Macadamia

Macadamia, çiçekli bitkilerden Proteacea familyasından 4 türü içine alan bir cinstir. Bu cinsin doğal yaşam alanı 4 türün içinde birbirine çok yakın bir halde (yakınsak dağılım)la Avustralya'dadır. Bununla birlikte bir zamanlar bu cins ailesi içinden sayılıp sonrasında bu cins ailesinden ayrı cins olarak sayılan türlerde, yakınsak dağılımla bu cins ailesinin hemen yakınındadır.Örneğin Virotia cinsi Yeni Kaledonya'da,Catelepidia cins ailesinden bir tür Kuzeydoğu Queensland'de; Lasijia cinsi -bütün Kuzeydoğu Avustralya'daki Macademya benzeri türleri ifade eder haldedir- Kuzeydoğu Queensland'de, Doğu Avustralya'da, yine bir türü Endonezya'da bulunmaktadır.

Macadamia (Makademya,Makademya Fındığı)
Macadamia integrifolia ağaç yaprakları ve meyveleri
Bilimsel sınıflandırma
Âlem: Plantae
Klad Angiosperms (Kapalı tohumlular)
Klad Eudicots (İki çenekliler)
Takım: Proteales
Familya: Proteaceae
Cins: Macadamia
F.Muell.
Türler

Macadamia integrifolia
Macadamia jansenii
Macadamia ternifolia
Macadamia tetraphylla

Küçükten büyüğe her daim yeşil (yaprak dökmeyen) ağaçlar cinsine göre 2–12 m arası bir boya kadar büyüyebilmektedir. Yaprakları cinsine göre 3 ile 6 halka dizilişli olabilmekle, yaprak türleri eliptik veya mızrak veya ters yumurtamsı şekilde 6–30 cm uzunluğunda ve 2–13 cm genişliğinde ve dikensi kenarlı olabilir. Çiçekleri ince,5–30 cm uzunluğunda basit salkım şeklindedir.Çiçekler tek başına 10-15mm uzunluğunda, beyazdan pembe veya mor renge kadar değişen 4 ufak tepale sahiptir. Meyveleri çok sert odunsu ve küre şeklinde folikül sivri tepeli bir kabuğun ardında 1 veya 2 tohum içerir.

Bu cins adını meslektaşı botanist Ferdinand von Mueller ile birlikte bu cinsi ilk olarak tanımlayan John Macadam'dan alır.[1] Bilinen adları macadamia, macadamia nut, Queensland nut, bush nut, maroochi nut, queen of nuts veya bauple nut olarak bilinir; Aborjinler ve yerli Avustralyalılar ise gyndl, jindilli, ve boombera gibi adlarla bilirler.Türkçe Makademya,Makademya Fındığı olarak bilinir.

Bilinen Türleri

Lasjia,cinsi 2008 yılına kadar Macademya cinsindeyken sonra ayrılmıştır.
  • Lasjia Şablon:Au:
  • Lasjia claudiensis Şablon:Au; Sinonim, bilinen adı: Macadamia claudiensis Şablon:Au
  • Lasjia erecta Şablon:Au; Sinonim, bilinen adı: Macadamia erecta Şablon:Au
  • Lasjia grandis Şablon:Au; Sinonim, bilinen adı: Macadamia grandis Şablon:Au
  • Lasjia hildebrandii Şablon:Au; Sinonim, bilinen adı: Macadamia hildebrandii Şablon:Au
  • Lasjia whelanii Şablon:Au; Sinonimleri:bilinen adı : Helicia whelanii Şablon:Au, Macadamia whelanii Şablon:Au

Catalepidia, 1995 yılında kadar Macadamia ailesinden sayılırken şimdi ayrı bir cins olarak ayrılmıştır.
  • Catalepidia Şablon:Au:
  • Catalepidia heyana Şablon:Au; Sinonimleri, bilinen adı: Helicia heyana Şablon:Au , Macadamia heyana Şablon:Au

Virotia, Macadamia cins ailesinden 1975 yılına kadar sayılırken sonrasında ayrılmıştır,2008 yılında durumu tartışmalıdır.
  • Virotia Şablon:Au:
  • Virotia angustifolia Şablon:Au (2008); Sinonim, bilinen adı: Macadamia angustifolia Şablon:Au
  • Virotia francii Şablon:Au (2008); Sinonim, bilinen adı: Roupala francii Şablon:Au
  • Virotia leptophylla Şablon:Au (1975); Sinonim, bilinen adı: Kermadecia leptophylla Şablon:Au
  • Virotia neurophylla Şablon:Au (2008); Sinonimleri, bilinen adı: Kermadecia neurophylla Şablon:Au, Macadamia neurophylla Şablon:Au
  • Virotia rousselii Şablon:Au (2008); Synonym, bilinen adı: Roupala rousselii Şablon:Au
  • Virotia vieillardi Şablon:Au (2008); Synonym, base name: Roupala vieillardii Şablon:Au

Üretimi

Tohumları son derece değerli bir besin kaynağıdır. Ancak bu 4 tür içinde sadece 3 türün ticari önemi vardır dahası Lasija ve Virotia gibi yakınsak cins ailelerinden türlerinde ticari önemi bulunmamaktadır.Ticari önemi bulunan türler Macadamia integrifolia,Macadamia tetraphylla ve Macadamia ternifolia'dır. Ancak bu 3 türü içerisinde Macadamia Ternifolia sadece kozmetik sektörü gibi bir kısım sanayi de yağı için kullanılabilirken, sadece 2 türün hem yenilebilme ve hem de yağı açısından değerlendirilebilme özelliği vardır.(Macadamia integrifolia ve Macadamia tetraphylla) Bu cinsin geri kalan türleri ise M. jansenii ve M. ternifolia gibi zehirli ve/veya yenilemez tohumlara sahiptir zira bu türlerin tohumları içerdiği glikozitlerden biri olarak kabul edilen cyanogenic glycosidesler yüzünden toksik haldedir. Aynı durum Virotia ve Lasija cins aileleri içinde söz konusudur.Bununla birlikte bu türlerin tohumları belli Avustralya yerlilerince iyice suda kaynatılarak bu maddenin etkisiz hale getirilmesi suretiyle yenilebilse de bu açıdan integratifolia ve tetraphylla kadar ticari değerleri bulunmamaktadır.

Diğer taraftan 2 adet yenilebilir macadamia türü genelde birbirleri ile çaprazlanmaktadır ve M. tetraphylla doğal ortamında bu sebeple tehdit altındadır.

Macadamia tohumları ilk olarak Güney Brisbane'de 1828'de kâşif ve botanist Alan Cunningham tarafından tanımlanmıştır.Yabani Macadamia ağaçları bugün Güneydoğu Queensland Avustralya'da Maryborough şehrinde Bauple Dağı'nda bulunmaktadır. Macadamia tohumları Avustralya için anavatanı bu ülke olup yüksek miktarda üretilip yurtdışına ihraç edilen yenilebilir belli başlı tek bitkisel üründür.[2]

İlk ticari Macadamia ekimi 1880'lerin başında Rous Mill tarafından Lismore, New South Wales'in 12 km güneydoğusunda olup ağaçların hepsi M.tetraphyllaydı.[3] Küçük bir ticari gelişim ile 19.yy sonu ve 20.yy başlarındaAvustralya'da başlayan Macadamia endüstrisi,1920'lerde Hawaii'ye de ticari şekilde yayılmıştır. Macadamia tohumları ilk olarak 1882'de William H. Purvis tarafından Hawaii'ye getirilmiştir. Kendisi Hawaii'nin en büyük adasında bulunan Kukuihaele şehrinde Pacific Sugar Mill şirketinin genç bir müdürü olup aynı yıl tohumları Kapulena şehrine ekmiştir.[4]

Makademya kabuğu ve pişirilmiş tohumları

Hawaii Macadamia üretiminde ululsrarası arası çapta iyi şekilde bilinse de 2006 yılından beri Macadamia üretimi Hawaii'de düşmeye başlamıştır.Bunun nedeni ise aşırı üretimden kaynaklanan piyasadaki düşük fiyatlardır.[5]

Hawaii ve Avustralya dışında Macadamia Güney Afrika, Kaliforniya, Kosta Rika, İsrail, Kenya, Bolivya, Yeni Zelanda, Kolombiya, Guatemala ve Malavi'de de üretilmektedir. Ama yıllık 100.000 tonluk tohum üretimi ve piyasanın %40'ına hakimiyeti ile Avustralya en büyük ticari üreticidir.

Çikolata kaplamalı makademya fındıkları

İşlenmesi

Macadamia yeterli miktarda nemini düşürülmesi için sert,katı bir yere tohumların bırakılması suretiyle bekletilir. Sonrasında tohum sallanılıp dinlenildiğinde kabuğunun altındaki iç kısmın sallanırken ses çıkarması nemini kaybettiğini gösterip,kabuk kırılabilir.buna karşın sallandığında ses gelmemesi tohumun yeterince nemini kaybetmediği ve kabuğundan ayrılamayacağını gösterir. Kabuğun yöneliminden periyodik olarak nemini kaybetmedikçe çıngırak gibi ses gelmez.

Sonra metal bir mengene veya çekiç ile hafifçe baskı basınç yapılmak suretiyle kabukta değişik düzlemlerde ufak kırıklar oluşturulup tohumu değerlendirilmek üzere çıkarılır.[6]

Malavwi de ilk olarak çay bahçelerine çayları korumak için alçak yerlerde rüzgar koruyucusu gibi gelen Macadamialarda çay toplayıcıları bu şekilde çıkardıkları tohumları kavurup yağlı kuruyemiş gibi kullanırlar.

Besin Değerleri

Diğer kaju fıstığı,fındık gibi yenilebilir kuruyemişlerle karşılaştırıldığında, makademya türlerinin lipidler (yağlar) yönünden zengin ancak protein yönünden fakir oldukları göze çarpmaktadır.[7] Hiçbir tohumu yenilebilen kuruyemişin ulaşamadığı oranda tekli doymamış yağlara sahiptir ve bu yağların yaklaşık %22 si omega-7 yağ asitlerinden doymuş yağlara benzer biyolojik etkiye sahip palmitoleic asitdir.[8] Ayrıca %9 protein, %9 karbonhidrat, ve %2 diet lifi ayrıca, kalsiyum, fosfor, potasyum, sodyum, selenyum, demir, tiamin, riboflavin ve eser miktarda niasin makademya fındığında bulunmaktadır.[9]

Macadamia(Makademya) (Yenilebilen kısımları 100 gr) [7]
Besin değeri
Enerji 3080 kJ (740 kcal)
Karbonhidrat 13,8 g
 - Şeker 4,57g
 - Lif 8,6 g
Yağ 75,8 g
 - Doymuş yağ 12 g
 - Doymamış yağ 58 g
 - Çoklu doymamış yağ 1,5 g
Protein 7,9 g
Tiyamin (Vit. B1) 0.22 mg (%17)
Riboflavin (Vit. B2) 0.12 mg (%8)
Folik asit (Vit. B9) 81 μg (%20)
B12 vitamini 0.12 μg (%5)
C vitamini 0 mg (%0)
E vitamini 4 mg (%27)
Kalsiyum 64 mg (%6)
Demir 2 mg (%16)
Magnezyum 0 mg (%0)
Fosfor 241 mg (%34)
Potasyum 410 mg (%9)
Çinko 0.64 mg (%6)
Oranlar yetişkinler için alınması önerilen oranlardır.

Makademyalar köpekler için toksiktir. Yenmesi halinde,yendikten 12 saat sonra halsizlik, ayakta durmayı zorlaştıran uzuv felci ile ortaya çıkan makademya toksikozlarına neden olur. Tüketilen miktara göre ayrıca kas titremesi,eklem ağrısı ve ağır karın ağrısı da ortaya çıkabilir. Yüksek miktarda toksin alımında ağrı kesici,narkoz v.s rahatlatıcılar toksik etkiler ortadan kalkana kadar hayvana verilebilir. Genel iyileşme sıkça 24 ila 48 saat sonra olur.[10]

Cilt Bakımı

Macadamia yağı yaklaşık %22 Omega 7 palmitoleic asit içerdiğinden dolayı değerlidir [11] Bu asit mink yağında da %17 oranında bulunup,makademya onun botanik bir alternatifidir. Mink yağına nazaran daha fazla deri bakımını sağlayan palmitoleic asit içermesi ve üzerine Macadamia'nın yüksek antioksidan özelliği onun özellikle cilt bakımı için kozmetikte yoğun talep görmesine yol açmıştır.Fakat pek çok tohumun yaptığı gibi Makademya'da insanlarda alerjik reaksiyonlara neden olabilmektedir.

Bu reaksiyonlar dudaklarda şişme,boyunda aşırı derece kaşıntı gibi semptomlar ve anafilaksi şeklinde olur. Bu sebeple özellikle bu tohumları hiç tüketmemiş çocuk ve yetişkinlerinde kullanımında dikkat etmesi gerekir.

Diğer Kullanımları

Ağaçlar aynı zamanda parlak yaprakları ve çekici çiçekleriyle süs bitkisi olarak subtropik bölgelerde yetiştirilebilir. Macadamia türleri Batrachedra arenosella gibi bazı Lepidoptera türleri için yemeklik bitki olarak kullanılabilir.

Macadamia bitkileri sümbül makav papağanı gibi bazı hayvanları bünyesinde barındırır. Zira büyük papağanlar insanlar dışında kabukları kırıp tohumları yiyen az sayıdaki hayvanlardan biridir.[12] Morris Arkin varyetesi daha kolayca kırılmaya hazır haldedir.

Makademya tohumları, evlilik öncesi doğu bölgelerinde geleneksel dans başlangıcında, geleneksel Polonya seremonilerinde önemli bir yer tutar.[13]

Yetiştirme ve işlenmesi
Macadamia integrifolia çiçekleri

Makademya ağacı aşılama ile genellikle çoğaltılır ve genelde ticari kalitedeki tohumları 7 ile 10 yıllık bir süre geçtikten sonra iyi şekilde meyve verir ancak bir kere yerleştimi yaklaşık 100 yıl boyunca meyv vermeye devam eder. Makademyalar iyi drenajlı ve verimli toprakları ve yıllık 1.000-2000mm yağışı tercih eder, ısı 10 derecenin altına düşmemelidir ancak bir kere geliştikten sonra ağaç -5 dereceye kadar hafif kısa süreli donlara dayanabilir; yine de ortalama yıllık sıcaklık 25 derece civarında olmalıdır. Kökleri gevşektir ve fırtınalar ağaçları kökünden devirebilir ayrıca Phytophthora kök hastalığına karşı aşırı hassastır. M. tetraphylla türü integrifolia türüne göre soğuklara biraz daha dayanıklıdır ancak bu tür kabuğunun kırılması daha zor olduğundan daha çok üzerine integrifolia türünün aşılanması için anaç olarak kullanılmakta veya "Beaumont" gibi 2 yenilebilir tür çaprazlanarak daha verimli ve dayanıklı yeni bir varyete tür oluşturulmaktadır.Yine de bu türünde ticari varyeteleri bulunmaktadır.

Makademya 'Beaumont' varyetesi yeni oluşan yaprakları

Kültivarları

Beaumont

A Macadamia integrifolia / M. tetraphylla hibriti ticari bir varyete olup Avustralya ve Yeni Zelanda'da geniş şekilde yetiştirilir; ilk olarak Dr. J. H. Beaumont tarafından keşfedilmiştir. Yağ yönünden zengindir ancak tatlı bir tür değildir. Yeni oluşan yaprakları kırmızımsı bir haldedir,çiçekleri parlak pembe ve uzun salkımlar halindedir. 4.yıldan sonra yararlı şekilde meyveye yatabilien ve yıldan yıla gelişen bahçelerde hızla yetişebilen varyetelerden biridir. İyi bir tozlaşma olursa çok iyi şekilde meyve verir. Ayrıca etkileyici üzüm şeklindeki salkımlarında oluşan meyveleri bazen ağacın dalını kıracak kadar ağır olabilir. Ticari bahçelerde ağaç başına 8.yılda 18 kg'ya kadar ulaşabilir. Ancak kötü yanları olgunlaşmış meyveler ağaçtan kolay düşmeyip toplanmaları gerekir ve ağaçlar özellikle hasatta ağacın iç kesimlerindeki dallar biraz batıcıdır. Ancak pek çok ticari türe nazaran kabukları kolayca açılabilir.

Makademya 'Maroochy' varyetesi yeni oluşan yaprakları

Maroochy

Avustralya'dan gerçek bir M. tetraphylla varyetesidir, bu tür verimliliği, aroması ve istikrarı ile 'Beaumont' türünün tozlaşması için kullanılmaktadır.

Nelmac II

Güney Afrika'dan M. integrifolia / M. tetraphylla hibrit türüdür, tatlı tohumu vardır, bu sebeple şekerinin karamalize olmaması için dikkatli pişirilmelidir. Tatlı tohumu genelde tam olarak işlemden geçmez ve tadı genelde iyi değildir ancak hiç pişirilmeden de yenebildiğinden pek çok insanca sevilmektedir. Ayrıca çürümeye neden olabilecek ufak bir mikrofil (kabuğunda ufak bir delik) bulunmaktadır. Bu sebeple kırılabilme yüzdesi yüksektir.10 yıllık bir ağaç 22 kg meyve verebilir. Beaumont türünün tozlaşması için kullanılan ürün miktarı yönünden onunla karşılaştırılabilir bir türdür.

Renown

M. integrifolia / M. tetraphylla hibrididir, ancak nadiren yayılan bodur bir ağaçtır. Buna ilaveten 9 yıllık bir ağacın 17 kg kadar meyve verebildiği görülmektedir ve meyveleri olgunlaşınca doğrudan yere düşer. Bununla birlikte dezavantajları meyveleri kalın kabuklu olup kırılması zordur ve pek fazla meyvelerinin tadı bulunmamaktadır.

Tarih

Avrubalı göçmenler yerleşmeden binlerce yıl önce Doğu Avustralya yağmur ormanlarına yetişen bu ağaçların meyvelerini Avustralya yerililerinden aborjinler yenmekteydi. Bu tohumlardan birine gyndl or jindilli (M. integrifolia) adı veriliyordu ve bunlar ilk avrupalılarca "kindal" gibi satılıyordu. Yeni Güney Galler (New South Wales) eyaletinde bu ağacın güneydeki cinsleri geleneksel adıyla,boombera (M. tetraphylla) olarak biliniyordu.[14] Gympie bölgesinde, "boppal" (Macadamia) sezonluk eğlenceleri yerliler düzenlenlerdi. Bu eğlencelerin yapıldığı yerlerden biri de adını bu eğlencelerinden alan Bauple Dağı'dır.

1828
Allan Cunningham Macadamia bitkisini keşfeden ilk avrupalıdır.
1857
Alman-Avustralyalı botanist Ferdinand von Mueller Macadamiabilimsel adını bu bitki için kullanmıştır – von Mueller bu adı arkadaşı ünlü bilim adamı ve avustralya Felsefe Enstitüsünün sekreteri olan Dr. John Macadam için vermiştir
1858
Walter Hill, Brisbane Şehir Botanik Bahçesinde görevindeyken, bu bitkinin myve çekirdeğini bir çocuğun yediğini ve hasta olmadığını gördü, bu kişi yerli halktan olmayan ilk defa makadami fındığını yiyen kişi oldu.
1860'lar
King Jacky, Logan River Klan'nında aborjin kökenli kişi, Brisbane'nin güneyi, Queensland, bilinen ilk makadamia ticaretini yapan kişi oldu, kendisi ve kabilesi düzenli olarak topladıkları makadamiaları göçmenlere sattılar.[15]
1866
Tom Petrie Yebri Creek (Petrie yakınlarında) Buderim'de aborjinlerden elde ettiği makadamialar ekerek yetiştirmeye başladı. (Nut Growing Experiments’ The Queenslander Thursday 8 October 1931 p.13)
1881
William H. Purvis macadamia fındığını Hawaii'ye şeker kamışı tarlalarında rüzgar kesici bitki olarak götürdü.
1882
Rous Mill'de, Lismore'dan 12 km uzakta,Charles Staff tarafından bilinene ilk ticari makadamia ekimi yapıldı.
1889
Avustralyalı botanist,Joseph Maiden, "Fındıkları her zaman satılabilir,yetiştirmeye değer " diyerek Makadamia'yı tanıtttı.[16]
1910
The Hawaiian Tarımsal keşif istasyonu Makademyaların Hawaii Kona Bölgesi, Hawaii'ye kahve üretimini desteklemek için teşvikine izin verdi.[17]
1916
Thomas Petrie deneme amaçlı Maryborough bölgesinde,pekanla Makadamia deneme üretime başladı. (Nut Growing Experiments’ The Queenslander Thursday 8 October 1931 p.13)
1922
Ernst Van Tassel Hawaiian Macadamia Nut Co şirketini Hawaii'de kurdu.
1925
Tassel Hawaii'de ilk ticari amaçlı Makademya tarlasını kurdu.
1931
Ernest Van Tassel makademya işleme tesisini Hawaii'de kurup (Puhukaina Caddesi Kakaako); Van's macadamia fındıkları dşye satışa başladılar..
1937
W. W. Jones ve J. H. Beaumont "Science" dergisine verdiği demeçle toplu üretimi sağlayan ilk başarılı aşılamayı gerçekleştirdiklerini duyurdular.
1940'lar
Steve Angus, Murwillumbah, Australya'da, Macadamia Nuts Pty Ltd adlı şirketi kurarak küçük çapta tohumu işleme ve işleyerek satıma başladılar.
1946
Hawaii'de büyük bir Makademya tarlası kuruldu.[18][19]
1953
Castle & Cooke "Royal Hawaiian" adlı yeni bir varyetenin tohumları ile ABD'de popüler hale geldi.
1997
Avustralya ABD'yi Macadamia üretiminde geçti.[17]
2001
Boo Yong Sia Estate 12,000 ağacı Johore eyaleti, Malezya'ya ekti.
2003
Avustralya bir araştırma Macadamia tohumlarının genel ve toplam LDL kolestrol seviyesini düşürdüğünü tespit etti.[20]

Ayrıca bakınız

Morris Arkin Backyard Horticulturalist - Arkin Papershell Macadamia

Kaynakça
  1. Mueller, F.J.H. von (1857) Account of some New Australian Plants. Transactions of the Philosophical Institute of Victoria 2: 72 Type: Macadamia ternifolia F.Muell. 26 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. "Macadamia Health Benefits". Australian Macadamia. 15 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2012.
  3. Macadamia Power Pty (1982). Macadamia Power in a Nutshell. Macadamia Power Pty Limited. s. 13. ISBN 0-9592892-0-8.
  4. Schmitt, Robert. "Macadamia Nuts". Hawaiian Historical Society. 16 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2012.
  5. "Hawaii Macadamia Nuts: Final Season Estimates" (PDF). Hawaii Department of Agriculture. 13 Temmuz 2007. 22 Şubat 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2012.
  6. T.Richards – Macadamia Horticulturist
  7. 3 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. USDA, search for "Nuts, raw"
  8. (Almanca)/(İngilizce) 18 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Federal Research Centre for Nutrition and Food (Bundesforschungsanstalt für Ernährung und Lebensmittel (BfEL))
  9. "Macadamia nutrition". 14 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2013.
  10. Christin Allen (Ekim 2001). "Treacherous Treats – Macadamia Nuts" (PDF). Veterinary Technician. Erişim tarihi: 6 Aralık 2010.
  11. (Almanca)/(İngilizce) 18 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Federal Research Centre for Nutrition and Food (Bundesforschungsanstalt für Ernährung und Lebensmittel (BfEL)).
  12. Kashmir Csaky (Kasım 2001). "The Hyacinth Macaw". Parrots Magazine. 12 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2010.
  13. "Culture of Poland". History, People, Tradition. 4 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2010.
  14. "Macadamia history". 5 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2013.
  15. McConachie, Ian (1980). "The Macadamia Story". California Macadamia Society Yearbook. Cilt 26. ss. 41-47. Erişim tarihi: 30 Ekim 2012.
  16. Maiden, J. H., The Useful Native Plants of Australia, 1889, p40
  17. Rieger, M., Introduction to Fruit Crops, 2006, p. 260. ISBN 15602225X
  18. Sandra Wagner-Wright (1995). History of the macadamia nut industry in Hawai'i, 1881–1981. E. Mellen Press. ISBN 978-0-7734-9097-0. 3 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2013.
  19. Mauna Loa Macadamia Nut Packaging
  20. Garg, M. L., Blake, R. J., Wills, R. B. H., Macadamia Nut Consumption Lowers Plasma Total and LDL Cholesterol Levels in Hypercholesterolemic Men, The American Society for Nutritional Sciences J. Nutr. 133:1060–1063, April 2003. 8 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.