Mute Muharebesi

Mute Muharebesi, Doğu Roma İmparatorluğu ile Müslümanlar arasındaki ilk muharebedir.

Mute Muharebesi
İslamiyet'in İlk Savaşları Arap-Bizans savaşları
Tarih Eylül 629 Bölge Kudüs yakınları, Mute Meydanı, Kudüs yakınları Sonuç Müslüman kaynaklarına göre Müslüman zaferi veya pat[1] Hristiyan kaynaklarına göre Bizans zaferi[2]
Taraflar
Müslümanlar	Doğu Roma İmparatorluğu Gassaniler
Komutanlar ve liderler
Zeyd bin Harise  † Cafer bin Ebu Talib  † Abdullah bin Revaha  † Halid bin Velid	Herakleios
Güçler
3,000[3][4][5]	100,000[3][5] (Müslüman kaynakları) 10,000 veya daha az (modern tahminler)[6]
Kayıplar
12[7] (Müslüman kaynakları)	Sayı verilmemektedir.[7]

Sebepleri

Muhammed, büyük devletlerin hükümdarlarına elçiler göndererek İslam'a davet etti. Bu elçilerden biri de (Haris bin Umeyr) Bizans İmparatorluğu'na bağlı Busra (Havran) valisine gönderildi. Ancak Busra valisi Şürahbil, elçiyi öldürdü. Bunu haber alan Muhammed, Şürahbil'in üzerine ordu gönderilmesine karar verdi.[8]

Muharebe

Müslümanlar 3.000 kişilik bir ordu oluşturdular. Ordunun komuta edilmesi konusunda Muhammed, şu şekilde talimat verdi:

"Zeyd bin Harise’yi kumandan tayin ettim. Zeyd bin Harise şehit olursa yerine Cafer bin Ebu Talib geçsin. Cafer bin Ebu Talib şehit olursa, Abdullah bin Revaha geçsin. Abdullah bin Revaha da şehit olursa, Müslümanlar aralarından münasip birini seçip onu kendilerine kumandan yapsın."[9]

Daha sonra Muhammed orduya, kadın ve çocukları, yaşlıları öldürmemeleri; ağaçları, evleri ve kiliseleri yıkmamaları konusunda telkinlerde bulundu.[10]

İslam Ordusu'nun Medine'den hareket ettiğini duyan Şürahbil, Bizans İmparatoru Herakleios'a haber gönderir. Bu arada kardeşi Sedus komutasındaki bir birliği de Müslümanları karşılamak üzere Vadi'l Kura'ya gönderir. Burada yapılan çarpışmada Sedus öldürüldü ve ordusu bozguna uğratıldı.[11]

İlerleyen İslam Ordusu Şam'ı geçti. Bu sırada Bizans İmparatoru Herakleios'un 100.000 kişilik bir orduyla üzerlerine geldiğini haber alan Müslümanlar, nasıl davranacakları konusunda değerlendirme yapmaya karar verdiler. Müslümanların çoğu, Muhammed'e haber gönderilmesi ve gelecek olan cevaba göre hareket edilmesini söyledi. Ancak bu savaşta ölecek olan Abdullah bin Revaha'nın şu konuşması, herkesin fikrini değiştirdi ve savaşa karar verildi:

"Arkadaşlar, çekindiğimiz şey, ele geçirmek için yola çıktığımız şeydir, yani şehid olmaktır. Dinimizi yüceltmek için savaşalım. Ya şehid, ya gazi olacağız. Bunun ikisi de güzel değil mi?"[12]

Mute Meydanı'nda yapılan çarpışmada, Muhammed'in ismini saydığı üç sahabe de öldü. Bunun üzerine komutayı Halid bin Velid eline aldı.

Halid bin Velid'in yaptığı şaşırtıcı bir taktikle[13] Bizans ordusunda bir anlık panik havası yaratıldı. Müslümanlar, bundan yararlanarak sert bir taarruzla Bizans ordusunu kısmen de olsa bozmayı başardı.

Ancak Bizans ordusunun 30 kata varan sayı üstünlüğünü göz önünde bulunduran Halid bin Velid, savaşa daha fazla devam edilmesini mantıklı bulmayıp Medine'ye dönme kararı aldı ve o gece geri çekildi. Bizans ordusu da çok fazla kayıp verdiğinden dolayı İslam ordusuna yönelik herhangi bir takip girişiminde bulunmadı.

Ayrıca bakınız

• Arap-Bizans savaşları

Kaynakça

1. Muhammad Husayn Haykal, The Life of Muhammad (Allah's peace and blessing be upon him), Tercüme eden Isma'il Razi A. al-Faruqi, 1976, American Trust Publications, ISBN 0-89259-002-5
2. Fred Donner, The Early Islamic Conquests, sayfa 105
3. General A. I. Akram, The Sword of Allah: Khalid bin Al-Waleed, Bölüm 6, sayfa 2
4. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı, İslâm Ansiklopedisi Genel Müdürlüğü, 1994, sayfa 129.
5. Yılmaz Öztuna: Devletler ve hânedanlar, Kültür Bakanlığı, 2005, ISBN 9751704707, sayfa 57.
6. Kaegi, Walter. Byzantium and the Early Islamic Conquests, Cambridge University Press, 1992, ISBN 0-521-48455-3, p. 79. "The numbers that the Byzantines raised are, of course, uncertain but unlikely to have exceeded 10,000."
7. Saif-ur-Rahman Mubarakpuri, ar-Raheeq al-Makhtoom, "The Sealed Nectar", Islamic University of Medina, ISBN 1-59144-071-8, Dar-us-Salam publishers
8. SURUÇ Salih, Peygamberimizin Hayatı, Nesil Yay., c. 2, s. 442, ISBN 975-408-020-8
9. İbn Sa'd, et-Tabakâtü'l-Kübrâ, Beyrut 1960, c. 2, s. 128
10. Müslim, Sahih, c. I, s. 1357
11. SURUÇ Salih, a.g.e., c. 2, s. 446
12. İbn Hişam, Sîre, c. 4, s. 17
13. SURUÇ Salih, a.g.e., c. 2, s. 455. Bu taktiğe göre, savaşanların yeri değiştirildi. Yani ordunun sağındakiler sola, solundakiler sağa; öndekiler de arkaya alınarak düşman askerlerinin yeni simalarla karşılaşması ve İslam Ordusu'nun takviye edildiği düşüncesi oluşturulmaya çalışıldı.