Bedia Muvahhit
Bedia Muvahhit Statzer (Emine Bedia Şekip, 16 Ocak 1897, İstanbul - 20 Ocak 1994, İstanbul), Türk oyuncudur. İlk Müslüman kadın oyunculardan biridir.
Bedia Muvahhit | |
---|---|
Tiyatro ve sinema oyuncusu Bedia Muvahhit | |
Doğum |
Emine Bedia Şekip 16 Ocak 1897 İstanbul, Osmanlı Devleti |
Ölüm |
20 Ocak 1994 (97 yaşında) İstanbul, Türkiye |
Milliyet | Türk |
Meslek | Tiyatro ve sinema sanatçısı |
Etkin yıllar | 1908-1975 |
Hayatı
Kadıköy Terakki Mektebi ve Notre Dame de Sion Lisesi'nde okumuş ve küçük yaşta Fransızca ve Rumca öğrenmiştir. Öğrenimini sürdürürken o yıllarda kurulan Telefon Şirketi'nde çalışan ilk kadınlardan biri oldu. 1921'de Erenköy Kız Lisesi'nde Fransızca öğretmenliğine başladı.
Sanat yaşamı 1908'de başlamış sayılır. Ancak 1914'te yeni kurulan Darülbedayi'ye girdi. 1918 yılında sanatçı Ahmet Refet Muvahhit ile evlendi. İlk filmi, 1923 yılında Muhsin Ertuğrul'un teklifiyle başladığı Halide Edip Adıvar'ın Ateşten Gömlek romanından sinemaya uyarlanan filmdir. Bu filmde canlandırdığı Ayşe karakteri ile Türk sinemasının Neyyire Neyir'le birlikte ilk kadın oyuncularından biri oldu.[1]
1923'te, Ceza Kanunu adlı oyunla sahneye çıkmasıyla tiyatro yaşamı da başlamış oldu. Sanat yaşamı boyunca 200'ün üzerinde oyunda ve sayısız sinema filminde rol aldı. 1927 yılında eşinin ölümünün ardından piyanist Ferdi von Statzer ile ikinci evliliğini yaptı. 1951 yılında eşinden ayrılan Bedia Muvahhit, 1975 yılında Şehir Tiyatroları'ndan emekli oldu. 1987 yılında Devlet Sanatçısı unvanını aldı.
1993 yılı aralık ayında sağlık durumu kötüleşen Muvahhit, 20 Ocak 1994 tarihinde 97 yaşında öldü ve Aşiyan Mezarlığı'na defnedildi. Bedia Muvahhit'in Şuayip Sina Arbel (1922-8 Eylül 1991) adında bir oğlu, Zeynep ve Ali adlarında iki torunu ve Aslı, Nazlı ve Ayşe adlarında da üç torun çocuğu bulunuyordu.
Anısını yaşatan projeler
Bedia Muvahhit'in adı İstanbul'un Kadıköy ilçesinde Yoğurtçu Parkı'nın karşısındaki bir sokakta yaşatılmaktadır.
2010 yılından itibaren Sahne Tozu Tiyatrosu tarafından her yıl İzmir'de adına Bedia Muvahhit Tiyatro Ödülleri düzenlenmektedir.
İstanbul Şehir Tiyatroları'nın 100. yaşını kutladığı 2014-2015 tiyatro sezonunda kurumun özel projesi olarak Bedia Muvahhit'in hayatı ve iç dünyasını Afife Jale'ninki ile birlikte anlatan Hayal-i Temsil adlı oyun sahnelenmiş ve Yiğit Sertdemir'in yönetiminde sergilenen oyun, birçok ödüle değer görülmüştür.[2][3]
Rol aldığı filmler
- Pençe - 1917
- Casus - 1917
- Ateşten Gömlek (1923)
- İstanbul Sokaklarında (1931)
- Karım Beni Aldatırsa (1933)
- Beklenen Şarkı (1953)
- Paydos (1954)
- Yaşlı Gözler (1955)
- Son Beste (1955)
- Gülmeyen Yüzler (1955)
- Çapkınlar (1961)
- Gönül Ferman Dinlemez (1962)
- Bir Gecelik Gelin (1962)
- Belalı Torun (1962)
- Barut Fıçısı (1963)
- Genç Kızlar (1963)
- İstanbul Kaldırımları (1964)
- Kaynana Zırıltısı (1964)
- Manyaklar Köşkü (1964)
- Gençlik Rüzgarı (1964)
- Halk Çocuğu (1964)
- Anasının Kuzusu (1964)
- Gel Barışalım (1964)
- Sarı Kızla Kopuk Ahmet (1964)
- Hizmetçi Dediğin Böyle Olur (1964)
- Hep O Şarkı (1965)
- Sevinç Gözyaşları (1965)
- Bozuk Düzen (1966)
- Aşkın Gözyaşları (1966)
- Çalıkuşu (1966)
- Sokak Kızı (1966)
- O Kadın (1966)
- Sevgilim Artist Olunca (1966)
- Şoförün Kızı (1966)
- Evlat Uğruna (1967)
- Sen Benimsin (1967)
- Zehirli Hayat (1967)
- Dünyanın En Güzel Kadını (1968)
- Katip (1968)
- Ateşli Çingene (1969)
- Esmerin Tadı Sarışının Adı (1969)
- Lekeli Melek (1969)
- Son Mektup (1969)
- Tatlı Sevgilim (1969)
- Yumurcak (1970)
Rol aldığı bazı oyunlar
Hisse-i Şayia, Taş Parçası, Aktör Kin, Yorgaki Dandini, Hamlet, Devlet Kuşu, On İkinci Gece, Matmazel Julie, Aynaroz Kadısı, Hortlaklar, Mürai, Tersine Akan Nehir, Bir Kavuk Devrildi, Venedik Taciri, Fermanlı Deli Hazretleri, Mum Söndü, Bir Ölü Evi, Otello, Kafes Arkasında, Kafatası, Lüküs Hayat, Yarasa, Müfettiş, Saz-Caz, Mırnav, Ayaktakımı Arasında, Tebeşir Dairesi, Ahududu, Küçük Şehir, Oyun İçinde Oyun, Deli Saraylı, Kibarlık Budalası, Sana Rey Veriyorum, Deli Dolu, Suç ve Ceza, Çifte Keramet, Dama Çıkmış Bir Güzel, Gecikenler.
Dış bağlantılar
- Anafilya.org Detaylı yaşam hikâyesi
- IMDB sayfası 19 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
- "Arşivlenmiş kopya". 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2016.
- "Eleştirmenlerin seçimi 'Hayal-i Temsil'". Milliyetsanat.com sitesi, 19 Nisan 2016. Erişim tarihi: 30 Ocak 2021.
- Acar, Bedir. "Vasfi Rıza ödülü Yiğit Sertdemir'in". Star.com.tr, 4 Mayıs 2015. Erişim tarihi: 30 Ocak 2021.