çin - Türkiye 0-4 A Millî 87.dk. 1
Toplam22

Rekorlar

Kaynakça
  1. "Lefter'li Boluspor Trabzon'a 1-0 galip". Milliyet. 13 Kasım 1967. s. 9.
  2. Kayserilioğlu, R. Sertaç (Şubat 2012). "Lefter Efsanesi: Büyük Türk Küçükandonyadis". NTV Tarih. Cilt sayı 37. ss. sf. 52-55.
  3. "Lefter'i kaybettik". Gazetevatan.com. 13 Ocak 2012. 15 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2012.
  4. "Lefter Küçükandonyadis". Mackolik.com. 13 Ocak 2012. 14 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2012.
  5. "Ordinaryüs Lefter Fiorentina'da". Cumhuriyet Ansiklopedisi 1923-2000. 2. Cilt (3. bas.). İstanbul: YKY. Mayıs 2002. s. 194.
  6. "Merhaba Dünya Kupası". Türkiye Futbol Federasyonu. 2 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2012.
  7. "En fazla gol atan millî oyuncularımız". Türkiye Futbol Federasyonu. 4 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2012.
  8. Mehmet Eren (17 Temmuz 2007). "Yaşayan Efsane". Milliyet Blog. 5 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2012.
  9. "Lefter Sivasspor antrenörlüğüne getirildi". Milliyet. 17 Kasım 1970. s. 10.
  10. "Kısa... Kısa...". Milliyet. 8 Haziran 1971. s. 8.
  11. "3. Ligdeki İstanbul Kulüpleri teknik adamlarının yeni mevsim için görüşü". Milliyet. 15 Ağustos 1971. s. 8.
  12. "Lefter'in heykeli 3 Mayıs'ta açılıyor". Hürriyet. 1 Mayıs 2009. 5 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2012.
  13. "Fenerbahçe Lefter'in heykelini dikecek". Radikal. 26 Mart 2009. Erişim tarihi: 16 Ocak 2012.
  14. "Camiamızın acı kaybı". Fenerbahce.org. 13 Ocak 2012. 16 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2012.
  15. "Gözyaşları 'Ordinaryüs' için..." ntvmsnbc. 15 Ocak 2012. 26 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2012.
  16. Can Dündar (15 Ocak 2012). "Lefter teybi kapattırdı ve "Bunları yazma" dedi". Milliyet. 9 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2015.
  17. "Akdeniz Oyunları Kupası". mackolik.com. 21 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2011.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.