Çevik Bir

Çevik Bir (1939, Buca, İzmir), Türk asker. 28 Şubat sürecinde muhafazakâr kesime karşı uygulanan ayrımcı uygulamaların takibi için kurulan "Batı Çalışma Grubu" ile anıldı.

Çevik Bir
Somali BM Barış Gücü Komutanı Korgeneral Çevik Bir
Doğum	1939 (81-82 yaşında) Buca, İzmir
Bağlılığı	Türkiye
Hizmet yılları	1958-1999
Rütbesi	Orgeneral
Komuta ettiği	Genelkurmay Başkanlığı Özel Kalem Müdürü, Cumhurbaşkanlığı Başyaveri, Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı, 4. Zırhlı Tugay, Genelkurmay Harekât Başkanı, Somali Birleşmiş Milletler Barış Gücü, Kara Kuvvetleri Denetleme ve Değerlendirme Başkanı, Genelkurmay Harekât Başkanı, Genelkurmay II. Başkanı, 1. Ordu

Askerî kariyeri

1958 yılında Kara Harp Okulundan İstihkam subayı olarak mezun oldu. Çeşitli istihkam birliklerinde Takım ve Bölük Komutanlığı görevlerinde bulundu. 1970 yılında Kara Harp Akademisinden mezun oldu. 1971'de ise Silahlı Kuvvetler Akademisini tamamladı. 1973 yılında da NATO Savunma Koleji'ni bitirdi.[1]

Tümen ve Genelkurmay Karargahı'nda Harekât ile ilgili görevlerde bulundu. 1973-1976 yılları arasında Avrupa Müttefik Kuvvetleri Yüksek Karargâhı'nda (SHAPE) Proje Subayı olarak görev yaptı. Kara Kuvvetleri Komutanlığı Harekât Başkanlığında NATO Plan Subayı olarak çalıştı. Daha sonra Genelkurmay Başkanı Özel Kalem Müdürlüğü, Milli Güvenlik Konseyi Başkanı Başyaverliği, Devlet Başkanı Başyaverliği ve Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alay Komutanlığı görevlerini yerine getirdi.[1]

1983'te Tuğgeneral rütbesine terfi etti. Tuğgeneral rütbesiyle 1983-1985 döneminde NATO Avrupa Müttefik Komutanlık Karargahı'nda (SHAPE) Lojistik ve İfrastrüktür Daire Başkanlığı ve 1985-1987 arasında da 4. Zırhlı Tugay Komutanlığı görevlerinde bulundu. 1987 yılında Tümgeneral rütbesine, 1991 yılında da Korgeneral rütbesine terfi etti. Korgeneral rütbesinde 1991-1993 yılları arasında Genelkurmay Harekât Başkanlığı, 1993-1994 yılları arasında da Somali Birleşmiş Milletler Barış Gücü Komutanlığı (UNUSOM-II) ve Kara Kuvvetleri Denetleme ve Değerlendirme Başkanlığı görevlerinde bulundu. 16 Ağustos 1994 tarihinde Genelkurmay Harekât Başkanlığı'na atandı.[1]

30 Ağustos 1995 tarihinde Orgeneral rütbesine terfi etti. Orgeneral rütbesinde 1995-1998 yılları arasında Genelkurmay II. Başkanlığı görevinde bulundu. 30 Ağustos 1998 tarihinde 1. Ordu Komutanı olarak atandı. 30 Ağustos 1999 tarihinde emekli oldu. Evli ve bir çocuk babası olup İngilizce bilmektedir.[1]

28 Şubat süreci

Ordu içinde faaliyet gösteren "Batı Çalışma Grubu" ile medyanın gündemine geldi.[2] İlk olarak 12 Nisan 2012 tarihinde 28 Şubat darbe soruşturması kapsamında göz altına alınarak Ankara'ya gönderildi.[3][4] 15 Nisan 2012'de ise tutuklandı.[5] 19 Aralık 2013'te, 13. Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı Tayyar Köksal tarafından tahliyesine karar verildi.

28 Şubat Davası

28 Şubat sürecinde "Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetini cebren devirmeye, düşürmeye iştirak"la suçlanan 103 sanık hakkında yapılan 28 Şubat soruşturması kapsamında 12 Nisan 2012 tarihinde Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi Nöbetçi Hakimliği tarafından tutuklanarak Sincan Cezaevine konuldu. 19 Aralık 2013 tarihinde Ankara 13. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından adli kontrol şartıyla tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı.[6] 13 Nisan 2018 kararını açıklayan mahkeme heyeti, "Türkiye Cumhuriyeti icra vekilleri heyetini cebren ıskat veya vazife görmekten men" suçlamasıyla kendisi dahil 21 sanığa ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verdi[7].

Ödüller

• Kendisine 1997 yılında Washington'da Atatürk Society of America tarafından bölgede laikliğin savunucusu olduğundan dolayı "Laiklik ve Demokrasi Ödülü" verildi.[8]
• 1999 yılında Ulusal Güvenlik İşleri Musevi Enstitüsü (JİNSA) tarafından verilen "Uluslararası Liderlik Ödülü"[9]

Madalyaları

• Birleşmiş Milletler Madalyası - (1994)
• Almanya Onur Madalyası - (1994)
• ABD Liyakat Madalyası - (1994)
• TSK Üstün Hizmet Madalyası - (1995)
• TSK Liyakat Madalyası - (1996)
• İngiltere Üstün Başarı Madalyası - (1997)
• İngiltere Üstün Hizmet Madalyası - (1997)
• Ürdün İstihkak Madalyası - (1998)
• Fransız Liyakat Madalyası - (1999)

Şerit rozetleri

• Kara Harp Okulu Şerit Rozeti
• Mesleki İhtisas Şerit Rozeti
• Harekât Şerit Rozeti (2 NCİ)
• Eğitim - Öğretim Başarı Şerit Rozeti
• İdari ve Lojistik Hizmet Şerit Rozeti
• Nato Yurt Dışı Sürekli Görev Şerit Rozeti
• Komutanlık Şerit Rozeti

Kaynakça

1. "Orgeneral Çevik Bir'in biyografisi" (PDF). Erişim tarihi: 14 Nisan 2012.
2. Demir, Metehan (12 Şubat 2006). "BÇG Çevik Bir'in fikriydi". Sabah. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2010.
3. "Arşivlenmiş kopya". 15 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2012.
4. "Arşivlenmiş kopya". 15 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2012.
5. "Arşivlenmiş kopya". 19 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2012.
6. http://www.radikal.com.tr/turkiye/28_subatta_cevik_bir_de_tahliye_oldu-1167069 1 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
   
7. "https://www.gazeteduvar.com.tr/gundem/2018/04/13/28-subat-davasinda-68-sanik-beraat-etti/". https://www.gazeteduvar.com.tr. Gazete Duvar. 14 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2018. |başlık=, |website= dış bağlantı (yardım)
8. http://ataturksociety.org/event_details.asp?id=9%5Bölü/kırık+bağlantı%5D
9. http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/ShowNew.aspx?id=-106652

Askerî görevi
Önce gelen: Atilla Ateş	1. Ordu Komutanı 18 Ağustos 1998 - 20 Ağustos 1999	Sonra gelen: Hilmi Özkök
Önce gelen: Ahmet Çörekçi	TSK Genelkurmay II. Başkanı 30 Ağustos 1995 - 30 Ağustos 1998	Sonra gelen: Hilmi Özkök