Çekiç Harekâtı

Çekiç Harekâtı, 1997 yılının Mayıs ayında başlayan ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin PKK'ya yönelik gerçekleştirdiği askerî operasyondur. TSK'nın Kuzey Irak'a yaptığı 200.000 asker ve korucunun katıldığı en kapsamlı operasyonlardan biridir.[6]

Çekiç Harekâtı
Tarih 12 Mayıs-7 Temmuz 1997[1] Bölge Kuzey Irak Sonuç Kesin Türkiye zaferi
Taraflar
Türkiye	PKK
Komutanlar ve liderler
Altay Tokat[2]	Abdullah Öcalan
Güçler
- 30,000 asker[3] 10,000 köy korucusu[3]	Bilinmiyor
Kayıplar
Türkiye: 114 ölü 338 yaralı 2 helikopter düşürüldü[4] (Türk Verisi) KDP: ~200 ölü[5]	PKK: 2,730 ölü 415 teslim

Türk Hükûmeti Birleşmiş Milletler sözleşmesinin 51. maddesindeki meşru müdafaa hakkını kullanarak 1992-1997 yılları arasında Kuzey Irak'taki PKK örgütünün silahlı militanlarının barındığı ve eğitildiği kamplara hava destekli kara kuvvetleri birlikleri ile operasyonlar yaptı. 1997 yılının Mayıs ayında başlayıp 2,5 ay süren Çekiç Harekâtı Kuzey Irak'a düzenlenen harekâtlar içinde katılan personel sayısıyla en kalabalık ve kapsamlı olanıydı.

Operasyon, Malatya 2. Ordu Komutanlığı sorumluluğunda yapılmıştı. Harekâtta siklet merkezi dağlık bölgede operasyon yapan Jandarma Asayiş Komutanı Korgeneral Altay Tokat tarafından sevk idare edilmiştir. 7. Kolordu Komutanlığı ise Habur'dan mekanize birliklerle kuşatıcı bir manevra şeklinde icra edilmiştir. Harekâta katılan Barzani kuvvetlerine ait Peşmerge unsurları Jandarma Asayiş Komutalığı'nın kontrolünde görev yapmıştır. Ayrıca Saddam Hüseyin'in Sersingteki sarayı karargâh olarak kullanılmıştır. Orgeneral Çevik Bir: "Yurt içinde sağlanan huzur yurt dışında da sağlanmıştır" diyerek operasyonun biteceğini açıklamıştır.[7]

Bilanço

Kayıplar

Türk Silahlı Kuvvetleri'nin verilerine göre Türk askeri birliklerinden 13 subay, 3 astsubay, 62 erbaş ve er, 21 geçici köy korucusu olmak üzere toplam 114 personel öldü. Ayrıca 24 subay, 17 astsubay, 248 erbaş ve er, 49 geçici köy korucusu olmak üzere toplam 338 personel yaralandı.

Harekâtta kesin olmayan bilgilere göre 2730 PKK mensubu ölü, 415 PKK'lı ise yaralı olarak ele geçirildi ya da teslim oldu.

Ele geçen malzemeler

Ölü veya sağ olarak ele geçirilen PKK'lılarden elde edilen silahlar dışında bölgedeki PKK kamplarında yapılan aramalarda önemli ölçüde silah, mühimmat ve gıda maddeleri bulundu. Kamplarda 40 adet 120 mm, 30-40 adet 82 mm havan topu gibi ağır silahla ile yakın menzil savunma füzeleri, hafif silahlar ve bunlara ait yüzbinlerce mermi ele geçirildi.

160 bin ton gıda maddesi kamplarda TSK'nın eline geçti.

Diğer Kuzey Irak Harekatları

Kuzey Irak'taki silahlı PKK militanlarına karşı, Çekiç Harekâtı'ndan önce 1992 yılında Kazıma Harekâtı yapılmış ve 20,000 TSK personeli harekâta katılmıştı. Daha sonra 1995 yılında Çelik Harekâtı düzenlendi. Hasan Kundakçı'nın komuta ettiği harekâta 35,000 personel ve 10,000 köy korucusu katılmıştı.[6]

Kaynakça

1. "Çekiç Harekâtı (12 Mayıs-7 Temmuz 1997)". Hürriyet. 23 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2009.
2. "Altay Tokat'ın portresi: Üç madalyalı 'Çekiç' komutanı". Radikal. 28 Temmuz 2006. 7 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2009.
3. "(page 155)" (PDF). 12 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2012.
4. "Turkey and Iran Face off in Kurdistan". 18 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2012.
5. "Arşivlenmiş kopya". 17 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2012.
6. Mercan, Faruk (24 Temmuz 2006). "Sınır ötesinde ABD ile çatışır mıyız?". Aksiyon. Cilt 607. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2009.
7. Cumhuriyet Ansiklopedisi 1923 - 2000, c.4, YKY Yayınları, İstanbul 2002