Malta Uluslararası Havalimanı

Malta Uluslararası Havalimanı (Maltaca: Ajruport Internazzjonali ta' Malta) (IATA: MLA, ICAO: LMML), Malta'daki tek havalimanıdır ve tüm Malta Adaları'na hizmet vermektedir.

Malta Uluslararası Havalimanı Ajruport Internazzjonali ta' Malta
IATA: MLA - ICAO: LMML MLA Malta'daki konumu
Özet
Havalimanı tipi	Sivil
Sahibi/İşleticisi	Malta International Airport plc
Hizmet verdiği şehir	Valletta
Yer	Gudja, Malta
Açılış	31 Mart 1958
Bağlantı merkezi (hub)	Air Malta
Rakım (ODS)	300 ft / 91 m
Koordinatlar	35°51′27″K 014°28′39″D
Web sitesi	maltairport.com
Harita
Pistler
Yön uzunluk yüzey m ft 05/23 2.377 7.799 Hard 13/31 3.544/3.355* 11,627/11,007*
İstatistikler (2019)
Yolcu	7.310.289[1]
Uçak hareketleri	51.910[1]
Kargo ve posta	18.498[1]
* 31 numaralı pist değişme eşiği: 620 ft. Pist kaynağı: ARINC eff. 30 Ocak 2020[2]

Malta'nın başkenti olan Valletta'nın Gudja kasabasının güneybatısında, Malta adasında bulunur ve terk edilen RAF Luqa havalimanının yerini almaktadır. Havalimanı Ryanair ve yan kuruluşu Malta Air'in ana merkezi olmasının yanı sıra Air Malta ve Medavia için bağlantı merkezi olarak hizmet vermektedir. Aynı zamanda Area Control Centre'ye ve 2017 yılına kadar her yıl düzenlenen Malta Airshow'a ev sahipliği yapmaktadır. Havalimanı, Malta International Airport plc tarafından işletilmektedir.

Tarihçe

1941'de Luqa havaalanı

İlk sivil havalimanı Ta' Qali'de ardından Ħal Far (RAF Hal Far) ve Luqa'da inşa edilmiştir. II. Dünya Savaşı sırasında, Ta' Qali ve Ħal Far'daki havalimanları ciddi şekilde hasarlar aldı ve bundan dolayı Luqa'daki havalimanına odaklanıldı.

Yolcu arzı ve uçak hareketlerindeki artış, bir sivil yolcu terminali gerektiriyordu. Bundan dolayı yeni bir terminal için hazırlıklar 1956'da başladı ve İngiliz Hükûmeti esas olarak o zamanki 300.000 Lm değerindeki projeyi finanse etti. Malta'nın Luqa'daki yeni yolcu terminali 31 Mart 1958'de o zamanki Malta Valisi Robert Laycock tarafından açıldı. Terminal, bir restoran, bir postane gibi bazı temel tesisleri içeren iki kattan oluşuyordu.

Ekim 1977'de daha uzun olması planlanan ek bir pist ve terminalin genişletilmesi ve yenilenmesi ile ilgili çalışmalar başladı. Terminale bir sıradan, bir tane de VIP yolculara ayrılmış toplam 2 bekleme salonu eklendi.

Terminale yapılan bu geliştirmeler, terminalin hala bazı temel gereksinimlerden yoksun olduğu için yeterli değildi. 1987'de, Malta hükûmetindeki bir değişiklikten sonra yeni yönetim, 35 yaşındaki terminalin vaktinin dolduğu söyledi (Luqa Terminali) ve bu nedenle yeni bir terminalin (Gudja Terminali) inşasına başlanması kararını verdi. Yeni terminalin inşaatı tamamlanıncaya kadar hükûmet, eski terminalin daha da geliştirilmesine karar verdi.

Gudja'daki terminalin temeli Eylül 1989'da atıldı ve 29 ay sonra, Şubat 1992'de rekor sürede açıldı. Malta Uluslararası Havalimanı, 25 Mart 1992'de tamamen faaliyete geçti ve eski Luqa terminali açılışından 35 yıl sonra kapatıldı.[3]

Son birkaç yılda yolcu sayısı hızla artmaktadır. 2011'de 3,5 milyon olan yolcu sayısı, 2017'de 6.0 milyona yükselmiştir.[4] Yolcu sayısındaki artış, genellikle düşük maliyetli taşıyıcıların hizmet verdiği, artan rota sayısından kaynaklanmaktadır.[5] Malta Uluslararası Havalimanı'nı düzenli olarak ziyaret eden en büyük uçak, günlük düzenlenen Dubai seferleriyle Emirates'e ait bir Boeing 777-300'dür. Havalimanına genellikle yeniden boyanması için birkaç kez Airbus A380 geldi.[6]

Tesisler

Havalimanında 25 Mart 1992'de faaliyete geçen tek bir yolcu terminali vardır. Bu terminal, 2020 yılına kadar çoğunlukla kargo için kullanılan eski Luqa terminalinin yerini almıştı. Havalimanında bir VIP salonu bulunmakta ve bunu La Valette Club işletmektedir.[7] Havaalanında ayrıca çeşitli uçak bakım tesisleri bulunmaktadır. Ayrıca Malta Uluslararası Havalimanı, Medavia'nın merkez havalimanı konumundadır.

Askerî kullanım

Malta Silahlı Kuvvetleri Hava Kanadı, Malta Uluslararası Havalimanı'nda bulunmaktadır. Hava Kanadı terminali altı hangardan oluşur. Hava Kanadı, toplam 8 sabit kanatlı uçak ve 6 helikopter kullanmakta ve arama ve kurtarma amacıyla kullanılan iki İtalyan Hava Kuvvetleri helikopteri vardır.

Havayolları ve destinasyonlar

Aşağıdaki havayolu şirketleri Malta'ya ve Malta'dan düzenli tarifeli ve charter seferleri düzenlemektedir:[8]

Hava yolları	Uçuş noktaları
Aegean Airlines	Sezonsal: Atina
airBaltic	Sezonsal: Riga
Air Malta[9]	Amsterdam, Berlin–Tegel, Brussels, Cairo, Casablanca, Catania, Düsseldorf, Frankfurt, Kiev–Boryspil, Lisbon, Londra–Gatwick, Londra–Heathrow, Lyon, Milan–Linate, Moscow–Sheremetyevo, Münih, Palermo, Paris–Charles de Gaulle, Paris–Orly, Prague, Roma–Fiumicino, St. Petersburg, Stuttgart (1 Nisan 2020'den sonra devam edecek),[10] Tel Aviv, Tunis, Viyana, Zürich Sezonsal:[9] Cagliari, Geneva, Lourdes/Tarbes, Manchester, Málaga, Marseille, Venice
Air Serbia	Sezonsal: Belgrade
Alitalia	Roma–Fiumicino
British Airways	Londra–Gatwick
Corendon Airlines Europe	Sezonsal: Cologne/Bonn (24 Mayıs 2020'de başlayarak)[11]
Czech Airlines	Sezonsal: Prague
easyJet	Londra–Gatwick, Londra–Southend, Manchester, Newcastle upon Tyne Sezonsal: Milan–Malpensa, Napoli
easyJet Switzerland	Sezonsal: Geneva
Emirates	Dubai–Uluslararası, Larnaca
Eurowings	Stuttgart (3 Nisan 2020'de başlayarak)[12]
Finnair	Sezonsal: Helsinki
Iberia Express	Sezonsal: Madrid
Jet2.com	Londra–Stansted, Manchester Sezonsal: Belfast–Uluslararası, Birmingham, East Midlands, Glasgow–Uluslararası, Leeds/Bradford, Newcastle upon Tyne
Lauda	Viyana (30 Mart 2020'de başlayarak)
Lufthansa	Frankfurt, Münih
Luxair	Sezonsal: Lüksemburg
Malta Air	Viyana (29 Mart 2020'de başlayarak)[13]
Norwegian Air Shuttle	Sezonsal: Copenhagen, Oslo–Gardermoen
Qatar Airways	Doha[14]
Ryanair	Amman–Queen Alia, Atina, Barselona, Bari, Beauvais, Bergamo, Berlin–Schönefeld, Billund, Birmingham, Bologna, Bournemouth, Bratislava, Brindisi (30 Mart 2020'de başlayarak), Bristol, Budapest, Cardiff, Catania, Charleroi, Cologne/Bonn, Cork, Dublin, East Midlands, Edinburgh, Eindhoven, Exeter, Gdańsk, Kraków, Lamezia Terme, Leeds/Bradford, Liverpool, Londra–Luton, Londra–Stansted, Lüksemburg, Maastricht,[15] Madrid, Manchester, Marseille, Nantes,[16] Napoli, Niš, Nuremberg, Paphos, Perugia,[16] Pescara, Pisa, Porto, Poznan, Riga, Roma–Fiumicino, Sandefjord,[16] Santiago de Compostela, Seville, Stockholm–Skavsta (ends 28 March 2020), Tallinn, Thessaloniki,[16] Toulouse, Trapani (29 Mart 2020'de başlayarak), Treviso, Trieste, Turin, Valencia, Vilnius, Wrocław Sezonsal: Belfast–Uluslararası, Gothenburg, Karlsruhe/Baden-Baden
Scandinavian Airlines	Stockholm–Arlanda Sezonsal: Copenhagen
Swiss Uluslararası Air Lines	Sezonsal: Zürich
Transavia France	Sezonsal: Nantes, Paris–Orly
TUI Airways	Sezonsal: Bristol
TUI fly Deutschland	Sezonsal: Cologne/Bonn, Münih (1 Mayıs 2020'de başlayarak)[17]
Tunisair Express	Tunis
Türk Hava Yolları	İstanbul
Volotea	Sezonsal: Bilbao, Bordeaux, Genoa,[18] Nice, Verona[19]
Vueling	Barselona
Wizz Air	Belgrade, Bucharest, Budapest, Cluj-Napoca, Debrecen, Katowice, Skopje, Sofya, Warsaw–Chopin Sezonsal: Viyana

İstatistikler

Gelenler terminali

Ana binanın apron görünümü

EgyptAir'a ait bir Boeing 707, 1985 yılında Malta Uluslararası Havalimanı'nda

En yoğun rotalar

Malta Uluslararası Havalimanı'nın en yoğun uluslararası rotaları (2017)[20]

Sıra	Havalimanı	Uğrayan yolcu	Havayolu	% Değişim (2016'ya kıyasla)
1	Londra Gatwick Havalimanı	379,000	Air Malta, British Airways, EasyJet, TUI Airways	9.7
2	Leonardo da Vinci-Fiumicino Havalimanı	313,000	Air Malta, Alitalia, Ryanair	1.0
3	Frankfurt Havalimanı	300,000	Air Malta, Lufthansa	11.0
4	Katanya Havalimanı	289,000	Air Malta, Ryanair	53.4
5	Brüksel Havalimanı	240,000	Air Malta, Ryanair	109.6
6	Münih Havalimanı	215,000	Air Malta, Lufthansa, Niki	44.0
7	Manchester Havalimanı	215,000	Air Malta, EasyJet, Jet2.com, Ryanair, Thomas Cook Airlines, TUI Airways	0.1
8	Londra Heathrow Havalimanı	193,000	Air Malta	2.5
9	İstanbul Atatürk Havalimanı	150,000	Türk Hava Yolları	12.8
10	Paris Orly Havalimanı	126,000	Air Malta, Transavia France	0.9

En yoğun havayolları

Malta Uluslararası Havalimanı'na en çok yolcu taşıyan havayolları (2016)[4]

Sıra	Havayolu	Yoldu	% Değişim (2015'e kıyasla)
1	Ryanair	1,731,881	41.30
2	Air Malta	1,600,408	7.47
3	EasyJet	279,266	15.75
4	Lufthansa	230,965	7.21
5	Wizz Air	177,420	17.33
6	Türk Hava Yolları	132,521	11.98
7	Alitalia	111,504	24.91
8	Emirates	88,329	3.45
9	British Airways	80,024	0.97
10	Vueling	73,131	8.28

Kara taşımacılığı

Otobüs

Malta Uluslararası Havalimanı'na özel kurumlarca işletilen birçok otobüs ve Malta Toplu Taşımacılığı tarafından işletilen toplu taşıma araçları hizmet vermektedir. Malta Toplu Taşıma otobüsleri havalimanına hizmet vermektedir. Ekspres ve yerleşim yerlerinden geçen opsiyonlar mevcuttur.[21]

Araba

Havalimanı, Malta'nın başkenti olan Valletta'nın 5 km (3,1 mi) güneybatısında yer almaktadır.

Olaylar ve kazalar

• 5 Ocak 1960'ta British European Airways'e air bir Vickers Viscount G-AMNY, hidrolik basınç kaybı nedeniyle inişte pistten çıktı ve çarparak hasar gördü.[22]
• 25 Kasım 1973'te Luqa Havaalanı, KLM'nin 861 sefer sayılı uçuşunun iniş yaptığ yerdi. "Mississippi" adlı Boeing 747, planlanan Amsterdam-Tokyo uçuşunda 247 yolcu ile Irak hava sahasındayken üç genç Arap tarafından kaçırıldı. Korsanlar, hiçbir ülkenin iniş izni vermeyeceğini duydukları zaman uçağı patlatmakla tehdit etti. 27.000 galonluk yakıtın korsanların istedikleri yere gitmeye yetmeyeceğini savunan yolcuların çoğu ve sekiz hostes, korsanlarla tartıştı. Uçak Malta Uluslararası Havalimanı'na indirildi.[23] Kaçırma Arap Milliyetçi Gençlik Örgütü tarafından üstlenildi.
• 23 Kasım 1985'te Luqa Havaalanı, 11 Eylül saldırılarından önce havacılık tarihinin en ölümcül uçak kaçırma olaylarından birini yaşadı.[24] EgyptAir'ın 648 sefer sayılı uçuşu, Libya'ya giderken Malta'ya inmek zorunda kaldı. Mısır'ın terörle mücadele güçlerinin 777. birimi olayla başa çıkmak için Malta'ya gönderildi. Olay 60'tan fazla yolcunun yanı sıra çeşitli güvenlik personeli ve uçak mürettebatının ölümüyle sonuçlandı.
• Malta Uluslararası Havalimanı; Köln'de sona eren kaçırılma olayının, Malta-İstanbul seferini yapan Air Malta'nın 830 sefer sayılı uçuşunun kalkış havalimanıydı.
• 21 Şubat 2011'de iki Libyalı savaş pilotu, Trablus'taki bir grup sivil Libyalı protestocuya ateş etmeyi reddettikten sonra, Mirage F1 savaş uçaklarını kaçırdı kaçırdı ve Malta'ya indi.[25][26]
• 24 Ekim 2016'da, bir CAE Aviation Fairchild Merlin çift turboprop motorlu uçağı kalkışta düştü. Uçaktaki beş kişiden hepsi öldü.[27][28]
• 23 Aralık 2016'da, Airbus A320 ile düzenlenen Afriqiyah Airways'in 209 sefer sayılı uçuşu, Sabha Havalimanı'ndan Libya'daki Trablus Uluslararası Havalimanı'na giderken kaçırıldı ve Malta Uluslararası Havalimanı'na götürüldü.

Kaynakça

1. https://timesofmalta.com/articles/view/malta-airport-sees-record-73-million-passengers-in-2019.761745
2. "LMML Malta Luqa Airport". SkyVector. 25 Şubat 2020. 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2020. Data source: ARINC Data Effective 2020-01-30 0901Z
3. "Archived copy". 1 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2015.
4. "Corporate - Malta International Airport" (PDF). Miamin.blob.core.windows.net. 3 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2017.
5. "We're now almost Malta's national airline – Ryanair". Timesofmalta.com. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2017.
6. "A380 makes first landing in Malta". Timesofmalta.com. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2018.
7. "Malta Airport Lounge Review – La Valette Club - What's it really like?". Thrifty Points (İngilizce). 12 Aralık 2018. 23 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2019.
8. maltaairport.com - Flight Timetable retrieved 1 November 2016
9. airmalta.com - Flights Schedule retrieved 1 March 2020
10. Liu, Jim. "airmalta resumes Stuttgart service from April 2020". Routesonline. 11 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2019.
11. Liu, Jim. "Corendon Airlines S20 Network expansion". Routesonline. 27 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2020.
12. "Eurowings S20 Short-Haul network additions as of 18OCT19". 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2020.
13. Liu, Jim. "Lauda / Malta Air expands Viyana – Malta flights in S20". Routesonline. Erişim tarihi: 25 Aralık 2019.
14. Drum, Bruce (10 Aralık 2018). "Qatar Airways to launch flights to Malta, starts service to Mombasa". Worldairlinenews.com. 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020.
15. Vernooij, Niek (11 Eylül 2018). "Ryanair start nieuwe route van Maastricht naar Malta". Luchtvaartnieuws.nl. 8 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020.
16. "Ryanair Launches Record Malta Summer 19 Schedule - Ryanair's Corporate Website". Corporate.ryanair.com. 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020.
17. Liu, Jim. "TUIfly S20 network additions as of 31OCT19". Routesonline. 1 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2019.
18. Ltd. 2018, UBM (UK). "Volotea adds new routes from Cagliari / Genoa in S19". Routesonline.com. 21 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020.
19. "With Volotea you fly from Verona to Malta and Zante". Easyviaggio.com. 24 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2018.
20. "Annual Report & Financial Statements 2017" (PDF). 8 Mart 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2018.
21. "Archived copy". 4 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2011.
22. "Accident description". Aviation Safety Network. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2009.
23. "Dutch KLM Boeing 747". Buettni-malta.com. 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2017.
24. "1985: Commandoes storm hijacked plane". BBC. 24 Kasım 1985. 27 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2007.
25. "Two Libyan fighter pilots defect, fly to Malta". Reuters. 21 Şubat 2011. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020.
26. "Libyan plane carried pilots to fly Mirages back – PM". Times of Malta. 2 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2015.
27. "French citizens killed in surveillance plane crash on Malta". BBC News. 24 Ekim 2016. 6 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2016.
28. Dearden, Lizzie (24 Ekim 2016). "Malta plane crash latest: French customs officials killed during take-off for people smuggling mission in Libya". The Independent. 25 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2016.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Malta Uluslararası Havalimanı ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.

• Resmî site