Öncü parti
Öncü parti ya da öncücülük, klasik Marksizm'de yer alan sınıf mücadelesi teorisine, Lenin tarafından "Proletarya Partisi" kapsamında yaptığı katkıyı ifade eden terim. Bu kavram Lenin tarafından Ne Yapmalı? adlı eserinde detaylı olarak açıklanır. Sovyet Anayasası 6. maddesi bu teoriye göre hazırlanmıştır.
| Leninizm |
|---|
 |
|
İdeoloji |
|
Kişiler |
|
Teorik çalışmalar
|
|
İlgili konular
|
|
| Komünizm |
|---|
 |
|
Yönleri
|
|
Çeşitleri
|
|
Uluslararası |
|
İlgili kavramlar
|
|
Eserler |
Hakkında
Marx'a göre; toplumsal konumu gereği proletarya, sınıflı toplumsal yapıyı sona erdirecek olan tek iradedir. Bu irade, proletaryanın "doğal" olarak kurup benimseyeceği bir çeşit parti olacaktır. Marx için bu parti, işçi sınıfının içinden tamamen tarihsel bir zorunluluk ve kapitalizmin çelişkileri sonucu ortaya çıkar. Bu noktada Marx'ın saptaması, partinin sosyalist devrim için bir aygıt ve proletaryanın örgütlenmiş bir biçimi, onun buluşma alanı olmasıdır. Devrimi yapansa, proletaryanın bizzat kendisidir.
Bu noktada Lenin, bu iradeyi öncü Komünist Parti önderliğindeki proletarya olarak tanımlamıştır. Marksizm-Leninizm ifadesinde tanımlama yapılan Leninizm noktası, buradaki öncü parti vurgusunu da kapsar. Bilinçsiz ve örgütsüz proletaryayı lümpen proletarya olarak tanımlayan Marx'ın görüşlerini ilerleten Lenin, bu saptamasında Devrim proletarya için yapılmış olsa da, devrimin birincil öğesi ve yaratıcısı kurulmuş olan marksist partidir görüşünü beyan etmiştir. Bir kısım Marksist düşünür, bunu Leninizm ve Marksizm arasındaki ince farklardan biri olarak tanımlamaktadır. Fakat bu görüşe karşı çıkanlar ve dünyadaki komünist partilerdeki genel görüş Lenin'in bu görüşlerini Marksizm'in geliştirilmesi olarak yorumlar. Lenin'in Devlet ve Devrim adlı eserinde açıkladığı ve SSCB'de hayat bulan teorik saptamalarında Komünist Parti'nin proletarya diktatörlüğüne geçiş için olmazsa olmaz nüvesi olarak belirtmiştir. Ayrıca Proletarya partisi, Lenin'e göre "Proletarya diktatörlüğü döneminde temel önder güç" ve "İşçi sınıfı birliğinin en yüksek değeri"'dir.[1] Lenin ile benzer görüşleri savunan ve ölümünden sonra Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri olan Stalin de "Parti'nin, işçi sınıfının örgütlü müfrezesi" diyerek bu görüşe katılmaktadır.[2]
Örgütler
Günümüzde faaliyet gösteren birçok örgüt ve parti kendisini öncü parti kavramı kapsamında tanımlamaktadır. Örneğin KCK kendini bu şekilde tarif etmektedir. KCK Yürütme Konseyi üyesi Duran Kalkan bu konuyu şu şekilde izah etmektedir;[3]
| “ | "... Dikkat edilirse, öncü parti ve işçi-emekçi örgütlülüğü reddedilmemektedir. Tersine öncü parti anlayışında paradigmasal değişim yaşanmakta ve bu temelde öncü parti dahil işçi ve emekçilerin örgütlülüğünün çok daha geliştirilmesi ve güçlendirilmesi gerektiği görüşü esas alınmaktadır." | „ |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Lenin, V.İ, Stalin J.V, Gençlik Üzerine, Evrensel Basım Yayın, 2011, ISBN 9789757837121
- J. Stalin, Leninizmin İlkeleri, Sol Yayınları, 1969, ISBN 975-7399-17-5
- KCK'dan HDP'ye sitem: O maddenin bildirgedeki yeri biraz şaşkınlık yarattı 19 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., T24, 28 Nisan 2015, Erişim tarihi: 15 Haziran 2016.