IV. Konstantinos
IV. Konstantinos (Yunanca adi: Κωνσταντίνος Δ', Kōnstantinos IV, (d. 652 – ö. 685);[1] 668 – Eylül 685 döneminde Bizans imparatoru.
| IV. Konstantinos Κωνσταντίνος Δ', Kōnstantinos IV | |
|---|---|
 IV. Konstantinos ve maiyetindekiler, Sant'Apollinare in Classe | |
| Bizans İmparatoru | |
| Hüküm süresi | 668 – Eylül 685 |
| Önce gelen | II. Konstans |
| Sonra gelen | II. Justinianos |
| Eş(leri) | Anastasia |
| Çocukları |
II. Justinianos Herakleios Tiberius |
| Hanedan | Herakleios Hanedanı |
| Babası | II. Konstans |
| Annesi | Fausta |
| Doğum | 652 |
| Herakleios Hanedanı | |||
| Kronoloji | |||
| Herakleios | 610–641 | ||
| Ortak imparator olarak III. Konstantinos ile, 613–641 | |||
| III. Konstantinos | 641 | ||
| Ortak imparator olarak Heraklonas ile | |||
| Heraklonas | 641 | ||
| II. Konstans | 641–668 | ||
| Ortak imparator olarak IV. Konstantinos ile (654–668), Herakleios ve Tiberios ile (659–668) | |||
| IV. Konstantinos | 668–685 | ||
| Ortak imparator olarak Herakleios ve Tiberios ile (668–681), ve II. Justinianos ile (681–685) | |||
| II. Justinianos | 685–695, 705–711 | ||
| Ortak imparator olarak Tiberios ile, 706–711 | |||
| Veraset | |||
| Öncül: Jüstinyen Hanedanı ve Phocas |
Ardıl: Yirmi Yıllık Anarşi | ||
Annesi, bir Bizans soylu aileden olan, Valentinus'un kızı "Fausta" idi. Çok genç bebekken 654'te babası II. Konstans tarafından ortak imparator olarak tac giydirildi. Babası 660'ta Sicilya'ya geçip imparatorluğun idaresini Siraküza'dan yapmaya başlayınca Konstantinos, kardeşleri Herakleios ve Tiberius ile Konstantinopolis'te kalmıştı. Babası 685'te Sicilya'da bir askeri isyanda suikaste kurban gidince IV. Konstantinos imparator oldu.
Saltanat yılları
Sicilya'daki isyan
Tek başına imparator olduktan sonra IV. Konstantinos Sicilya'da çıkan askeri isyan ve isyancıların gaspçı imparator olarak seçtikleri Mizizios ile uğraşmak zorunda kaldı. Hemen Sicilya'ya gönderecek bir Bizans askeri gücü hazırlattı ve bu gücü Sicilya üzerine gönderdi. Roma'da bulunan Papa Vitalianus'un desteği ile tahta geçişinden 7 ay sonra bu isyanı bastırmayı başardı ve gaspçı imparator Mizizios öldürüldü. Sicilya'da babasının imparatorluk idaresine katkıda bulunan bürokratlar Konstantinopolis'e getirildiler.
Arap hücumları ve Konstantinopolis kuşatmaları
668'de ilk Emevi Halifesi olan I. Muaviye oğlu Yezid komutası altında bir Arap ordusunu Bizans İmparatorluğu'na karşı göndermişti. Yezid ve ordusu bütün Anadolu'yu geçerek ta Boğaz'in karşı tarafında olan Kadıköy (eski Chaledon)'a kadar ilerledi. Özellikle Anadolu'da önemli bir Bizans şehri olan (şimdi Bolvadin yanında bir harabe olan) Amorium şehrini ellerine geçirdiler. Ama çok geçmeden Bizans kuvvetleri bu şehri tekrar Bizans ülkesine katmayı başardılar.
Karadan yapılan yıllık hücumlar devam etmekte iken Emevilerin yeni donanma gücü harekete geçip Ege Denizi'nde Bizans adalarını ve sahil şehirleri yağmalayıp ellerine geçirmeye başladı; İstanköy (Kos), Sakız (Chios) ve İzmir (Smyrna) bu zaman Arapların ellerine geçmiştir. 672'de Arap donanması Çanakkale'den girip Kapıdağ yarımadasında (şimdiki Bandırma ve Erdek yakınlarında) ünlü Cyzikus şehrini eline geçirdi ve burada Arap orduları ve donanması için bir kışlak üssü hazırlandı. 674'te bu üsten hareket eden büyük mancınık ve benzer harp aletleri ile teçhiz edilmiş gemiler ile Araplar Marmara kıyıları ve Haliç'ten Konstantinopolis surlarına hücum başladılar. O zamana kadar Konstantinopolis kuşatmaları karadan gelmekte idi ve bu sefer ise denizden kuşatma başlamıştı. Bizans'ın deniz surları da tahkimli idi. Ayrıca Bizans savunucuları kısa bir zaman önce Suriye'nin Heliopolis (Baalbek) şehrinden bir mimar ve kimyager olan Callinicus'un icat ettiği "Rum Ateşi" adlı gizli silahı çok başarılı şekilde kullandılar. Bu nedenle bütün yaz süren denizden kuşatma şehrin fethi ile sonuçlanmadı. Arap orduları kışlak için Cyzicus'a çekildiler ve kışı donanmayı tamir ve yenileme ve ordularını Suriye'den yeni askerlerle takviye ile geçirdiler. 674-678 arasında 5 yıl bu çeşit denizden kuşatma; başarısızlık ve kışın Cyzicus'a üsse çekilme yıllarca tekrar tekrar devam etti. 678'de Arap donanması Bizans donanması ile Syllaeum muharebesini kaybetti. Geri dönüş yolunda Arap donanması bundan sonra da Pamfilya kıyılarında hiç beklenmedik bir fırtına yüzünden büyük zarar gördü.
Başarısız kuşatmadan sonra 679 yılında Bizans ile Emeviler arasında barış antlaşması imzalandı. Buna göre Emeviler, Bizans'tan aldıkları Ege adalarını geri verdikleri gibi yıllık haraç ödemeyi de kabul etti.
Ekümenik Konsil
Arap tehlikesinin geçici olarak atlatılmasından sonra IV. Konstantinos dikkatini Kilise sorunlarına çekti ve Ortodoks fikirler ile monotelitizm arasında bölünmüş kalan Kilise doktrinlerinin birleştirilmesini sağlamak bir başkentte bir ekümenik konsey topladı. Bu Altıncı Ekümenik Konsey veya Üçüncü Konstantinopolis Konsili olarak bilinir. Konsey 451 yılındaki Kalkedon Konsili doktrinlerini açıklayıp tekrar kabul etti. Böylece monotelitizm prensipleri üzerindeki anlaşmazlıkları ortadan kaldırdı. Bu Bizans için çok önemliydi çünkü Arap fetihlerinden sonra "monotelitizm" doktrinlerine inanların çoğu Emevi Halifeleri idaresi altında kalmıştı.
Balkanlar
680'de Asparuh idaresi altında Bulgarlar Tuna Nehri'ni geçerek güneye inip orada bulunan ve sadece formalite olarak Bizans'a bağlı oldukları kabul edilen Slav kabilelere ve yerel halka baskı yapmaya başladı. IV. Konstantinos Bizans'ın Tuna donanması ve kara ordusu birlikleri ile onlar üzerine yürüdü ve Dobruca'da kurmuş oldukları merkezi müstahkem kamplarını kuşatma altına aldı. İmparatorun sağlığı iyi olmadığı için Karadeniz kıyısındaki Mesembria'ya çekildi. Geride kalan Bizans ordusu ufak bir Bulgar hariç hareketinden paniğe kapılıp Bulgarlara yenildi. 681'de IV. Konstantinos bir barış imzalamak zorunda kaldı ve buna göre Bizans Moesia bölgesinde bir Bulgar devletini tanıyacak ve Bulgarların Bizans Trakyası'na hücumlardan kaçınmalarını sağlamak üzere Bulgarlara yıllık tazminat verecekti.
Hanedan sorunları
IV. Konstantinos idareyi eline aldıktan biraz sonra 669'da Anadolu'daki Bizans ordusunun birkaç büyük birliği başkent üzerine yürüyerek küçük kardeşleri Herakleios ve Tiberius'a da eş hükümdar olarak taç giydirilmesini istedi. Buna gösterilen tuhaf neden ise: "Kainat İsa'nın üçlü vasıflarına göre idare edilmekteydi, onun için Bizans İmparatorluğu'nun başında da üç imparator olmalıydı". IV. Konstantinos çok kararlı hareket ederek bu birliklerin liderlerini bir toplantıya çağırdı ve gelenler yakalanarak idam edildiler. Kardeşlerinden hangisinin bu fitneyi çıkardığını da araştırmadan IV. Konstantinos her ikisinin de burunlarını kestirerek imparatorluk tahtına geçme heveslerini ortadan kaldırdı.
681'de kendi oğlu II. Justinianos'u ortak imparator ilan etti. İmparator IV. Konstantinos Eylül 685'te Konstantinopolis'te dizanteri hastalığından öldü ve yerine oğlu imparator oldu.
Ailesi
Karısı Anastasia olup ismi bilinen iki çocukları olmuştur:
- II. Justinianos, sonraki imparator
- Herakleios
Kaynakça
- Bazen babasının lakabı olan Pogonatos, "Sakallı", ile karistirilmaktadir. Bakiniz: Norwich, John Julius, 'Byzantium: The Early Centuries', say. 316
Dış kaynaklar
- Gregory, Timothy E. (2008). Bizans Tarihi. çev. Esra Ermert. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ISBN 978-975-08-1507-2.
- Norwich, John Julius (1988). Byzantium: Early Centuries (İngilizce). Londra: Penguin. s. 222-327. ISBN 0-14-011447-5.
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: II. Konstans |
 Bizans İmparatoru 654–685 Birinci asıl İmparator 658-685 II. Konstans için ortak imparator:654-668 II. Justinianos ortak imparator: 681–685 |
Sonra gelen: II. Justinianos |
Wikimedia Commons'ta IV. Konstantinos ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.