Bizans isyan ve iç savaşları listesi

Doğu Roma ya da Bizans İmparatorluğu (330-1453) tarihi boyunca gerçekleşmiş iç savaş ya da diğer iç huzursuzlukların listesidir. Tanım, Bizans İmparatorluğu sınırları içerisinde en az bir muhalefet liderinin iktidara karşı gerçekleştirdiği herhangi bir ihtilaftır. Harici ihtilaflar için, Bizans savaşları listesine bakınız.

Bu makale, Bizans İmparatorluğu'nun (330–1453) askeriyesi hakkındaki serinin bir parçasıdır.
Yapısal Tarih
Bizans ordusu: East Roman army, Middle Byzantine army (thema • tagmata • Hetaireia), Komninos dönemi ordu (pronoia), Palaiologan-era army (allagia) • Vareg Muhafızlar • Generaller
Bizans donanması: Rum ateşi • Dromon • Amiraller
Seferlerin Tarihi
Savaşlar, isyan ve iç savaşlar ve muharebeler listeleri
Stratejiler ve taktikler
Tactics • Siege warfare • Askeri talimatlar • Fortifications (İstanbul Surları)

4. yüzyıl

• 399: Frigya'da Tribigild'in isyanı.
• 400: Gainas'ın isyanı.

5. yüzyıl

• 479: Marcianus'un gasp teşebbüsü.
• 484: İlk Samiri isyanı.
• 484-488: İmparator Zeno'ya karşı Illus ve Leontius'un isyanı.
• 492-497: İsauria Savaşı.
• 495: İkinci Samiri isyanı.

6. yüzyıl

• 513-515: I. Anastasius'a karşı General Vitalian'ın isyanları.
• 529-531: Julianus ben Sabar liderliğinde üçüncü Samiri isyanı.
• 532: Konstantinopolis'te halkın Nika ayaklanması, Hypatius kendini imparator ilan etti ama sonra I. Justinianos ve Theodora tarafından idam edildi.
• 536-537: Stotzas liderliğinde Afrika'da askeri ayaklanma.
• 555/556: Dördüncü Samiri isyanı.

7. yüzyıl

• 602: Phocas'ın isyanı ve gasbı.
• 603-604: General Narses'in Phocas'a karşı isyanı.
• 608-610: Yaşlı Herakleios liderliğinde Afrika'nın isyanı, oğlu Genç Herakleios'un tahtı başarıyla ele geçirmesi.
• 610-611: Phocas'ın kardeşi General Comentiolus'un Herakleios'a karşı isyanı.
• 613-628: Herakleios'a karşı Yahudi isyanı, kısa ömürlü Sasani-Yahudi ittifakı ortaya çıktı.
• 617/618: Conzalı John Napoli'yi ele geçirdi fakat Ekşarj Eleutherius tarafından öldürüldü.
• 640: Mezopotamya'da General Titus tarafından diğer Bizasn birliklerinin işlediği aşırılıkları protesto etmek için çıkarılan ayaklanma.
• 644/645: Valentinus'un damadı II. Konstans'a karşı giriştiği başarısız darbe girişimi.
• 646-647: Afrika Ekşarjı Patrici Gregori'nin isyanı.
• 650-652: Ravenna Ekşarjı Olympius'un isyanı.
• ca. 651: Theodore Rshtuni liderliğinde Ermeni askerlerin isyanı ve Araplara sığınmaları
• 667: Armeniakon generali Saborios'un isyanı
• 668-669: II. Konstans'ın öldürülmesi ve Sicilya'da Mizizios'un gasp teşebbüsü.
• 680: IV. Konstantinos'un kardeşleri lehine Anatolikon Theması'nın sonuçsuz isyanı.
• 692/693: Ermeni Patrici Smbat'ın isyanı ve müsülümanlara sığınması
• 695: Leontios tarafından II. Justinianos'un tahttan indirilmesi.
• 698: Kartaca'ya karşı yapılan askeri seferden yenilgi ile dönen ordunun isyanı ve Leontios'i tahttan indirmeleri.

8. yüzyıl

• 705: II. Justinianos tarafından Tiberios Apsimaros'un tahttan indirilmesi.
• 711: Filippikos Bardanes liderliğinde Chersonitelerin isyanı II. Justinianos'un tahttan indirilmesine neden oldu.
• 715: Rodos'ta Opsikion birliklerinin isyanı altı ay süren iç savaşa neden oldu. II. Anastasios, III. Theodosios lehine tahttan çekildi.
• 716-717: General Leon İsauryalı'nın isyanı ve başarılı gasbı.
• 717/8: Basileios Onomagoulos'u imparator ilan eden Sicilya Theması valisi Sergius'un isyanı.
• 726/7: Tourmarches Agallianos Kontoskeles ve Stephen isimli birinin yönetiminde Helladic Themasının III. Leo'nun ikona karşıtı (Iconoclast) politikalarına karşı isyanı.
• 741-743: Artabasdos'un V. Konstantinos'a karşı isyanı ve başarılı gasbı.
• 780: IV. Leon'nun kardeşi Nikiforos'un lehine yapılan başarısız darbe.
• 781-782: Sicilya theması valisi Elpidius'a karşı imparatorluk seferi.
• 790: Atinalı İrini'nin naibeliğine karşı askeri isyan. Oğlu VI. Konstantinos tek başına hükümdar yapıldı
• 792-793: Armeniakonların VI. Konstantinos'un annesi Atinalı İrini'yi ortak imparator ilan etmesine karşı isyanı
• 800: Kapadokya'da Stavrakios tarafından teşvik edilen başkaldırı

9. yüzyıl

• 803: Bardanes Turkos'un isyanı.
• 821-823: Slav Thomas'ın isyanı.
• 827: Sicilya'da Amiral Öfemius'un isyanı.
• 837: Balkanlar'da Smolyani Slav kabilesinin isyanı.
• 838-839: Theophobos komutasında Hurremiyye birliklerinin isyanı.

10. yüzyıl

• 919: Leo Fokas (yaşlı)'nın Romanos Lekapenos'un gücünü almak için yaptığı başarısız isyanı.
• 921: Mora Yarımadası'nde Melingoi ve Ezeritai Slav kabilelerinin isyanı.
• ca. 922: Haldia valisi Bardas Boilas'ın isyanı.
• ca. 930: Opsikion'da Bakır El Basileios'un halk ayaklanması.
• 970: Bardas Fokas liderliğinde Fokas ailesinin I. İoannis Çimiskes'e karşı isyanı.
• 976-979: Bardas Skleros'un II. Basileios'a karşı isyanı.
• 987-989: Bardas Fokas'ın II. Basileios'a karşı isyanı.

11. yüzyıl

• 1022: Nikiforos Ksifias ve Nikiforos Fokas Baritrahelos'un II. Basileios'a karşı isyanı.
• 1026-1027: Basileios Skleros'un isyanı.
• 1034: Antioch'da Elpidios Brachamios'un liderliğinde halk isyanı.
• 1040: Frigya'da Gregory Taronites'in isyanı.
• 1040-1041: Peter Delyan'ın batı ve güney Balkanlar'da yayılan başkaldırısı.
• 1042: Kıbrıs valisi Theofilos Erotikos'un isyanı.
• 1042-1043: Georgios Maniakes'un IX. Konstantinos'a karşı isyanı.
• 1042-1043: Kıbrıs valisi Theofilos Erotikos'un isyanı.
• 1047: Leon Tornikios'un IX. Konstantinos'a karşı isyanı.
• 1057: Hervé Frankopoulos'un isyanı.
• 1057: I. İsaakios'ın isyanı ve başarılı gasbı (Petroe savaşı).
• 1066: Tesalya'da Nikoulitzas Delphinas liderliğinde ağır vergilere karşı çıkan isyan.
• 1072: Georgi Voiteh'in başkaldırısı
• 1073-1074: Roussel de Bailleul'un isyanı Sezar İoannis Dukas'ı imparator ilan etmiştir.
• 1077-1078: III. Nikiforos'un isyanı ve başarılı gasbı.
• 1077-1078: Nikiforos Bryennios'un VII. Mihail ve III. Nikiforos'a karşı isyanı, Kalavrye Muharebesi'nde yenilmiştir.
• 1078: Philaretos Brachamios'un VII. Mihail'a karşı isyanı.
• 1078: Nikiforos Basilakis'in III. Nikiforos'a karşı isyanı.
• 1080-1081: Nikiforos Melissenos'un III. Nikiforos'a karşı isyanı.
• 1081: I. Aleksios'ın isyanı ve başarılı gasbı.
• 1092: Girit'te Karykes ve Kıbrıs'ta Rhapsomates isyanları.
• 1095: Kumanların Trakya'yı Konstantinos Diogenis'i desteklemek için istilası.
• 1095-1098: Haldia valisi Theodoros Gavras'ın isyanı.

12. yüzyıl

• 1182: I. Andronikos'un isyanı ve başarılı gaspı.
• 1183/1184: general Andronikos Lampardas isyanı.
• 1183/1184: Trakya Theması valisi İoannis Komnenos Vatacis'in I. Andronikos Komnenos'un naipliğine karşı isyanı.
• 1184: Bursa valisi Theodore Kantakuzinos'un isyanı.
• 1184-1191: Kıbrıs'ta İsaakios Komnenos'un ayrılıkçı yönetiminin isyanı ve kuruluşu.
• 1185: Ulah-Bulgar Ayaklanması, İkinci Bulgar İmparatorluğu'nun kuruluşu.
• 1185: II. İsaakios'un isyanı ve başarılı gaspı.
• 1187: Aleksios Branas'ın II. İsaakios Angelos'a karşı isyanı.
• 1188-1189: Alaşehir'de Theodore Mangaphas'un ayrılıkçı yönetiminin isyanı ve kuruluşu.
• 1190-1204/05: Tarsia'da Basil Chotzas'un ayrılıkçı yönetiminin isyanı ve kuruluşu.
• 1192: Sahte-II. Aleksios isyanı.

13. yüzyıl

• y. 1200-1206: Laconia'da Leo Chamaretos'un ayrılıkçı yönetiminin isyanı ve kuruluşu.
• y. 1200-12068: Mora ve Orta Yunanistan'da Leo Sgouros'un ayrılıkçı yönetiminin isyanı ve kuruluşu.
• 1201: İoannis Komnenos (şişman) tarafından III. Aleksios'e karşı Konstantinopolis'te yapılan darbe şiddetle bastırıldı.
• 1201: Makedonya'da İoannis Spyridonakes'in isyanı.
• 1201/1202: Tesalya ve Makedonya'da Manuel Kamytzes ve Dobromir Chrysos'un isyanı.
• 1204-1205: Filadelfiya'da Theodore Mangaphas'ın ayrılıkçı yönetiminin ikinci isyanı ve kuruluşu.
• 1204-1205: Frigya'da Manuel Maurozomes'ın ayrılıkçı yönetiminin isyanı ve kuruluşu.
• 1204-1206: Aşağı Maeander Nehri'nde Sabas Asidenos'un ayrılıkçı yönetiminin isyanı ve kuruluşu.
• 1204-1206: Messinia'da İoannis Kantakouzenos'un ayrılıkçı yönetiminin isyanı ve kuruluşu.
• 1222-1224: III. İoannis'in tahta ulaşmasıyla İsaakios ve Aleksios Laskaris'in Latin İmparatorluğu'na sığındılar. 1224 yılında, Latin Ordusunun başında geri dönmüşler fakat Poimanenon Muharebesi'nde yenilip esir düşmüşlerdir.
• 1225: İsaakios ve Andronikos Nestongos'un III. İoannis'e karşı isyanı.

14. yüzyıl

• 1321, 1322, ve 1327-1328: II. Andronikos ve onun torunu III. Andronikos arasındaki fasılalı iç savaş.
• 1341-1347: VI. İoannis ile V. İoannis arasındaki iç savaş.
• 1342-1350: Selanikli Zealotların isyanı ve ayrılıkçı yönetiminin kuruluşu.
• 1352-1357: V. İoannis ile VI. İoannis ve Matheos Kantakuzinos arasındaki iç savaş.
• 1373-1379: IV. Andronikos'un isyanı ve gaspı.

15. yüzyıl

• 1453-1454: Despotlar Dimitrios ve Thomas Paleologos'a karşı Mora Despotluğu'nda yaşanan halk isyanı. Osmanlı birlikleri tarafından bastırılmıştır.

Ayrıca bakınız

• Orta Çağda savaş

Kaynakça

• Bu sayfa, İngilizce eşdeğerinin çevirisidir.

Kaynakça

• Bartusis, Mark C. (1997). The Late Byzantine Army: Arms and Society 1204–1453. University of Pennsylvania Press. ISBN 0-8122-1620-2.
• Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
• Kaegi, Walter Emil (1981), Byzantine Military Unrest, 471-843: An Interpretation, Amsterdam: Adolf M. Hakkert, ISBN 90-256-0902-3
• Savvides, Alexios G. K. (1995). Μελέτες Βυζαντινής Ιστορίας 11ου - 13ου αιώνα. 2η Έκδοση με διορθώσεις και συμπληρώσεις [Studies in Byzantine History of the 11th-13th centuries. 2nd Edition with corrections and additions] (Yunanca). Atina: M. Kardamitas Publications. ISBN 960-354-019-6.
• Treadgold, Warren T. (1997). A History of the Byzantine State and Society. Stanford, CA: Stanford University Press. ISBN 0-8047-2630-2. 29 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2015.