Üretici güçler
Üretici güçler, Marksist ekonomi politiğin temel altyapı kavramlarından birisidir. Ancak bu kavramın önemi yalnızca ekonomi politik açısından değil tüm bir Marksist teori açısından geçerlidir. Üretici güçler, esas olarak üretim aletleri ve araçlarından meydana gelen bir kavramlaştırmadır. Üretim ilişkileriyle çelişki halinde bulunmaktadır, ve gelişiminin belli bir aşamasında zorunlu olarak değişiklikler talep etmektedir. Üretici güçler ve Üretim ilişkileri kavramları, Marksist metinlerde genelde bir arada kullanılırlar ve birbirleriyle ilişki ve çelişki halinde Üretim biçimi denilen kategorinin içeriğini oluştururlar.
Üretici güçler tanımlamasının Marksist teoride, tartışmasız bir önemi söz konusudur bu bağlamda. Tüm tarih ve toplum teorisinin analizinde temel kavramlardan birisidir Üretici güçler kavramı. Tarihin gelişmesinin ve ilerlemesinin kaynağı sonuç olarak Üretici güçlerdeki gelişmelerle ilgilidir Marksist teoriye göre. Üretici güçler gelişmesinin belli bir aşamasında, üretim ilişkilerinin zorunlu olarak değişmesini dayatırlar ve bunun sonucunda da tüm bir üretim tarzı belirli bir şekilde değişime uğrar. Üretici güçler burada sosyal değişimin maddi çekirdeği anlamına gelmektedir.
Marks, Felsefenin Sefaleti adlı kitabında şöyle belirtir;
- "Toplumsal ilişkiler, üretici güçlere sıkı sıkıya bağlıdırlar. Yeni üretici güçler sağlamak için, insanlar, kendi üretim biçimlerini değiştirirler; kendi üretim biçimlerini değiştirmek, yaşamlarını kazanma yollarını değiştirmek için de, bütün toplumsal ilişkilerini değiştirirler. Yel değirmeni size feodal beyli toplumu verir; buharlı değirmen ise, sınai kapitalistli toplumu".
Bundan dolayı üretici güçler tanımlaması, Marksist teoride yalnızca ekonomik bir tanımlama değil, tüm bir Marksist teorinin belirleyici nitelikteki tarih ve toplum açıklamasının dayanaklarından birisidir. Daha sonraki çalışmalarında Marks ve Engels, üretici güçler kavramını, materyalist toplum ve tarih anlayışlarının temel kavramsal aracı olarak sürekli vurgulayacaklardır.
Kaynakça
- Felsefenin Sefaleti, Karl Marx
- Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı, Karl Marx