Budaklı, Göle

Budaklı, Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı bir köydür. Köyün eski adı Cicori'dir.[1][2] Bu ad Türkçeye Cicor olarak geçmiştir.[3]

Budaklı
Köy
Köyden bir görünüm

Ardahan'ın konumu
Budaklı
Budaklı'nın Ardahan'daki konumu
Ülke Türkiye
İl Ardahan
İlçe Göle
Coğrafi bölge Doğu Anadolu Bölgesi
Rakım 2.044 m (6.706 ft)
Nüfus
 (2019)
 • Toplam 253
Zaman dilimi UTC+03.00 (UDAZD)
İl alan kodu 0478
İl plaka kodu 75
Posta kodu 75700
Resmî site
-

Köyün eski adı

Tarihsel Kola bölgesindeki yerleşmelerden biri olan Cicori’nin (Gürcüce: ჯიჯორი) ne anlama geldiğine ilişkin kaynaklarda bilgi bulunmamaktadır. Ancak Cicori ile hemen yanında terk edilmiş bir yerleşme olan Eski Cicori’deki kilise kalıntılarının varlığı, iki yerleşim biriminin de eski, bölgenin Osmanlıların eline geçmesinden önceki bir dönemden kalma olduğunu göstermektedir. Hem Cicori ve hem de Eski Cicori’deki kilise yıkıntılarında Gürcüce yazıtların bulunması bu adın Gürcüce olduğuna dair bir ipucu sayılabilir.[1][2] 1928 tarihli Osmanlıca Son Teşkilatı Mülkiyede Köylerimizin Adları adlı devlet yayınında köyün adı Cicor (جيجور) olarak geçer.[4] Köyün adı yabancı kökenli olması nedeniyle daha sonraki bir tarihte Budaklı olarak değiştirilmiştir. Nitekim Dışişleri Bakanlığı'nın 1968 tarihli Köylerimiz adlı yayınında köyün eski adının Cicor, yeni adı Budaklı olarak yer alır.[3]

Tarihçe

Cicori’nin kuruluşuna ilişkin kesin bilgiler yoktur. Köy tarihsel Tao-Klarceti bölgesinin Kola kısmında yer alır. Köydeki kilisenin varlığı, Osmanlıların Cicori’yi Gürcü atabeglerin yönettiği Samtshe Prensliği’den ele geçirdiği zaman da buranın bir yerleşme olduğunun göstermektedir. Cicori 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Rusların eline geçti. 1907’de bölgeyi gezen Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili köyün konumu ve köydeki kilise hakkında bilgi vermiştir.[5] I. Dünya Savaşı sırasında Cicori’de 26 hanede 315 Müslüman Gürcü yaşıyordu. Köyde tamamen sağlam bir kilise vardı ve kilisenin Gürcüce yazıtı bulunuyordu. Cicori köyünün eskiden bulunduğu yerdeyse, iki adet ayakta duran kilise vardı ve bu kiliselerde de Gürcü Hutsuri alfabesiyle Gürcüce yazıtlar mevcuttu.[2] 1918-1921 arasında bağımsız olan Gürcistan sınırları içinde kalan Cicori, 1921'de Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgalinden sonra imzalanan Kars Antlaşması’yla Türkiye’ye bırakıldı. Türkçe Cicor olan köyün adı 1960'ların başında Budaklı olarak değiştirilmiştir.[6]

Cicori Kilisesi

Cicori Kilisesi, köyün üst kısmındaki bir tepede yer alır. Ekvtime Takaişvili’nin verdiği bilgiye göre Cicori Kilisesi sıradan bir köy kilisesidir. Yaklaşık olarak 11 x 4 m ebatlarında tek nefli bir yapıdır. Kaba yontulmuş küçük taşlardan inşa edilmiştir. 1907 yılında kemeri yıkık olmasına rağmen duvarları sağlam olan kilise bugün büyük ölçüde yıkıktır. Ardahan’ı gezen Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli’nin (Odişaria) verdiği bilgiye göre 1917 yılında köyün yakınlarında iki kilisenin daha yıkıntıları vardı.[1][5] Mimarlık tarihçisi Fahriye Bayram Ardahan ilinde bulunan Cicori Kilisesi gibi yapıları genellikle kuzey-güney yönünde dikdörtgen planlı, küçük bir kapı açıklığı ile girilen, tek apsisli sade düzenlenmiş yapılar olarak tanımlar.[7]

Coğrafya

Köy, Ardahan il merkezine 30 km, Göle ilçe merkezine 21 km uzaklıktadır.[8]

Nüfus

Köy Kürtler'in ve Ahıska Türkleri'nin beraber yaşadığı bir köydür.[9]

Yıllara göre köy nüfus verileri
2019 253[10]
2018 256[10]
2017 262[10]
2016 277[10]
2015 268[10]
2014 307[10]
2013 317[10]
2012 343[10]
2011 328[10]
2010 334[10]
2009 340[10]
2008 355[10]
2007 366[10]
2000 281[8]
1990 519[11]
1985 705[12]

Kaynakça
  1. Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 186, ISBN 9789941478178.
  2. Konstantine Martvileli, “Ardahan Bölgesinde” (Gürcüce), Sakartvelo gazetesi, 10 Ekim 1917, sayı. 222.
  3. Köylerimiz, Ankara, 1968, s. 104.
  4. Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 772.
  5. Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli’de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (Gürcüce), 1938, Paris, s. 14.
  6. Köylerimiz, Ankara, 1968, s. 629.
  7. "Fahriye Bayram, "Ardahan'ın Gürcü Mimarisi İçerisindeki Yeri"". 2 Kasım 2019. 6 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2019.
  8. "Budaklı Köyü". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
  9. "Index Anatolicus". 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  11. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
  12. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.