Bergama

Bergama, Türkiye'nin İzmir ilinin bir ilçesidir. İlçenin güneyinde Aliağa, doğusunda Kınık ve Manisa ili, kuzeyinde Balıkesir ili, batısında Dikili, güneybatısında Ege Denizi bulunmaktadır.

Bergama ilçesinin merkezinin yerinde kurulu antik kent ile ilgili bilgi için Pergamon maddesine bakınız.

Bergama
İlçe
İzmir'in Türkiye'deki konumu
Ülke	Türkiye
İl	İzmir
Coğrafi bölge	Ege Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Mahmut Kaşıkçı [1]
• Belediye başkanı	Hakan Koştu (AK Parti)
Yüzölçümü
• Toplam	1,544 km² (596 mil²)
Rakım	68 m (223 ft)
Nüfus  (2018)
• Toplam	103,185
• Kır	-
• Şehir	-
Zaman dilimi	UTC+03.00 (UDAZD)
Posta kodu	35700
İl alan kodu	0232
İl plaka kodu	35
Resmî site http://www.bergama.bel.tr

Köken bilimi

Özhan Öztürk'ün iddiasına göre Bergama, Hitit dilinde "Yüksek yerleşim/üs", Hitit-Kaşka sınırındaki Argoma (Suluova) ise aynı dilde "sınır yerleşimi/üssü" anlamına gelmektedir.[2] Yunanca Πέργαμος (Pergamos) olarak bilinmektedir.

Tarihçe

Karesi Beyi tarafından fethedilen Bergama uzun süre Karesi Beyliği egemenliğinde kalmış daha sonra Osmanlı Devleti'ne bağlanmıştır. 1337-1868 arası merkezi Balıkesir olan Karesi Sancağı'na bağlı olan Bergama, 1868-1877 arası merkezi Manisa olan Saruhan Sancağı'na bağlandıktan sonra İzmir Sancağı'na bağlanmıştır.

Coğrafya

Bergama, İzmir'in kuzeyinde, Bakırçay Havzası'nda yer alır. Türkiye'nin en büyük ilçelerinden biri olan Bergama'nın yüzölçümü 1.544 km²'dir.[3] İlçenin güneyinde Aliağa, doğusunda Kınık ve Manisa ilinin Soma ve Yunusemre ilçeleri, kuzeyinde Balıkesir ilinin İvrindi, Burhaniye ve Ayvalık ilçeleri, batısında Dikili, güneybatısında Ege Denizi bulunmaktadır. İl merkezine uzaklığı 103 km'dir. Bergama'ya toplam 137 mahalle bağlıdır.

İlçe, Ege Bölgesi'nin kuzeybatısında olup 39° 07 kuzey enleminde ve 27° 12 doğu boylamında yer almaktadır. Kuzeyinde Madra Dağı, güneyinde Yunt Dağı, dağ silsileleri ile çevrili Bakırçay Havzası'nda kurulmuştur. Bakırçay Ovası'nın uzunluğu 45 km, genişliği yer yer 15–20 km arasında değişmektedir. İlçe merkezinin rakımı 68 metre, Akropol'deki rakımı 331 metredir. İlçenin İzmir'e ve komşu iller olan Manisa, Balıkesir gibi merkezlere olan uzaklığı 100 km civarındadır. İlçe, merkezi dahil olmak üzere, Zeytindağ, Yuntdağ, Göçbeyli, Turanlı ve Kozak bucakları olarak altı bucağa ayrılmıştır. Kozak bucağı, eskiden Karesi Sancağı'na bağlı bir ilçe idi.

İklim

Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı Akdeniz iklimi egemendir. Kışlar çok sert geçmez. Hava sıcaklıkları genel ortalamalar içerisindedir. Rüzgarlar yaz ve kış kuzeyden yıldız, kuzeydoğudan poyraz, kuzeybatıdan karayel şeklinde eser. Lodos ve batı rüzgarları yağmur getirir. Yıllık toplam yağış tutarı 601 mm civarındadır.

Nüfus

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1965[4]	82.373	24.121	58.252
1970[5]	86.169	27.044	59.125
1975[6]	90.591	29.749	60.842
1980[7]	96.846	34.716	62.130
1985[8]	95.300	38.849	56.451
1990[9]	101.421	42.554	58.867
2000[10]	106.536	52.173	54.363
2007[11]	102.581	58.212	44.369
2008[12]	100.671	57.947	42.724
2009[13]	100.802	58.570	42.232
2010[14]	100.801	59.366	41.435
2011[15]	101.158	60.559	40.599
2012[16]	101.004	50.570	50.434
2013[17]	101.217	50.667	50.550
2012[18]	101.004	61.406	39.598
2013[19]	101.217	101.217	veri yok
2014[20]	101.813	101.813	veri yok
2015[21]	101.917	101.917	veri yok
2016[22]	102.090	102.090	Veri yok
2017[23]	102.961	102.961	Veri yok
2018[23]	103.185	103.185	Veri yok
2019[23]	103.867	103.867	Veri yok
2020[23]	104.944	104.944	Veri yok

Ekonomi

Bergama ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma dayalıdır. Verimli Bakırçay Ovası’nda tütün, pamuk, zeytin ve üzüm yetiştirilmektedir. Kozak Yaylası'nda ekonomik getirisi yüksek olan çam fıstığı önemli bir gelir kaynağıdır. Günümüzde özellikle dağ köylerinde arıcılık giderek gelişmekte ve önemli bir geçim kaynağı haline gelmektedir. Tarıma dayalı sanayi de son yıllarda gelişme göstermektedir. İlçede halıcılık ve kilim dokumacılığı gelişmiştir.

Kültür

Halk oyunları

Bergama Zeybeği, Harmandalı, Bergama Bengisi, Güvende, Somalı, Yalabı, Dağlı, Arpazlı, Çekirdeksiz Bağlarım karma oyunlardır. İsmailli, Jandarma, Yunddaği, Sebai, Üç parmak, Koca Arap, Nacakoğlu erkeklerin oynadığı oyunlardır. Bergama Konakları, Entarisi Mavili, Zahide Molla, Findik Sıdıkam, Al Basma, Kız Harmandalısı, Ey Yüceler, Al Basmadan Donu Var, Sepetçioğlu ise kadınların oynadığı oyunlardır. Tahir Musa Ceylan'ın "Diri Aşk" romanının bir kısmı Bergama'da geçmektedir.

UNESCO Dünya Mirası Listesi

Uzun uğraşlar sonucunda Bergama 22.06.2014 tarihinde Katar'ın başkenti Doha'da düzenlenen toplantının ardından UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girdi.Türkiye'nin, 2011'de geçici listeye kabul edilen diğer adayı Bergama da bu toplantıyla, "Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı" dosyasıyla asıl listeye girdi.Bergama UNESCO Dünya Mirası`ne giren 999. miras oldu.[24]

Yönetim

Belediye başkanları

Belediye başkanları, partileri ve aldıkları oy oranları
Yıllar	Belediye Başkanı	Parti	Oy oranı (%)
2019	Hakan Koştu	Adalet ve Kalkınma Partisi	48,79
2014	Mehmet Gönenç	Cumhuriyet Halk Partisi	34,55
2009	Mehmet Gönenç	Cumhuriyet Halk Partisi	33,10
2004	Raşit Ürper	Adalet ve Kalkınma Partisi	36,40
1999	Akif Ersezgin	Demokratik Sol Parti	35,89
1994	Sefa Taşkın	Cumhuriyet Halk Partisi	36,30
1989	Sefa Taşkın	Sosyaldemokrat Halkçı Parti	40,89
1984	Yakup Kaşarcıoğlu	Anavatan Partisi	33,26
1977	Rıfat Serdaroğlu	Adalet Partisi	49,00

Eğitim

İlçede; 134 ilköğretim, 15 orta öğretim kurumu bulunmaktadır. Bu okullarda 16074 öğrenci eğitim görmekte ve 1012 öğretmen görev yapmaktadır. Yüksek öğrenim kurumları olarak da Ege Üniversitesi ve Dokuz Eylül Üniversitesi Meslek Yüksekokulları bulunmaktadır.

Ayrıca bakınız

• Bergama Kermesi
• Bergama Belediyespor

Kaynakça

1. "Arşivlenmiş kopya". 11 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2015.
2. Bergama Parku "yüksek" + huma(ti) “yerleşim” ve Arguma erha “sınır” + huma(ti) “yerleşim” Özhan Öztürk. Pontus: Antik Çağ’dan Günümüze Karadeniz’in Etnik ve Siyasi Tarihi. Nika Yayınları. Ankara, 2016 (3. Baskı) s. 438-39
3. "İl ve İlçe Yüz Ölçümleri" (PDF). Harita Genel Müdürlüğü. 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2019.
4. "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
5. "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
6. "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
7. "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
8. "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
9. "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
10. "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
11. "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
12. "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
13. "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
14. "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
15. "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
16. "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2014.
17. "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2014.
18. "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
19. "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
20. "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 22 Mart 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2015.
21. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
22. "2016 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 7 Mart 2017.
23. "Bergama Nüfusu - İzmir". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
24. "Bergama, UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girdi". Zaman. 23 Haziran 2014. 24 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2014.

Dış bağlantılar

• Bergama Belediyesi 27 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• T.C. Bergama Kaymakamlığı4 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.