Tahtakıran, Göle
Tahtakıran, Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı bir köydür.
Tahtakıran | |
---|---|
Ardahan'ın konumu | |
Tahtakıran Tahtakıran'ın Ardahan'daki konumu | |
Ülke | Türkiye |
İl | Ardahan |
İlçe | Göle |
Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
Rakım | 2.044 m (6.706 ft) |
Nüfus (2019) | |
• Toplam | 310 |
Zaman dilimi | UTC+03.00 (UDAZD) |
İl alan kodu | 0478 |
İl plaka kodu | 75 |
Posta kodu | 75700 |
Resmî site - |
Köyün adı
Köyün bilinen en eski adı Tahtakıran’dır. Ancak bu adın neyle bağlantılı olduğu bilinmemektedir. 1928 tarihli Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları adlı Osmanlıca yayında köyün adı Tahtakıran ( تاخته قيراز ) olarak geçer.[1] Dahiliye Vekaleti'nin 1933 tarihli Köylerimiz ile İçişleri Bakanlığı'nın 1968 tarihli Köylerimiz adı yayınında da köy aynı adla verilmiştir.[2][3]
Tarihçe
Tahtakıran köyünün tarihine ilişkin kesin bilgiler yoktur. Köy tarihsel Tao-Klarceti bölgesinin Kola kısmında yer alır. Köydeki kiliselerin varlığı, Osmanlı Devleti'nin Gürcü atabeglerin yönettiği Samtshe Prensliği’den ele geçirdiği zaman da buranın bir yerleşme olduğunun göstermektedir. Tahtakıran 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Rusların eline geçti. Bölgeyi gezen Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili’nin verdiği bilgiye göre, 1907 yılında Tahtakıran köyü Rus ordusunun karargâhıydı.[4] I. Dünya Savaşı sırasında Ardahan bölgesini gezen Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli Tahtakıran'ın bir Türk köyü olduğunu ve köyde beş kilise bulunduğunu yazar. Konstantine Martvileli'nin verdiği bilgiye göre bu kiliselerin bazısı tamamen yıkılmıştı; bazısı sağlamken, bazısının sadece duvarları duruyordu. Burada yaşayan Rumlar sağlam kiliselerden birini Aya Sofya Kilisesi olarak adlandırıyordu.[5] 1918-1921 arasında Gürcistan sınırları içinde kalan Tahtakıran, 1921'de Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Türk kuvvetlerinin Artvin ve Ardahan'ı fiilen ele geçirmesinden sonra imzalanan Kars Antlaşması’yla Türkiye’ye bırakıldı.
Köy kilisesi
Ekvtime Takaişvili’nin verdiği bilgiye göre, köyün yakınında, Ardahan-Oltu yolu kıyısında küçük bir kilise bulunuyordu. 10. yüzyıla tarihlenen bu köy kilise kaba yontulmuş taşlardan inşa edilmişti. Yaklaşık olarak 11 x 2,5 m ebatlarında tek nefli bir yapıydı. Kuzey kısmından kiliseye bitişik küçük bir şapel vardı ve şapel 1907 yılında büyük ölçüde yamaçtan kayan toprağın altında kalmıştı. Günümüzde kiliseden geriye bir şey kalmamıştır. Ardahan’ı gezen Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli’nin (Odişaria) verdiği bilgiye göre 1917 yılında köyün sınırları içinde dört kilise daha bulunuyordu.[4][6]
Coğrafya
Köy, Ardahan il merkezine 34 km, Göle ilçe merkezine 14 km uzaklıktadır.[7]
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri | |
---|---|
2019 | 310[8] |
2018 | 316[8] |
2017 | 296[8] |
2016 | 307[8] |
2015 | 315[8] |
2014 | 336[8] |
2013 | 351[8] |
2012 | 361[8] |
2011 | 374[8] |
2010 | 390[8] |
2009 | 383[8] |
2008 | 388[8] |
2007 | 348[8] |
2000 | 422[7] |
1990 | 652[9] |
1985 | 925[10] |
Kaynakça
- Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 772.
- Köylerimiz, Dahiliye Vekaleti yayını, İstanbul, 1933, s. 706.
- Köylerimiz, İçişleri Bakanlığı yayını, Ankara, 1968, s. 498.
- Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli’de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (Gürcüce), 1938, Paris, s. 14.
- Konstantine Martvileli, “Ardahan Bölgesinde”, Sakartvelo gazetesi, 10 Ekim 1917, sayı 220.
- Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 184, ISBN 9789941478178.
- "Tahtakıran Köyü". YerelNet.org.tr. 21 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.